قرارداد قطر و شل برای صادرات LNG به چین

به گزارش انرژی پرس؛ قطر و ایران در بزرگترین میدان گازی جهان شریک هستند، هرچند ایران با ناترازی گاز مواجه بوده و قطر به یکی از بزرگترین صادراکنندگان LNG است. بر اساس داده‌های منتشر شده، ذخایر میدان پارس جنوبی در سمت ایران حدود ۱۴ تریلیون متر مکعب (بین ۴۰ تا ۵۰ درصد ذخایر گاز تهران و ۸ درصد گاز همراه جهانی) و ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی برآورد شده است. همچنین، میدان پارس جنوبی ۹۷۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد که ایران حدود ۳۷۰۰ کیلومتر مربع آن را در اختیار دارد.

به گفته وب سایت وود مکنزی، این میدان در ۲۴ فاز جداگانه در حال توسعه است. ایران در آوریل ۲۰۲۳، ۳۰ پروژه سرمایه‌گذاری – با هزینه ۲۱ میلیارد دلار – را در مجاورت میدان پارس جنوبی برای سرمایه گذاری منابع خود راه اندازی کرد. این میدان در ۹۰ کیلومتری سواحل ایران در منطقه مرزی مشترک با قطر و به موازات میدان «شاهین» قرار دارد. ایران در آگوست ۲۰۲۳ تولید گاز از فاز ۱۱ میدان را بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون متر مکعب در روز آغاز کرد و برنامه‌هایی برای افزایش تدریجی این میزان به ۵۰ میلیون متر مکعب در روز دارد.

اهمیت راهبردی قرارداد قطر و شل

براساس گزارش نیوز آذ؛ اخیرا شرکت قطر انرژی و شل، یکی از بزرگترین شرکت‌های انرژی جهان، قرارداد خرید و فروش بلندمدت (SPA) مهمی را برای تامین گاز طبیعی مایع (LNG) چین امضا کردند. این توافق نشان دهنده گامی مهم در استراتژی قطر برای تحکیم موقعیت خود به عنوان یک پیشرو جهانی در صادرات LNG در میان رقابت فزاینده و پویایی بازار چین است. طبق شرایط SPA، قطر انرژی سالانه ۳ میلیون تن LNG را از ژانویه ۲۰۲۵ به شل عرضه خواهد کرد تا LNG به مشتریان شل در چین، بزرگترین واردکننده LNG در جهان، عرضه شود. هرچند جزئیات مالی و زمانی این معامله فاش نشده، اما یازدهمین توافق از این قبیل بین قطر انرژی و شل است که نشان دهنده همکاری طولانیمدت آن‌هاست.

بر اساس این توافق، عرضه گاز قطر به چین برای مدت طولانی ادامه خواهد داشت که قطر انرژی آن را فاش نکرد، اما پیش بینی می‌شود حداقل ۱۰ سال و حتی ۱۵ سال برسد. سعد شریدا الکعبی، وزیر انرژی قطر و مدیر عامل قطر انرژی بر اهمیت دوگانه این قرارداد در تامین تقاضای رو به رشد انرژی چین و همچنین تقویت نقش قطر در بازار جهانی LNG تاکید کرد و گفت: این توافق همسویی استراتژیک قطرانرژی و شل را در رفع نیازهای انرژی بزرگترین خریدار کشور آسیایی نشان می‌دهد.

چین با واردات ۷۱ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ موقعیت خود را به عنوان بزرگترین واردکننده LNG در جهان تثبیت کرده است. البته این رقم نشان دهنده کاهش آن نسبت به رکورد ۷۹ میلیون تنی وارداتی در سال ۲۰۲۱ به دلیل کندی رشد اقتصادی است. اما در بلندمدت، استراتژی انرژی چین برای کاهش وابستگی به زغال سنگ و رسیدن به اهداف عدم انتشار کربن به شدت واردات LNG وابسته است.

بین ژانویه تا اکتبر ۲۰۲۴، قطر ۱۴.۴ میلیون تن LNG به ارزش ۸.۴ میلیارد دلار به چین عرضه کرد که قطر را به دومین تامین کننده LNG چین پس از استرالیا تبدیل کرد. این روابط تجاری قوی بر اهمیت استراتژیک چین به عنوان بازار مقصد برای صادرات LNG قطر تأکید می‌کند.

قطر انرژی در حال اجرای یک برنامه توسعه مهم برای افزایش ظرفیت تولید سالانه LNG خود به میزان ۸۵ درصد است. برای تسهیل این رشد، قطر انرژی به سرعت زیرساخت‌های LNG خود را تقویت می‌کند. در نوامبر ۲۰۲۴، این شرکت از چهار کشتی حامل LNG جدید، ساخته شده توسط کشتی‌سازان کره جنوبی رونمایی کرد. این کشتی‌ها قابلیت‌های کشتیرانی قطر را تقویت کرده و از اهداف بلندپروازانه تولیدی آن پشتیبانی خواهند کرد.

این گام‌های توسعه‌ای با استراتژی قطر برای تضمین قراردادهای بلندمدت با مصرف کنندگان عمده LNG مانند چین، تضمین جریان درآمد ثابت و تثبیت موقعیت خود به عنوان یک تامین کننده قابل اعتماد، مطابقت دارد. چنین قراردادهایی ثبات سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و تامین مالی پروژه‌های بلندمدت را نیز فراهم می‌کند.

