جهش قیمتی طلای سیاه نزدیک است؟

به گزارش انرژی پرس؛ قیمت نفت در پایان معاملات روز جمعه ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴ یک درصد افزایش یافت. البته قیمت نفت در هفته گذشته در مجموع کاهشی بود که دلیل آن برآـورد سرمایه گذاران از افزایش تولید نفت لیبی و اوپک پلاس بود و این امر توانست بر تاثیر معرفی محرک‌های جدید چین، بزرگترین واردکننده نفت جهان، غلبه کند. بطوریکه، قیمت نفت خام برنت با کاهش هفتگی ۴ درصدی و نفت خام وست تگزاس اینترمدیت با کاهش ۶ درصدی معاملات را به سرانجام رساندند.

در پایان معاملات هفته گذشته، قیمت‌های آتی نفت خام برنت برای تحویل در نوامبر ۲۰۲۴ با ۰.۵ درصد افزایش به ۷۱.۹۸ دلار در هر بشکه رسید. همچنین، نرخ آتی نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا برای تحویل در نوامبر ۲۰۲۴ با ۰.۷ درصد افزایش به ۶۸.۱۸ دلار در هر بشکه رسید. اما دو نفت خام شاخص (برنت و وست تگزاس اینترمدیت) معاملات روز پنجشنبه را به ترتیب با ۲.۵ و ۲.۹ درصد کاهش به پایان رساندند. البته انتشار اخباری مبنی بر محرک‌های پولی جدید از سوی چین، بزرگترین واردکننده نفت جهان، و نگرانی از تشدید تنش‌های خاورمیانه احتمالا بر عرضه ها تأثیر بگذارد.

تحلیل قیمت نفت

به باور کارشناسان، سرمایه گذاران تمایل بیشتری به  اخبار لیبی و اوپک داشتند. باید توجه داشت که بازار نفت در چند ماه اخیر با تقاضای ضعیف مواج شده و اگر اوپک پلاس تصمیمی برای افزایش تولید بگیرد، احتمالا وضعیت بدبینی نسبت به قیمت نفت افزایش یابد. عربستان سعودی و هفت کشور عضو ائتلاف اوپک پلاس در ۵ سپتامبر ۲۰۲۴ تصمیم گرفتند کاهش داوطلبانه تولید نفت را به میزان ۲.۲ میلیون بشکه در روز برای یک دوره دو ماهه تا پایان نوامبر تمدید کنند. این هشت کشور قرار است از ۱ دسامبر ۲۰۲۴ به صورت ماهانه کاهش تدریجی را آغاز کنند. این امر همزمان با توافق کشورهای اوپک پلاس برای تمدید اولین کاهش تولید در می ۲۰۲۳ به میزان ۱.۶ میلیون بشکه در روز تا پایان سال ۲۰۲۵ است.

هرچند هنوز مشخص نیست که محرک‌های چین به تقاضای بالاتر نفت منجر شود یا خیر، اما احتمالا به بازار نفت کمک می‌کند. بانک مرکزی چین روز جمعه نرخ بهره را کاهش و نقدینگی را وارد سیستم بانکی کرد، زیرا پکن محرک‌های بیشتری را برای کشاندن رشد اقتصادی به سمت نرخ هدف تقریباً ۵ درصدی در سال جاری و مبارزه با فشارهای تورم‌زا افزایش می‌دهد. البته انتظار می‌رود چین اقدامات مالی بیشتری را قبل از تعطیلات اول اکتبر اعلام کند.

در همین حال، گروه‌های رقیب در لیبی که خواستار کنترل بانک مرکزی بودند، توافقنامه‌ای را برای پایان دادن به اختلافات خود امضا کردند، زیرا این اختلاف باعث کاهش شدید تولید نفت این کشور شد و صادرات آن را در این ماه به ۴۰۰ هزار بشکه در روز کاهش داد، در حالیکه در ماه قبل از آن صادرات لیبی ۱ میلیون بشکه در روز بود. از همین روی، این توافق می‌تواند منجر به بازگشت روزانه بیش از ۵۰۰ هزار بشکه عرضه لیبی به بازارها شود.

عربستان و نفت ۱۰۰ دلاری

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش در ائتلاف موسوم به اوپک پلاس، در حال کاهش تولید نفت خود به میزان ۵.۸۶ میلیون بشکه در روز هستند، اما قصد دارند این کاهش را در دسامبر معکوس کنند. بطوریکه برخی گزارش‌های رسانه‌ای منتشر شده ادعا می‌کند که عربستان قیمت نفت را در محدوده ۱۰۰ دلاری هدف قرار می‌دهد.  اما شرکت آمریکایی Energy Outlook Advisors  نوشت؛ این تصور که عربستان سعودی هدف قیمت نفت ۱۰۰ دلاری دارد، نمی‌تواند درست باشد.

باید توجه داشت برخی از رسانه های غربی گزارش‌هایی منتشر کردند مبنی بر اینکه عربستان برای متعادل کردن بودجه به نفت ۱۰۰ دلار نیاز دارد، اما اینها استدلال‌های «تئوری» بودند. درآمدهای نفتی عربستان در سال‌های اخیر با قیمت نفت گره خورده است و تعجب آور نیست که با کاهش قیمت نفت، درآمدهای آن نیز کاهش یابد.

