از توسعه «بوحسا» و «زاکوم» تا میادین مشترک ایران

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، شرکت ملی نفت ابوظبی (آدنوک) اعلام کرد احتمالاً تا پایان سال آینده ۲۰۲۵ یا اوایل سال ۲۰۲۶ یعنی بیش از یک سال زودتر از موعدی که شرکت تعیین کرده است، به هدف خود برای تولید ۵ میلیون بشکه در روز دست خواهد یافت. ادنوک با شرکای خود برای افزایش حفاری چاه‌های جدید در میادین نفتی و اتصال سایت‌های تولید به کارخانه‌های فرآوری کنونی و به منظور استخراج نفت بیشتر تلاش می کند. این شرکت ۱۵۰ میلیارد دلار به منظور تسریع در افزایش ظرفیت تولید نفت و بهره برداری بهینه در نظر گرفته است. یکی از اهداف این شرکت توسعه بزرگترین میدان نفتی خشکی، بوحسا، است.

توسعه بزرگترین میدان نفتی خشکی

بزرگترین میدان نفتی خشکی امارات برای توسعه و افزایش بیش از ۲۰ درصدی تولیدی، در انتظار تحولات مهمی است. میدان «بوحسا» امارات بزرگترین میدان خشکی این کشور است که توسط شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) مدیریت می‌شود. این شرکت به دنبال توسعه میدان در مرحله بعدی است که براساس برخی اظهارات، از تکنیک‌های هوش مصنوعی در این راستا استفاده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود که تأسیسات و چاه‌های بزرگترین میدان نفتی خشکی امارات شاهد توسعه مستمر باشند تا جهش تولید مورد انتظار برای نفت خام یا گاز همراه، تا سال ۲۰۲۷ حاصل شود.

شرکت نفت ابوظبی (ADNOC) برنامه‌های مهمی برای پروژه‌های استراتژیک با هدف دستیابی به رشد و افزایش بهره‌وری بزرگترین میدان نفتی خشکی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای آن و همچنین توسعه تاسیسات آن برای تولید عنصر «برم» مورد استفاده در سیالات حفاری تنظیم کرده است.

امارات به دنبال افزایش ظرفیت تولید در این میدان از ۶۵۰ هزار بشکه به بیش از ۷۹۰ هزار بشکه در روز و همچنین افزایش تولید گاز از ۶۵۰ به بیش از ۸۰۰ میلیون فوت مکعب در روز، تا سال ۲۰۲۷ است.

در عین حال، ADNOC به دنبال ایجاد پروژه‌های استراتژیک مرتبط با بزرگترین میدان نفتی خشکی در امارات است که با معرفی طرحی برای تامین پایدار آب در میادین «بوحسا» و «باب» و همچنین استفاده از آب دریا در فرآیند بازیافت نفت، به عنوان جایگزینی برای آب تصفیه شده قابل مشاهده است.

هدف این شرکت همچنین ایجاد پروژه‌ای برای استفاده از تکنیک‌های تزریق آب و گاز در مخازن برای افزایش تولید است، زیرا ADNOC برای معرفی تکنیک‌ها از ابزار هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته در عملیات و فرآیندهای نظارت بر تولید در میدان بوحسا استفاده کرده است.

از همین روی، میدان بوحسا علاوه بر اینکه بزرگترین میدان نفتی خشکی در امارات است، درپی معرفی راهکارهای دیجیتال برای چاه‌ها، تکنیک‌های عملیات مستقل و نظارت از راه دور است. همچنین، ADNOC  از فناوری‌ پهپادهای ساخت داخلی برای شناسایی هرگونه نشت احتمالی گازهای گلخانه‌ای در میدان نفتی، در کنار استفاده از آنها برای انجام بازرسی‌های دقیق زیرساخت‌های خود استفاده می‌کند.

