سکوت پیمانکاران پروژه فشارافزایی به بهانه تحریم + ویدیو

به گزارش «انرژی پرس»، تحریم، حالا بهانه‌ای تازه است؛ سپری برای سکوت پیمانکارانی که درگیر فشارافزایی بزرگترین قرارداد تاریخ نفت ایران‌اند، اما پس از گذشت نزدیک به یک سال، هیچ نشانه‌ای از پیشرفت واقعی پروژه فشارافزایی پارس جنوبی دیده نمی‌شود.

کارشناسان می‌گویند حالا که این پروژه از مرحله دولت عبور کرده و بعد از راه‌اندازی سازمان کارفرمایی توسط نفت و گاز پارس، و مشخص شدن مجریان ھاب‌ھای این پروژه؛ توپ در زمین پیکانکاران است، فرصت زیادی برای جبران افت فشار گاز در بزرگترین میدان گازی کشور باقی نمانده و بیم آن می‌رود که با تعلل‌های مدیریتی و نبود شفافیت، زمان از دست رفته باشد و پروژه عملا هنوز روی کاغذ مانده باشد.

قرارداد فشارافزایی میدان‌های گازی پارس جنوبی، اسفند ماه سال گذشته با سروصدای فراوان و با حضور رییس جمهور و وزیرنفت امضا شد، قراردادی ۱۷ میلیارد دلاری که قرار بود با تکیه بر توان پیمانکاران داخلی، ظرفیت تولید گاز در فازهای در حال افت را حفظ کند.

چهار شرکت مپنا ؛ پتروپارس ؛ اویک و قرارگاه خاتم به‌عنوان پیمانکاران پروژه، باید سازمان پیمانکاری و اجرایی را به صورت” ای پی سی پلاس اف” epc+f مشخص کنند .

اما آنچه امروز از دل سکوت شرکت‌ها بیرون می‌آید، تصویری از بلاتکلیفی است: نه خبری از نحوه ساخت کمپرسورهاست، نه حتی مشخص شده تجهیزات حیاتی پروژه در کدام یارد ساخته یا مونتاژ خواهند شد.

طرح فشارافزایی پارس جنوبی در هفت هاب به ۴ پیکانکار اصلی یعنی شرکت پتروپارس، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء، گروه مپنا و شرکت اویک سپرده شد.

توپ در زمین پیمانکارانِ پروژه ۱۷میلیارد دلاری

بر اساس این قراردادها، شرکت پتروپارس قرار است هاب‌های ۱ و ۷ را به ارزش حدود ۴.۸ میلیارد دلار،  قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا هاب‌های ۳ و ۶ به ارزش بیش از ۴.۹ میلیارد دلار، شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (اویک) هاب‌های ۲ و ۵ به ارزش حدود ۴.۸ میلیارد دلار و گروه مپنا (شرکت نیرپارس) هاب ۴ به ارزش بیش از ۲.۳۶ میلیارد دلار را اجرا کنند. درمجموع ارزش قرارداد این هفت هاب حدود ۱۷ میلیارد دلار خواهد بود.

به نظر می‌رسد مرحله اصلی پروژه یعنی «Set up» یا همان استقرار و راه‌اندازی تجهیزات آغاز نشده است. گرچه وظایف دولت در زمینه واگذاری و عقد قرارداد با پیمانکاران انجام شده و اسناد اجرایی به شرکت‌ها تحویل داده شده، اما هنوز مشخص نیست کمپرسورهای اصلی و تجهیزات کلیدی پروژه در کدام یارد ساخته یا مونتاژ خواهند شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد هیچ‌یک از یاردهای پیمانکاران به‌طور کامل تجهیز نشده‌اند و این مسئله احتمالا روند آغاز عملیات اجرایی را با تاخیر مواجه کرده است.

در ساختار کلی پروژه، شرکت نفت و گاز پارس به عنوان پیمانکار اصلی معرفی شده و نقش مهندسی مشاور و مجری طرح نیز در سطح کلان تعیین شده است. با این حال، ترکیب پیمانکاران فرعی و نحوه تقسیم کار بین آن‌ها هنوز شفاف نیست. گفته می‌شود چهار شرکت مبنا، اویک، قرارگاه خاتم‌الانبیا و پتروپارس تاکنون به‌صورت رسمی وارد قرارداد شده‌اند، اما هنوز مشخص نیست هرکدام دقیقا چه مسئولیتی در چرخه طراحی، ساخت و نصب کمپرسورها برعهده دارند.