این شرکت آمریکایی پیش‌بینی می‌کند که درآمدهای ریاض در ماه سپتامبر به پایین‌ترین سطح خود از سال ۲۰۲۰ کاهش یابد، اما این نباید مشکل بزرگی نیست، زیرا عربستان در سال‌های اخیر برای تنوع بخشیدن به درآمد خود تلاش کرده و تأثیر آن را کاهش می‌دهد. اما همچنان شدیدا به درآمدهای نفتی وابسته است. در صورت کاهش قیمت نفت، دولت باید انعطاف‌پذیر باشد؛ یعنی می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد، پروژه‌ها را به تاخیر بیاندازد یا لغو کند، یا از بازارهای داخلی و خارجی وام بگیرد. سعودی خود معتقد است که گزینه‌های تامین مالی جایگزین کافی برای غلبه بر دوره قیمت‌های پایین مانند بهره‌برداری از ذخایر ارز خارجی یا صدور بدهی‌های دولتی وجود دارد.

البته، صندوق بین‌المللی پول نیز مدعی است که متعادل کردن بودجه در عربستان مستلزم قیمت‌هایی ۱۰۰ دلار یا بالاتر است.  البته، مخالفان این گزارش باور دارند که آنچه از نظر مالی اهمیت دارد، قیمت نفت در بودجه بوده که کمتر از ۸۰ دلار در هر بشکه است، بنابراین این قیمت هیچ تاثیری بر سیاست نفتی ندارد و بنابراین تاثیری بر بازار نفت آن ندارد.  باید توجه داشت که قیمت صادرات نفت عربستان سعودی با گرفتن میانگین‌های ماهانه تعیین می‌شود و به همین دلیل سعودی‌ها به نوسانات روزانه اهمیتی نمی‌دهند.

در نتیجه، عربستان می‌تواند با تولید ۹ میلیون بشکه در روز، صادرات روزانه بین ۶ تا ۷ میلیون بشکه و قیمت‌های بالای ۷۰ دلار در هر بشکه، بدون هیچ مشکل اساسی، امور مالی خود را مدیریت کند.

عربستان سعودی با ۷ عضو دیگر اوپک پلاس که کاهش داوطلبانه تولید را انجام داده‌اند، توافق کرده است که کاهش داوطلبانه ۲.۲ میلیون بشکه‌ای در روز را طی یک سال از اول اکتبر ۲۰۲۴ لغو کند. به دلیل تقاضای ضعیف و قیمت‌های پایین نفت، آن‌ها به دنبال لغو این کاهش هستند تا در اول دسامبر ۲۰۲۴ با یکدیگر دیدار کنند.

واکنش اوپک به اوج تقاضا

برخی از گزارش ها رسیدن تقاضای نفت به اوج در کوتاه مدت و در نتیجه افزایش قیمت را پیش بینی می‌کنند. اما اوپک انتظارات را برای تقاضای نفت در میان مدت و بلندمدت افزایش داده و بر خلاف آژانس بین‌المللی انرژی و برخی نهادهای تحقیقاتی که اصرار دارند این اوج نزدیک است، رسیدن به آن تا سال ۲۰۵۰ را رد می‌کند. برآوردهای اوپک از تقاضا تا سال ۲۰۲۹ حدود ۶.۷ میلیون بشکه در روز بالاتر از آژانس بین المللی انرژی است که نشان دهنده شکاف بزرگ در انتظارات بین دو موسسه بزرگ جهانی در بازار است.

پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی در مورد اوج تقاضا برای نفت و توقف سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید، از سوی اوپک مورد انتقاد قرار گرفته است. برخلاف آژانس بین المللی انرژی، اوپک انتظار دارد تقاضای نفت تا سال ۲۰۵۰ به میزان ۱۸ میلیون بشکه در روز افزایش یابد و به ۱۲۰.۱ میلیون بشکه در روز برسد، در حالی که در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۰۲.۲ میلیون بشکه در روز بود.

با این حال، چشم انداز منطقه‌ای یکسان به نظر نمی‌رسد، زیرا انتظار می‌رود تقاضای خارج از OECD بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۵۰ حدود ۲۸ میلیون بشکه در روز رشد کند، در حالی که تقاضا در کشورهای OECD در همین دوره شاهد کاهش خواهد بود.

هند و سایر کشورهای آسیایی، آفریقا و خاورمیانه پیشتاز رشد تقاضای جهانی تا اواسط قرن هستند و برآورد می‌شود که تقاضای این چهار منطقه بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۵۰ حدود ۲۲ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. بر اساس برآوردهای اوپک، انتظار می‌رود تقاضا تنها در هند حدود ۸ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. همچنین براساس برآوردها تقاضا در چین در دوره مورد انتظار حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز رشد کند.

بنابراین، براساس این روند انتظار افزایش نفت ۱۰۰ دلاری حداقل در کوتاه بعید به نظر می رسد مگر اینکه تحولات ژئوپلیتکی و گسترش شدید جنگ در خاورمیانه بر این روند تاثیرگذار باشد.