ترکیه در مسیر کاهش وابستگی گازی به روسیه و ایران تا ۲۰۲۸

به گزارش انرژی پرس، واشنگتن علنا متحدانش از جمله ترکیه را که عضو ناتو است، تحت فشار قرار داده است تا روابط انرژی خود را با مسکو و تهران قطع کنند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در نشست کاخ سفید در ۲۵ سپتامبر، طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه را تحت فشار قرار داد تا خرید انرژی از روسیه را کاهش دهد.

تنوع‌بخشی منابع تامین گاز، همچنین امنیت انرژی ترکیه را تقویت کرده و از برنامه‌های این کشور برای تبدیل شدن به یک قطب گاز منطقه‌ای حمایت می‌کند. تحلیلگران می‌گویند آنکارا قصد دارد گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) وارداتی و گاز تولید داخلی را به اروپا صادر کند و در عین حال، گاز روسیه و ایران را در داخل کشور مصرف کند.

روسیه همچنان بزرگترین تامین‌کننده گاز ترکیه است، اما سهمش از این بازار، از بیش از ۶۰ درصد در دو دهه پیش، به ۳۷ درصد در نیمه اول سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است. اکثر کشورهای اروپایی پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲، خرید گاز مسکو را متوقف کردند.

انقضای قراردادهای تامین گاز از خط لوله

قراردادهای بلندمدت روسیه با ترکیه برای تامین سالانه ۲۲ میلیارد متر مکعب از طریق خطوط لوله بلو استریم و ترک استریم نزدیک به انقضا هستند. قرارداد ۱۰ میلیارد متر مکعبی با ایران در اواسط سال آینده منقضی می‌شود، در حالی که قراردادهای جمهوری آذربایجان برای صادرات مجموعا ۹.۵ میلیارد متر مکعب، تا سال‌های ۲۰۳۰ و ۲۰۳۳ اعتبار دارند.

سوهبت کاربوز، از «سازمان مدیترانه‌ای انرژی و آب و هوا» مستقر در پاریس اظهار کرد: در حالی که ترکیه احتمالا برخی از این قراردادها را تمدید خواهد کرد، احتمالا به دنبال شرایط انعطاف‌پذیرتر و حجم‌های کمتر برای افزایش تنوع تامین خود خواهد بود.

در عین حال، ترکیه به سرعت در حال گسترش منابع جایگزین است. شرکت نفت دولتی ترکیه (TPAO) در حال افزایش تولید از میادین گازی داخلی است و همزمان، شرکت‌های دولتی و خصوصی پایانه‌های واردات ال‌ان‌جی را برای واردات گاز از آمریکا و الجزایر گسترش داده‌اند.

طبق محاسبات رویترز، تولید داخلی و واردات قراردادی ال‌ان‌جی قرار است از سال ۲۰۲۸ به بیش از ۲۶ میلیارد متر مکعب در سال برسد، در حالی که این رقم در سال جاری ۱۵ میلیارد متر مکعب بوده است.

واردات گاز طبیعی مایع ال‌ان‌جی آمریکا دو برابر می‌شود

این واردات، بیش از نیمی از تقاضای گاز ترکیه که حدود ۵۳ میلیارد متر مکعب است را پوشش می‌دهد و شکاف واردات از طریق خط لوله را به حدود ۲۶ میلیارد متر مکعب کاهش می‌دهد که بسیار کمتر از ۴۱ میلیارد متر مکعب گاز تحت قراردادهای فعلی با روسیه، ایران و جمهوری آذربایجان است.

برای حمایت از این تغییر، ترکیه مجموعه‌ای از قراردادهای ال‌ان‌جی را با تامین‌کنندگان آمریکایی به ارزش ۴۳ میلیارد دلار امضا کرده است که شامل یک قرارداد ۲۰ ساله با مرکوریا در سپتامبر است.

طبق اعلام بورس انرژی ترکیه، این کشور ظرفیت واردات سالانه ۵۸ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مایع را ایجاد کرده که برای پوشش کل تقاضا کافی است. با این حال، گاز روسیه همچنان با ظرفیت کامل جریان دارد و کرملین اعلام کرده که همکاری با آنکارا همچنان قوی است.

الکسی بلوگوریف از «موسسه انرژی و فاینانس» مستقر در مسکو گفت: از آنجایی که ترکیه به گاز کمتری از روسیه نیاز دارد، شرکت بوتاش می‌تواند در تئوری، واردات از مسکو را در دو تا سه سال متوقف کند. بلوگوریف گفت: با این حال، این کار را نخواهد کرد، زیرا گاز روسیه از نظر قیمت رقابتی است و مازادی ایجاد می‌کند که بوتاش می‌تواند از آن برای فشار آوردن به سایر تامین‌کنندگان استفاده کند.

آلپ‌ارسلان بایراکتار، وزیر انرژی ترکیه، در یک مصاحبه تلویزیونی در اکتبر گفت که ترکیه باید گاز را از همه تامین‌کنندگان موجود، از جمله روسیه، ایران و جمهوری آذربایجان، تامین کند، اما خاطرنشان کرد که ال‌ان‌جی آمریکا، جایگزین‌های ارزان‌تری فراهم می‌کند.

کاربوز گفت که ترکیه می‌تواند پس از ممنوعیت واردات انرژی روسیه توسط اروپا تا سال ۲۰۲۸، گاز روسیه و ایران را در داخل مصرف کند، تولید خود را صادر کند و ال‌ان‌جی وارداتی را دوباره صادر کند.

بر اساس گزارش رویترز، شرکت بوتاش ترکیه پیش از این قراردادهایی را برای تامین حجم کمی از گاز مجارستان و رومانی امضا کرده است. آنکارا فراتر از گاز، روابط عمیقی با مسکو دارد. روس‌اتم روسیه در حال ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای ترکیه است و مسکو همچنین تامین‌کننده اصلی نفت خام و دیزل این کشور به شمار می‌رود.

منبع:ایسنا