چرا نفتی‌ها مدیر نمی‌شوند؟ +فیلم

به گزارش انرژی ‌پرس، صنعت نفت ایران با بحران مدیریت و گسست نسلی مواجه است؛ نهادهای تربیت نیروی انسانی تحلیل رفته‌اند و به جای نخبگان، افراد کم‌تجربه با گرایش‌های سیاسی بر راس امور قرار گرفته‌اند. کارشناسان نسبت به پیامدهای این روند هشدار می‌دهند و خواستار بازگشت به ریل شایسته‌سالاری‌اند.

ناترازی‌های انرژی، پروژه‌های نیمه‌تمام، بی‌انگیزگی کارکنان و حتی مهاجرت نفتی‌ها، پیامد توقف کادرسازی در نفت است.

روزگار طلایی دانشگاه صنعت نفت

روزگاری دانشگاه صنعت نفت یکی از مهم‌ترین نهادهای تربیت نیروی انسانی کارآمد برای این صنعت به‌شمار می‌رفت؛ جایی که فارغ‌التحصیلانش نه‌تنها به‌سرعت جذب ساختارهای عملیاتی و مدیریتی می‌شدند، بلکه تا سطوح بالای وزارتخانه نیز ارتقا پیدا می‌کردند.

چهره‌هایی مانند غلامحسین نوذری، وزیر اسبق نفت، رکن‌الدین جوادی و بسیاری دیگر نمونه‌هایی از این مسیر موفق هستند.

اما امروز، این روند متوقف شده است؛ نسلی از نخبگان یا جذب نمی‌شوند یا به حاشیه رانده شده‌ و مهاجرت می‌کنند و جای آن‌ها را مدیرانی گرفته‌اند که نه دانش فنی دارند و نه تجربه اجرایی.

نقش دولت سیزدهم در ایجاد بحران مدیران سفارشی

شهریار آقایی، عضو هیات رییسه صندوق‌های بازنشستگی نفت، در گفت‌وگو با این رسانه با تاکید بر این موضوع، گفت: نبض اقتصاد ما هنوز در اختیار صنعت نفت است و هر زمان که این صنعت از مسیر تخصصی خودش خارج و به سیاست آلوده شده، از اهداف اصلی خود فاصله گرفته است.

او با انتقاد شدید از رویکرد دولت سیزدهم در انتصاب مدیران، اظهار کرد: از نظر من بدترین اتفاق در تاریخ صد ساله صنعت نفت، در دولت سیزدهم رخ داد. کسانی وارد مناصب اجرایی شدند که نه تجربه داشتند، نه دانش، و نه حتی سابقه مدیریت چند نفر را در کارنامه‌شان. با شعار جوان‌گرایی این افراد در رأس شرکت‌هایی با هزاران نیروی انسانی قرار گرفتند و نتیجه آن هم، همین ناترازی‌ها و بی‌ثباتی‌هایی است که امروز می‌بینیم.

فروپاشی زنجیره تخصص

آقایی تصریح کرد: جوان‌گرایی به خودی خود بد نیست، اما باید با تجربه، علم و توان راهبری همراه باشد. مدیری که حتی نحوه تعامل با همکاران و اداره‌ی یک تیم کوچک را بلد نیست، چطور می‌خواهد یک مجموعه چند هزار نفری را مدیریت کند؟ نتیجه‌اش، ناامیدی در بدنه سازمان و فروریختن انگیزه‌هاست.

این کارشناس باسابقه صنعت نفت همچنین با اشاره به عملکرد فعلی وزارت نفت گفت: با تجربه‌ای که از عملکرد وزیر نفت فعلی می‌بینم، تلاش‌هایی برای بازگرداندن صنعت به مسیر تخصصی در حال انجام است. ولی این موضوع زمان‌بر است و جبران عقب‌ماندگی‌های ایجادشده ساده نیست.

صنعت نفت بدون دانشگاه معنایی ندارد

به باور آقایی، بازسازی ساختار منابع انسانی صنعت نفت بدون اتکا به دانشگاه تخصصی این حوزه امکان‌پذیر نیست. او افزود: دانشگاه صنعت نفت یک نهاد صرفا آکادمیک نیست؛ این دانشگاه با واقعیت‌های میدانی صنعت پیوند خورده و نقش حیاتی در تربیت نیروی متخصص داشته است. تقویت این دانشگاه، پژوهشگاه صنعت نفت و مراکز مطالعاتی وابسته باید در دستور کار قرار گیرد.

او همچنین تاکید کرد که دانشگاه صنعت نفت باید از مداخله‌های سیاسی در امان بماند و دوباره به جایگاه حرفه‌ای و استراتژیک خودش بازگردد.

توقف کادرسازی و ورود مدیران غیرنفتی

آقایی در ادامه سخنانش به تاثیرات ویرانگر مدیریت سفارشی و رابطه‌محور پرداخت و گفت: اگر بدنه سازمان احساس کند که رشد شغلی به شایستگی، تلاش و توانمندی گره نخورده، انگیزه‌ها از بین می‌رود. در مقابل، اگر همکاران ما بدانند که راه پیشرفت برایشان باز است و مدیران از بین خودشان، بر اساس لیاقت انتخاب می‌شوند، انگیزه‌های فردی به تعالی سازمان منجر خواهد شد.

او در پایان خاطرنشان کرد: من به رعایت سلسله‌مراتب اعتقاد دارم. نباید اجازه داد که افراد بدون رزومه، بدون شناخت از سازمان و بدون درک مدیریت منابع انسانی، صرفا با سفارش به مناصب کلیدی برسند. این اتفاقات، سازمان را دچار مرگ تدریجی می‌کند. اگر می‌خواهیم کشور از وضعیت فعلی عبور کند، راهی جز بازگشت به شایسته‌سالاری و دوری از سیاست‌زدگی نداریم.

لزوم بازگشت به تخصص‌گرایی برای نجات صنعت نفت

با این حساب اگر این روند ادامه پیدا کند، با از دست رفتن تجربه و تخصص‌های انباشته، صنعت نفت ایران چگونه می‌خواهد در برابر چالش‌های فنی، اقتصادی و بین‌المللی آینده مقاومت کند؟ چرا در حوزه‌هایی مانند پالایش، گاز، پتروشیمی و بالادستی، دیگر شاهد پرورش نیروهای متخصص از درون نیستیم؟

اگر بازگشتی به مسیر تخصص‌گرایی رخ ندهد، آینده صنعت نفت و به تبع آن، اقتصاد ایران در معرض خطر جدی است. بازگشت به دانشگاه صنعت نفت و حذف انتصابات سیاسی، تنها راه نجات است؛ پیش از آنکه دیر شود.