زنگ خطر انرژی در ایران به صدا درآمده/چگونه از بحران انرژی در آینده جلوگیری کنیم؟

به گزارش انرژی پرس، مهندس سیدحسین میرافضلی، طی یادداشتی که در اختیار این رسانه قرار داد نوشت:  دنیا در حال گذار از عصر حاکمیت نفت بر حوزه انرژی و ورود به عصر انرژی های پاک و خودرهای برقی است. چنانچه از هم اکنون برای گذار از این دوران  پر تلاطم برنامه ریزی های دقیق و اجرایی نداشته باشیم کشور و ملت دچار آسیب های سنگین و جبران ناپذیری خواهند گردید.

ما می بایست برای حوزه های مهمی چون نفت، گاز و مدیریت مصرف انرژی و مدیریت جایگزینی خودروهای بنزین سود و گازوئیل سوز با خودرو های برقی برنامه ریزی نمائیم. در این گزارش تحلیل موارد به ترتیب تشریح و راهکارهای مواجه با هر کدام از سرفصل ها تشریح شده است.

• تولید نفت:

بر اساس گزارش اوپک کل ذخایر نفت درجای ایران حدود ۲۰۸میلیارد بشکه است که با روش های مرسوم حدود ۲۵درصد آن یعنی ۵۲ میلیارد بشکه قابل برداشت است. چنانچه ایران روزانه ۴ میلیون بشکه نفت تولید کند سالیانه حدود ۱.۵ میلیارد بشکه نفت برداشت خواهد نمود. به این ترتیب با این میزان برداشت تا ۳۴سال دیگر می توان از میادین نفت ایران روزانه ۱.۵ میلیون بشکه برداشت نمود. و طی ۲۰ سال آینده می توانیم ۳۰ میلیارد بشکه نفت برداشت نمائیم.

چنانچه میانگین قیمت نفت طی ۲۰ سال آینده ۵۰ دلار و بعد از آن میانگین قیمت نفت ۲۵دلار لحاظ نمائیم ما طی ۲۰ سال می توانیم ۱۵۰۰ میلیارد دلار نفت برداشت کنیم اما چنانچه با روش های ازدیاد برداشت از جمله تزریق co2 و نیتروژن خروجی دودکش نیروگاه ها و واحد های صنعتی به میادین نفت و تزریق آب و سایر روش های ازدیاد برداشت روزانه ۷ میلیون نفت برداشت نمائیم طی ۲۰ سال آینده حدود ۵۲ میلیون بشکه نفت برداشت و به قیمت های بالا به فروش می رسانیم و بجای ۱۵۰۰ میلیارد دلار ۳۰۰۰ میلیارد دلار درآمد برای نسل های آینده ایجاد نمائیم و اگر اکنون چنین این فرصت برای همیشه از  دست آیندگان و فرزندان و نوادگانمان خواهد رفت. حتی با روش های ازدیاد برداشت می توان میزان برداشت از نفت درجا را به حدود دو برابر افزایش داد که البته تحقق چنین هدفی نیاز به سرمایه گذاری بالایی دارد.

با حاکم شدن خودروهای برقی بر صنعت حمل و نقل جهان از تقاضا برای نفت به شدت کاسته خواهد شد و به دنبال آن قیمت نفت به مرور کاهش خواهد یافت. برق مورد نیاز خودروهای برقی غالبا از طریق انرژی های خورشیدی و بادی و آبی تامین خواهد شد لذا ما حدود ۲۰ سال فرصت داریم که نفت و مشتقات آن را با قیمت های بالا به بازارهای جهانی عرضه نمائیم و درآمد آنرا در امور زیر بنایی چون توسعه شبکه ریلی، توسعه نیروگاه های خورشیدی و سایر صنایع مهم و زیر بنایی هزینه نمائیم.

بزرگترین خطری که امنیت انرژی در حوزه نفت و گاز ایران را تهدید می نماید افت فشار میادین نفت و گاز و عدم سرمایه گذاری جهت فشار افزایی است عدم سرمایه گذاری لازم در پروژه های افزایش ظریب بازیافت میادین نفت و گاز می توان ایران را دچار بحران در تولید نفت و گاز نموده و حتی تولید فعلی را به حدود نصف تقلیل دهد. لذا جذب سرمایه گذاری جهت اجرای پروژه های فشار افزایی و افزایش ضریب بازیافت از میادین نفت و گاز،  نه یک انتخاب بلکه یک اجبار و ضرورت فوری است.