باوجود برنامه‌های بلندپروازانه قطر، بازار جهانی LNG در حال تبدیل شدن به بازار رقابتی است. ایالات متحده، امارات و عمان به عنوان رقبای قوی ظاهر شده و قراردادهای انعطاف‌پذیرتر و با قیمت رقابتی ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، تامین کنندگان ایالات متحده، اغلب LNG را تحت شرایط FOB ارائه می‌کنند و به خریداران انعطاف‌پذیری برای فروش مجدد محموله‌ها در بازار لحظه‌ای را می‌دهند. علاوه بر این، قراردادهای ایالات متحده اغلب به شاخص گاز «هنری هاب» مرتبط بوده که معمولاً ارزان‌تر از مکانیسم‌های قیمت‌گذاری شاخص نفت است.

در مقابل، قطر انرژی عمدتاً قراردادهای بلندمدت با قیمت‌گذاری ثابت و مرتبط با معیارهای نفت ارائه می‌دهد. در حالی که این امر درآمد قابل پیش بینی را تضمین و توانایی خریداران را برای انطباق با شرایط نوسان بازار محدود می‌کند. در نتیجه، قطر در معرض خطر از دست دادن سهم بازار در مناطقی مانند ژاپن و کره جنوبی است که تقاضا در حال رشد است.

آخرین توافق قطر با شل، نشان دهنده سازگاری دوحه و توانایی آن برای تمرکز بر بازارهای با رشد بالا مانند چین تاکید دارد. قطرانرژی با اولویت دادن به مشارکت‌های بلندمدت با بازیگران استراتژیک، جریان‌های درآمدی پایدار را تضمین و نقش خود را به عنوان سنگ بنای زنجیره تامین جهانی LNG تقویت می‌کند. با این حال، برای حفظ رقابت، قطر ممکن است نیاز به بازنگری در ساختار قرارداد و استراتژی‌های قیمت‌گذاری خود داشته باشد تا با ترجیحات خریداران در حال تحول هماهنگ شود.

علاوه بر این، این قرارداد پیامدهای ژئوپلیتیکی و اقتصادی گسترده‌تر دیپلماسی انرژی قطر را نمایان می‌کند. از آنجایی که کشورها به طور فزاینده‌ای به دنبال تامین انرژی ایمن و پایدار هستند، سرمایه‌گذاری‌های قطر در زیرساخت‌ها، توسعه ظرفیت و قراردادهای بلندمدت، این کشور را به عنوان یک بازیگر مهم در تضمین امنیت انرژی جهانی معرفی می‌کند.

از آنجایی که قطر انرژی ظرفیت‌های تولید و صادرات LNG خود را افزایش می‌دهد، با فرصت‌ها و چالش‌هایی مواجه است. تقاضای فزاینده برای منابع انرژی پاک‌تر به ویژه در آسیا، بازار قوی برای صادرات LNG قطر را فراهم می‌کند. با این حال، افزایش رقابت، نوسان قیمت انرژی و انتظارات در حال تحول خریداران، قطر را ملزم به نوآوری می‌کند.

در نهایت، موفقیت قطر به توانایی آن در ایجاد تعادل بین نقاط قوت سنتی، مانند عرضه مطمئن و قراردادهای بلندمدت، با انعطاف و رقابت‌پذیری مورد نیاز بازار انرژی جهانی بستگی دارد. توافق با شل نشان دهنده گامی اساسی در این روند است که آینده‌نگری استراتژیک قطر انرژی و تعهد آن به حفظ نقش خود در بخش LNG را نشان می‌دهد.

رابطه‌ای بر مبنای گاز

چین و قطر از روابط نزدیک اقتصادی و استراتژیک برخوردار هستند که عمدتاً بر مبادلات تجاری و همکاری در زمینه‌های مختلف متمرکز است. تلاش‌های کنونی چین برای گسترش تجارت خود با قطر بر بخش گاز طبیعی متمرکز است که بخش مهمی از استراتژی اقتصادی و انرژی پکن را تشکیل می‌دهد، زیرا تلاش‌های مشترک با هدف دستیابی به منافع دو کشور و تقویت مشارکت استراتژیک بین آنها انجام می‌شود.

با توجه به چالش‌های پیش روی اقتصاد جهانی، چین به دنبال تنوع بخشیدن به منابع انرژی و تامین منابع خود است، از این رو اهمیت گسترش تجارت خود با دوحه در زمینه گاز طبیعی، زیرا این کشور یک منبع مهم انرژی در جهان است و قطر دارای منابع طبیعی عظیمی است که آن را به یک شریک ایده آل در این حوزه تبدیل می‌کند.

اخیرا نیز شرکت ملی نفت چین قرارداد خرید گاز طبیعی مایع را به مدت ۲۷ سال به ظرفیت ۴ میلیون تن در سال با شرکت انرژی قطر امضا کرد. طرح‌های توسعه شامل پروژه میدان مشترک با ایران است که به افزودن هشت خط جدید، ظرفیت مایع سازی آن را از ۷۷ میلیون تن در سال افزایش و به ۱۴۲ میلیون تن تا سال ۲۰۳۰ افزایش می‌دهد که نشان دهنده افزایش ۸۵ درصدی تولید است.در مجموع، تلاش‌های چین برای گسترش تجارت خود با قطر در زمینه گاز طبیعی در نتیجه نیاز فزاینده این کشور به انرژی و آرزوی این کشور برای تنوع بخشیدن به منابع انرژی و تامین منابع انرژی است.