حضور بی‌سابقه مپنا در نفت؛ آزمونی فراتر از نیروگاه‌سازی

شرکت مپنا یکی از نام‌های تازه در فهرست پیمانکاران نفتی است. این شرکت که عمدتا در حوزه نیروگاهی و تحت انحصار وزارت نیرو فعالیت داشته، برای نخستین بار در یک پروژه بزرگ نفت و گاز در نقش اصلی و قرارداد دست اولی ظاهر شده است. مپنا تجربه قابل توجهی در زمینه طراحی و ساخت کمپرسورهای نیروگاهی دارد، اما اکنون باید در فضای رقابتی صنعت نفت توانایی خود را در ساخت کمپرسورهایی با استانداردهای بسیار بالاتر نشان دهد. پرسش اینجاست که آیا این شرکت می‌تواند محصولی در سطح توربین‌ها و کمپرسورهای برندهای جهانی نظیر زیمنس تولید کند؟ و آیا توان فنی لازم برای اجرای بخشی از حیاتی‌ترین پروژه گازی کشور را دارد؟

اختلافات مدیریتی در اویک؛ سد راه ستاپ پروژه فشارافزایی

در سوی دیگر، شرکت اویک به عنوان بازوی اجرایی صندوق بازنشستگی صنعت نفت شناخته می‌شود. این شرکت پیش‌تر در فازهای ۱۰، ۱۷، ۱۸، ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی فعالیت داشته و انتظار می‌رفت از نظر تجربه و زیرساخت فنی در این پروژه پیشتاز باشد. اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که سازمان این شرکت هنوز شکل منسجم و فعالی به خود نگرفته و اختلافات مدیریتی میان شرکت اهداف، صندوق و مدیریت اویک مانع از چابکی سازمانی آن شده است. با توجه به سابقه این شرکت در اجرای پروژه‌های پارس جنوبی، نبود برنامه مشخص برای تجهیز یارد و سازمان‌دهی نیروها، یکی از نقاط ابهام جدی در مسیر اجرای پروژه به شمار می‌آید.

قرارگاه خاتم؛ سابقه موفق اما نگرانی از ھزینه‌ھای نجومی

در میان پیمانکاران دیگر، قرارگاه خاتم‌الانبیا سابقه موفقی در فازهای مختلف پارس جنوبی دارد و از منظر اجرایی در بسیاری از پروژه‌ها عملکرد قابل قبول ارائه کرده است. با این حال، همواره چالش اصلی این مجموعه کنترل قیمت تمام‌شده پروژه‌ها بوده است؛ موضوعی که پیش‌تر نیز باعث اختلاف میان برآورد اولیه و هزینه نهایی طرح‌ها شده است.

پتروپارس؛ قابل اعتمادترین نام در میان پیمانکاران

اما در میان این شرکت‌ها، نام پتروپارس بیش از دیگران با اعتماد فنی همراه است. پتروپارس از باسابقه‌ترین پیمانکاران صنعت نفت ایران به شمار می‌آید و در سال‌های گذشته در اجرای پروژه‌های بزرگ پارس جنوبی نقش کلیدی داشته است. با این حال، از این شرکت نیز تاکنون اطلاع‌رسانی شفافی درباره روند پیشرفت پروژه و نحوه تامین تجهیزات منتشر نشده است. این در حالی است که انتظار می‌رفت پتروپارس با توجه به سابقه‌اش در پروژه‌های مشابه، نقش محوری‌تری در راه‌اندازی سریع‌تر طرح ایفا کند.

شفافیت حداقلی؛ نیازی حیاتی در میانه تحریم‌ھا

در مجموع، پروژه فشارافزایی پارس جنوبی در حالی به مرحله اجرا رسیده که هنوز بخش زیادی از الزامات فنی و اجرایی آن روشن نیست. وضعیت یاردهای ساخت، نحوه ساخت تجهیزات، نحوه تامین مالی پروژه و حتی ساختار دقیق تقسیم کار میان پیمانکاران از جمله مسائلی است که نیازمند شفاف‌سازی از سوی مجریان طرح است.

هرچند شرایط تحریمی ممکن است مانع از انتشار جزئیات کامل شود، اما ارائه حداقل‌های اطلاعاتی درباره روند پیشرفت و سازمان اجرایی، می‌تواند از ابهام‌های موجود بکاهد و اعتماد عمومی را نسبت به اجرای یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های گازی کشور افزایش دهد.

پرسش اصلی اینجاست که این پروژه راهبردی، با چنین حجم سرمایه‌گذاری و اهمیت ملی، در چه مرحله‌ای قرار دارد و چرا با گذشت قریب به یکسال از امضای قرارداد، نشانه‌ای از آغاز فاز اجرایی دیده نمی‌شود؟ آیا توان داخلی برای ساخت کمپرسورهای عظیم و تجهیزات فشارافزایی در مقیاس صنعتی فراهم شده است؟ و مهم‌تر از آن، آیا سازوکار مالی و مدیریتی لازم برای جلوگیری از تکرار تاخیرها و افزایش هزینه‌ها در پروژه‌های مشابه در نظر گرفته شده است؟

پاسخ به این پرسش‌ها نه فقط برای ارزیابی عملکرد پیمانکاران، بلکه برای اطمینان از موفقیت یکی از مهم‌ترین طرح‌های حفظ تولید گاز کشور ضروری است. پارس جنوبی شریان حیاتی انرژی ایران است و پروژه فشارافزایی آن آزمونی برای توان صنعتی، مدیریتی و شفافیت حاکمیتی در حوزه نفت و گاز محسوب می‌شود.