قطر بزرگترین صادرکننده LNG شد

به گزارش اختصاصی انرژی پرس؛ براساس داده‌های رسمی، قطر با کنار زدن امریکا، در صدر لیست بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع در ماه ژوئیه قرار گرفت. قطر در این ماه با افزایش ۱۱ درصدی نسبت به ماه قبل، ۷.۱۴ میلیون تن گاز طبیعی مایع صادر کرد. امریکا نیز با صادرات حدود ۶.۷۶ میلیون تن و کاهش ۴ درصدی در رتبه دوم بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع قرار گرفت.

ایالات متحده امریکا از ژانویه تا ژوئیه سال جاری در حجم صادرات گاز مایع در رتبه نخست قرار دارد و ۴۹.۶۱ میلیون تن گاز طبیعی مایع صادر کرده بود. قطر اما در این بازه زمانی با صادرات ۴۶.۹ میلیون تن در رتبه سوم بیشترین میزان صادرات قرار گرفت. این کشور حدود ۷۷ درصد از صادرات گاز کشورهای عربی را به خود اختصاص داده و بزرگترین صادرکننده گاز در میان کشورهای عربی است.

برنامه جدید قطر

برنامه‌های قطر برای توسعه صنعت گاز با اعلام یک پروژه توسعه جدید وارد مرحله جدیدی شده، زیرا داده‌ها نشان می‌دهد که تولید این کشور به طور پیوسته در حال افزایش است. این گام در راستای استراتژی این کشور برای توسعه این ثروت با وجود کاهش سرعت انتقال محموله‌ها به بازارها به دلیل تنش‌های دریای سرخ صورت می‌گیرد. سطوح تولید گاز قطر، این کشور خلیج فارس را در رقابت شدید با بازیگران اصلی بازار قرار می‌دهد و تلاش می‌کند تا از سهم خود افزایش، موقعیت خود را در این تجارت جهانی تقویت و خریداران خود را متنوع کند.

با توجه به افزایش تقاضا و مسدود کردن مجوزهای صادرات توسط ایالات متحده، شرکت قطر انرژی قصد دارد در سال‌های آینده برنامه‌های خود برای افزایش صادرات گاز را تسریع بخشد. سعد الکعبی، مدیرعامل این شرکت اعلام کرد که توسعه جدید سالانه ۱۶ میلیون تن به برنامه‌های کنونی می‌افزاید تا ظرفیت تولید آن به ۱۴۲ میلیون تن در سال برسد.

وی گفت: افزایش جدید کل توسعه میدان گنبد شمالی (پارس جنوبی در ایران) را از ۷۷ میلیون تن در سال به ۱۴۲ میلیون تن در سال تا سال ۲۰۳۰ افزایش می‌دهد که نشان دهنده افزایش حدود ۸۵ درصدی نسبت به سطح تولید کنونی است.

قطر یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع در جهان بوده که رقابت برای آن از آغاز جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ تشدید شده است. شرکت دولتی قطر انرژی قبلاً یک سری قراردادهای را با شرکای اروپایی و آسیایی در پروژه عظیم توسعه میدان شمالی خود امضا کرده تا تولید LNG این کشور تا سال ۲۰۲۷ سالانه ۱۲۶ میلیون تن برسد. فعالیت‌های اکتشافی در غرب میدان شمالی، شرکت را بر آن داشت تا تصمیم به توسعه بیشتر بگیرد. توسعه جدید مستلزم ایجاد دو واحد برای مایع‌سازی گاز طبیعی است.

میدان شمالی بخشی از بزرگترین میدان گازی جهان مشترک با ایران است که بخش خود را در آن میدان پارس جنوبی می‌نامد. برنامه دوحه در بازه‌ای است که قیمت گاز آمریکا به پایین‌ترین سطح خود نزدیک می‌شود. همچنین، قیمت گاز در اروپا نیز با وجود کاهش عرضه روسیه به دلیل کمک ایالات متحده و قطر به جبران مقادیر از دست رفته به بازار، کاهش شدیدی را ثبت کرد.

علیرغم کاهش قیمت‌ها، همه تولیدکنندگان بزرگ گاز از جمله ایالات متحده، استرالیا و روسیه، خواهان افزایش بیشتر تولید هستند و روی افزایش رشد تقاضا حساب ویژه باز می‌کنند. زیرا این هراس وجود دارد که اگر انرژی سبز ارزان‌تر شود، تقاضا پس از چند دهه کاهش یابد.

معاملات LNG چین و قطر

برای درک گام بلند قطر برای کسب رتبه یک صادرات LNG نیاز به بررسی قرارداد این کشور با چین است. در ۲۰ ژوئن ۲۰۲۳، شرکت ملی نفت چین (CNPC) و قطر انرژی توافقنامه تامین گاز طبیعی مایع (LNG) را امضا کردند که بر اساس آن CNPC سالانه ۴ میلیون تن LNG را از قطر به مدت ۲۷ سال خریداری می‌کند که یکی از طولانی‌ترین قراردادهای شناخته شده است. CNPC راه شرکت سینوپک را دنبال کرده، که طبق گزارشات قرارداد عرضه تقریباً مشابهی را در نوامبر ۲۰۲۲ امضا کرد.