• بحران گرم شدن کره زمین و انتشار co2

ایران از جمله ۵ کشور با بیشترین انتشار گاز co2 در جهان است. انتشار co2 به کل کره زمین و ساکنان آن در همه نقاط آسیب های جدی وارد می نماید گرم شدن بیش از حد انتظار کره زمین و خشکسالی های روز افزون از عوارض انتشار بیش از حد گاز co2 در این کره زیبا است. بیش از ۹۰درصد co2  از سوختن انرژی های فسیلی از قبیل بنزین و گازوئیل و گاز طبیعی منتشر می شود. بیش از ۸۰درصد نفت خام به بنزین و گازوئیل تبدیل و حدود ۸۵درصد بنزین و گازوئیل در حوزه حمل و نقل مصرف می شود.  بشر برای رهایی از این بحران بر تولید خودروهای برقی و استفاده از انرژی های تجدید پذیر خصوصا انرژی خورشیدی جهت تولید برق تمرکز نموده است. طی ده سال آینده بسیاری از خودروسازان بزرگ تولید خودروهای بنزین سوز و گازوئیل سوز را متوقف می کنند. لذا تقاضا برای نفت طی ۲۰ سال آینده به شدت کاهش خواهد یافت. پس از پایان وابستگی کشورهای بزرگ صنعتی به نفت و گاز و توقف تولید خودروهای بنزین سوز و گازوئیل سوز قطعا سازمان ملل و حتی شورای امنیت جرایم سنگینی برای تولید گاز co2  وضع خواهند نمود لذا تنها گزینه پیش روی تولیدکنندگان بزرگ نفت و گاز جهان این است که طی ۲۰ سال پیش رو با تمام توان و ظرفیت نسبت به استخراج منابع نفت و گازخود اقدام نمایند در کنار این برنامه پروژه های تزریق co2 خروجی دودکش نیروگاه ها و واحدهای پتروشیمی و صنعتی به میادین نفت و گاز جهت جلوگیری از انتشار co2 در هوا و همچنین ازدیاد برداشت از میادین نفت و گاز می بایست بطور جدی و مستمر مورد پیگیری مقامات ارشد قرار گیرد. تزریق ترکیب c02 و ازت خروجی از دودکش نیروگاه ها و واحدهای صنعتی به چاه های نفت نقش مهمی در افزایش تولید نفت درجا دارد. در آینده نزدیک از co2 جهت تولید سین گاز که گاز پایه محصولات پتروشیمی است استفاده خواهد شد لذا بازیافت co2 خروجی دودکش واحدهای بزرگ صنعتی و نیروگاه ها از اهمیت روز افزونی برخوردار خواهد شد. به همین سبب تاکید می شود نیروگاه های بزرگ حرارتی در کنار دریا و نزدیک میادین نفت و گاز احداث شوند تا هم راندمان آنها حدود ده درصد افزایش یابد و هم اینکه از گاز co2 دودکش نیروگاه ها جهت تزریق در میادین نفت و گاز و افزایش تولید در واحدهای پتروشیمی استفاده شود.  با استفاده از خطوط انتقال فشار قوی نسل جدید می توان با یک درصد اتلاف برق را به فاصله هزار کیلومتری منتقل نمود.

• حمل و نقل عمومی:

حمل و نقل عمومی مهمترین عامل کنترل مصرف انرژی در همه کشورهای جهان است و به همین سبب مهمترین محور سرمایه گذاری دولت ها در زیرساخت های ملی بر توسعه حمل و نقل عمومی متمرکز است.  شهرهای بزرگی چون توکیو، استامبول، شانگهای، نیویورک، لندن، مسکو و سایر شهرهای بزرگ و پرجمعیت جهان با توسعه حمل و نقل عمومی خصوصا حمل و نقل ریلی و اتوبوس توانسته اند حمل و نقل روان و کم ترافیکی را برای شهروندان فراهم نمایند. برخی شهرهای بزرگ جهان در مسیر توسعه مترو گسترش یافته اند. روزانه ده الی ۱۲میلیون سفر درون شهری در تهران انجام می شود که در صورت تامین ده هزار اتوبوس و ۱۷۰۰ واگن مترو مورد نیاز ترافیک از تهران رخت بر خواهد بست و هوای تهران پاک و دوست داشتنی خواهد شد.

نقش محوری اتوبوس و مترو در کاهش ترافیک به شرح ذیل است:

• مترو

مترو تهران از نظر فراگیری و طول مسیرها از جمله بهترین خطوط ریلی جهان است اما به دلیل ضعف های مدیریتی و کمبود واگن از بهره وری بسیار ضعیفی برخوردار است. مترو تهران قابلیت جابجایی ده میلیون مسافر در شبانه روز را دارد اما با یک دهم ظرفیت کار می کند و ادامه این وضعیت هزینه های بسیار سنگین و جبران ناپذیری را بر شهروندان و اقتصاد شهری وارد می کند. سرفاصله هر قطار مترو از حدود ده تا ۱۵ دقیقه باید به حدود ۲ تا ۳ دقیقه برسد در این صورت ظرفیت جابجایی مسافر حداقل سه تا ۵ برابر افزایش خواهد یافت. با کاهش فاصله رسیدن هر قطار به ایستگاه های مترو جذابیت استفاده از مترو افزایش چشمگیری خواهد یافت و هدف جابجایی ۸ تا ۱۰ میلیون مسافر در شبانه روز قابل دستیابی است.

• اتوبوس

تهران و شهرهای بزرگ به شدت از کمبود اتوبوس رنج می برند سرفاصله رسیدن هر اتوبوس به ایستگاه ها باید به یک دقیقه برسد در آن صورت ناوگان اتوبوسرانی می توان با کمک مترو ترافیک را ریشه کن کرده و از تلف شدن حدود یک چهارم عمر مفید مردم در ترافیک جلوگیری نماید. از بیماری های سخت و لاعلاج و مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا جلوگیری و زندگی مردم را آرام تر نموده واز پریشانی نجات بخشد.

مصرف سوخت اتوبوس ها به ازای جابجایی هر مسافر حدود یک دهم خودروهای تک سرنشین است حتی چنانچه دولت قادر به تامین کل اتوبوس های مورد نیاز های بزرگ نیست نوسازی و استفاده از اتوبوس های قدیمی و حتی تغییر کاربری برخی کامیون ها و تریلی ها به اتوبوس های برقی بهتر از وضعیت موجود است.

در صورت تحقق برنامه های ذکر شده مصرف بنزین در ایران از ۱۲۰ میلیون لیتر در روز به کمتر از ۶۰ میلیون لیتر خواهد رسید و ایران به صادر کننده بنزین تبدیل خواهد شد.