تهدید گازی اکسون و قطر علیه اروپا در پی قانون جدید کاهش انتشار کربن

به گزارش انرژی پرس وبه نقل از اویل پرایس، برای سال‌ها آسیا موتور محرک تقاضای جهانی گاز طبیعی مایع بود و اقتصادهای در حال رشد سریع این قاره انرژی را با سرعت بالایی مصرف می‌کردند. اما امسال اوضاع تغییر کرده است. تقاضای آسیا برای LNG رو به ضعف گذاشته، در حالی که تقاضای اروپا به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته و حتی ضعف آسیا را هم بیش از جبران کرده؛ این در حالی است که اروپا برنامه‌هایی برای کاهش مصرف تمام هیدروکربن‌ها دارد.

تغییر مرکز تقاضا LNG از آسیا به اروپا

بر اساس داده‌های شرکت Kpler که توسط کلاید راسل در خبرگزاری رویترز نقل شده، واردات LNG آسیا در ماه گذشته ۲۲.۸۴ میلیون تن بود. این رقم نسبت به سپتامبر کمی بیشتر بود، اما به‌طور محسوسی کمتر از اکتبر ۲۰۲۴ (۲۴.۳۹ میلیون تن) به‌شمار می‌رود. در ده ماه نخست سال جاری، واردات گاز مایع آسیا بیش از ۱۴ میلیون تن کاهش یافت و به ۲۲۵.۸ میلیون تن رسید. راسل می‌گوید چین یکی از عوامل اصلی این روند بوده و از نوامبر ۲۰۲۴ تاکنون هر ماه کاهش سالانه در واردات LNG داشته است.

در مقابل، در حالی که واردکنندگان آسیایی خرید گاز مایع را محدود کردند، خریداران اروپایی سفارش‌های خود را افزایش دادند. داده‌های Kpler نشان می‌دهد که اروپا در ده ماه نخست سال ۱۰۱.۳۸ میلیون تن LNG وارد کرد؛ یعنی ۱۶.۷۵ میلیون تن بیشتر از مدت مشابه سال قبل. این اتفاق در حالی رخ داد که رهبران اتحادیه اروپا مدام از «کاهش دائمی» مصرف گاز طبیعی در کل اتحادیه (نه فقط گاز روسیه) سخن می‌گفتند.

کشمکش میان تأمین‌کنندگان گاز و اروپا

همین افزایش خرید اروپا احتمالاً روی تقاضای LNG در آسیا تأثیر گذاشت. با وجود رشد اقتصادی سریع‌تر آسیا نسبت به اروپا، کشورهای این قاره در واردات انرژی حساسیت بیشتری به قیمت دارند. جهش تقاضای اروپا معمولاً واردکنندگان فقیرتر آسیایی را از بازار بیرون می‌راند. البته می‌توان استدلال کرد که خود اروپا هم به‌سختی از پس پرداخت قبض‌های انرژی برمی‌آید؛ چون هم باید هزینه انتقال انرژی به سمت منابع غیرنفتی و غیرگازی را تأمین کند و هم ساخت سریع قابلیت‌های نظامی را پیش ببرد که برای موفقیت به انرژی ارزان نیاز دارد.

به عبارت دیگر، اروپا به کانون داغ تقاضای LNG تبدیل شده و توجه تولیدکنندگان را به خود جلب کرده است. اما این توجه یکدست نیست. مثلاً کریس رایت، وزیر انرژی آمریکا، بارها از اروپا خواسته کاملاً واردات انرژی از روسیه را متوقف کند و خرید LNG آمریکایی را افزایش دهد. در واقع، اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، قراردادی امضا کرد که متعهد به افزایش چشمگیر خرید LNG آمریکایی می‌شود.

قطر انرژی و اکسون اروپا را به قطع گاز تهدید کردند

با این حال، یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان LNG جهان، یعنی شرکت اکسون، هشدار داده که اگر اتحادیه اروپا قانون جدیدی را که شرکت‌های بین‌المللی را مجبور به ردیابی انتشار گازهای گلخانه‌ای و وضعیت حقوق بشر در زنجیره تأمین می‌کند لغو نکند، ممکن است همکاری با اتحادیه را متوقف کند.

اکسون تنها نیست؛ قطر، دومین صادرکننده بزرگ LNG جهان، نیز اعلام کرده اگر اتحادیه اروپا بخواهد شرکت قطر انرژی را مجبور به ردیابی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و نظارت بر حقوق بشر کند (با خطر جریمه ۵ درصدی از درآمد جهانی سالانه)، فروش گاز به اروپا را متوقف خواهد کرد.

در همین حال، در حالی که اتحادیه اروپا همچنان LNG بیشتری خریداری می‌کند — حتی از روسیه — یک مؤسسه طرفدار انتقال انرژی هشدار داد که اتحادیه نباید خود را با قراردادهای بلندمدت خرید LNG بار سنگین کند، چون تقاضای گاز در اروپا طی ۲۵ سال آینده حدود یک‌چهارم کاهش خواهد یافت.

نگرانی از وابستگی بیش از حد به آمریکا
مؤسسه تحلیل اقتصاد و مالی انرژی (IEEFA) اوایل ماه جاری گزارش داد: «کشورهای اروپایی با امضای قراردادهای بلندمدت LNG آمریکا خطر وابستگی بیش از حد به یک تأمین‌کننده را دارند. در نیمه اول ۲۰۲۵، آمریکا بیش از نیمی (۵۷٪) از واردات LNG اروپا را تأمین کرد و تحویل‌ها به رکورد جدیدی رسید.»
این مؤسسه اشاره کرد که آلمان و یونان در صدر وابستگی به تک‌تأمین‌کننده قرار دارند و به‌ترتیب ۹۴٪ و ۸۴٪ از LNG خود را در نیمه اول سال از آمریکا تأمین کرده‌اند.

با این حال، IEEFA معتقد است شتاب گرفتن خرید LNG در سال جاری فقط یک اختلال موقت است و پویایی تقاضا در آینده به سمت ضعف می‌رود. دلیل؟ افزایش انرژی بادی و خورشیدی. این استدلال همیشگی لابی طرفدار انتقال انرژی بوده، هرچند شواهد نشان می‌دهد ساخت بی‌سابقه نیروگاه‌های بادی و خورشیدی تأثیر چندانی بر ترکیب مصرف انرژی اروپا نداشته و فقط در برخی اوج‌های فصلی تولید تفاوت ایجاد کرده است. مثلاً اخیراً مشخص شد آلمان به‌دلیل وزش باد ضعیف در بیشتر سال، بالاترین نرخ تولید برق از نیروگاه‌های گازی را ثبت کرده است.

در حالی که IEEFA و دیگر مؤسسات طرفدار انتقال انرژی پیش‌بینی «نابودی تقاضای گاز» در اروپا را می‌کنند، همزمان از «اضافه ظرفیت» و «مازاد LNG» سخن می‌گویند. اما LNG ارزان‌تر احتمالاً فقط تقاضا را در کشورهای بیشتری بالا می‌برد، چون این کالا برای همه مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌شود. با توجه به غیرقابل‌پیش‌بینی بودن آب‌وهوا در آینده، به احتمال زیاد وابستگی به گاز طبیعی در اروپا و آسیا همچنان قوی باقی خواهد ماند؛ صرف‌نظر از آرزوهای انتقال انرژی.