در سال ۲۰۲۲، قطر با ارسال ۲۴.۸ میلیارد متر مکعب یا ۱۸ میلیون تن که ۲۶.۶ درصد از واردات LNG چین و ۱۶ درصد از کل گاز طبیعی چین (خط لوله و LNG ) را تشکیل می‌داد، دومین تامین کننده LNG چین بود. چین بزرگترین خریدار LNG قطر بوده که ۲۱.۷ درصد از صادرات قطر را به خود اختصاص داد. جزئیات مشابهی برای معامله CNPC در دسترس نیست، اما این احتمال وجود دارد که دو قرارداد چینی شرایط قرارداد مشابهی داشته باشند.

این قراردادهای جدید احتمالاً از طریق کشتی (DES) تحویل داده می‌شوند و به شرکت‌های چینی امنیت عرضه می‌دهند، هرچند که می‌توانند از قراردادهای FOB با سایر تأمین‌کنندگان، مانند ایالات متحده، برای صادرات به چین با انعطاف‌پذیری بیشتری استفاده کنند.

همچنین، این معاملات می‌تواند برای شرکت‌های چینی در صنایع استراتژیک مرتبط مانند کشتی سازی، تجارت خوبی نیز ایجاد کند. سایر کشورها قراردادهای بلندمدت LNG را با قراردادهای ساخت حامل LNG مرتبط کرده‌اند و اگر مقامات شرکت‌های ملی نفت چین (NOCs) بتوانند همین کار را انجام دهند، سرمایه سیاسی برای خود و شرکت‌هایشان به دست خواهند آورد. به طور مشابه، این معاملات ممکن است همکاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر را تقویت کند. رئیس CNPC اعلام کرد که این شرکت همکاری در زمینه انرژی سبز و کم کربن را بررسی خواهد کرد.

در مجموع، این قراردادها از هدف شی جین پینگ، رهبر چین برای تعمیق روابط چین با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) که اعضای اصلی طرح کمربند و جاده هستند، حمایت می‌کند. شی در طی سخنرانی در نشست چین و شورای همکاری خلیج فارس در دسامبر ۲۰۲۲، انرژی را به عنوان زمینه‌ای برای همکاری عمیق‌تر تعریف کرد و گفت که چین LNG بیشتری از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس خریداری خواهد کرد. تنش‌های سیاسی کنونی باعث می‌شود که چین بیش از حد به LNG استرالیا و ایالات متحده متکی نباشد.

ایران و واردات از روسیه

برنامه‌ها و موفقیت قطر در صورتی روی می‌دهد که شریک آن در بزرگترین میدان گازی جهان، برای تامین نیاز خود روی به واردات از روسیه آورده است. میدان پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی ترکیبی جهان، در انتظار توسعه جدید اعلام شده توسط دولت ایران برای افزایش تولید گاز است. این رویکرد نه برای صادرات، بلکه در راستای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد داخلی برای این کالای استراتژیک است.

در ۲۶ ژوئن سال جاری، گازپروم روسیه و شرکت ملی گاز ایران (NIGC) یادداشت تفاهمی برای انتقال گاز روسیه به ایران امضا کردند. این توافق ایران را قادر می‌سازد تا گاز روسیه را وارد کرده و آن را با قیمت بالاتری به عراق، ترکیه و پاکستان برساند. اوجی، وزیر نفت، در اینباره گفت: احداث خط ترانزیت گاز از شمال به جنوب از مسیر ایران اتفاقی بسیار بزرگ به شمار می‌آید که در تاریخ ایران سابقه نداشته است و سالانه ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار تبادلات مالی خواهد داشت.

روسیه و ایران به طور مشترک بیش از ۴۰ درصد از ذخایر گاز جهان را در اختیار دارند. روسیه از اوایل سال ۲۰۲۲ به دلیل تحریم‌هایی که بر صادرات این کشور به اروپا پس از جنگ اوکراین تأثیر گذاشته، با عرضه بیش از حد گاز طبیعی مواجه شده است. ایران که سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان پس از روسیه است، گاز خود را از طریق خطوط لوله به ترکیه و عراق صادر می‌کند.

همچنین، تهران قصد دارد ده‌ها حلقه چاه جدید را در میدان مشترک با قطر، پس از تحقیقات متعددی که امکان‌سنجی این حفاری‌ها را به اثبات رسانده، حفر کند که نتایج اکتشافی امیدوارکننده دارد. انتظار می‌رود تولید گاز ایران در سال جاری که در ۲۰ مارس ۲۰۲۵ به پایان می‌رسد، ۱۲۷ میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد. پروژه‌هایی به ارزش ۱۶ میلیارد دلار که در همین دوره اجرایی خواهند شد.

بخش انرژی ایران از محدودیت‌های شدیدی رنج می‌برد و از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا و نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی، در سال ۲۰۱۸ تحریم‌ها را مجدداً علیه تهران اعمال کرد، مانع از دسترسی سرمایه‌گذاران خارجی به آن شده است.