میدان نفتی بوحسا طی چند سال گذشته سرمایه‌گذاری‌های عظیمی از سوی ADNOC دریافت کرده است، بطوریکه این شرکت در ماه مه ۲۰۲۳ سرمایه‌گذاری‌های به ارزش ۸.۸ میلیارد درهم (۲.۴ میلیارد دلار) را در راستای تامین پایدار آب به بوحسا تزریق کرد. با ورود این سرمایه‌گذاری‌ها، شرکت اماراتی در راستای ادامه استراتژی خود برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای گام برمی‌دارد.

در ۱۸ می ۲۰۲۱، ADNOC  سرمایه گذاری ۱.۱۶ میلیارد درهم (۳۱۸ میلیون دلار) را برای اتصال چاه‌های هوشمند در تاسیسات اصلی تولید در بزرگترین میدان نفتی خشکی امارات اعلام کرد تا از پایداری ظرفیت تولید ۶۵۰ هزار بشکه در روز حمایت کند. این سرمایه‌گذاری‌ها در قالب یک قرارداد مهندسی، تدارکات و ساخت و ساز (EPC) انجام شد که توسط ADNOC Onshore در قالب دو بسته به ارزش ۵۸۲ میلیون درهم (۱۵۸.۶ میلیون دلار) به شرکت مهندسی نفت چین اعطا شد. در حالی که بسته دوم به ارزش ۵۸۳.۹ میلیون درهم (۱۵۹.۱ دلار) به Robot Aston پرداخت شد.

این شرکت در سال ۲۰۱۸ قرارداد اجرای پروژه توسعه یکپارچه بزرگترین میدان نفتی بوحسا را به منظور افزایش ظرفیت تولید و دستیابی به استراتژی افزایش تولید روزانه نفت کشور به حدود ۵ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۳۰ منعقد کرد.

میدان نفتی بوحسا بزرگترین میدان نفتی خشکی در امارات است که در ۲۰۰ کیلومتری جنوب شهر ابوظبی قرار دارد و تولید آن برای نخستین بار در سال ۱۹۶۵ آغاز شد. همچنین، این میدان نفتی امارات یکی از ۲۰ میدان نفتی بزرگ جهان از نظر ذخایر اثبات شده است.

شرکت نفت ابوظبی،آدوناک، اخیراً ۵۰۰ میلیون بشکه نفت خام را در یک چاه اکتشافی در میدان بوحسا کشف کرد که به ایجاد سازند جدیدی در این میدان کمک و منابع باکیفیت بیشتری را فراهم کرد. این شرکت به سرمایه گذاری‌های خود در این میدان نفتی بزرگ خشکی ادامه می‌دهد تا اطمینان حاصل  کند که به استراتژی خود برای افزایش تولید تا پایان دهه جاری دست می‌یابد و نفت خام در کنار سایر منابع انرژی ارزش بیشتری به اقتصاد کشور بیافزاید. براساس داده‌های اخیر، امارات به انرژی‌های تجدیدپذیر و هسته‌ای متکی است.

افزایش تولید از میدان زاکوم

یکی دیگر از برنامه‌های امارات برای تحقق تولید ۵ میلیون بشکه نفت در روز، توسعه میدان «زاکوم» است که نقش مهمی در افزایش عرضه جهانی نفت دارد. زاکوم به عنوان بزرگترین میدان نفتی در امارات و در میان ۱۰ میدان نفتی بزرگ در سراسر جهان قرار دارد.

شرکت ملی نفت ابوظبی، زاکوم علیا را بزرگترین میدان نفتی امارات از نظر تولید، دومین میدان نفتی فراساحلی جهان و به طور کلی چهارمین میدان نفتی بزرگ جهان معرفی کرده است، اما برخی از شرکت‌های تحقیقاتی آن را در رتبه پنجم قرار می‌دهند. نه تنها ذخایر عظیم و تولید زیاد این میدان اماراتی را متمایز می‌کند، بلکه الگویی برای استفاده از فناوری مدرن در استخراج نفت به شمار می‌رود.

ذخایر این میدان عظیم فراساحلی حدود ۵۰ میلیارد بشکه برآورد می‌شود. این امر آن را به یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان تبدیل می‌کند، به ویژه که بر اساس داده‌های شرکت نفت بریتانیایی BP، بیش از نیمی از کل ذخایر نفت امارات را تشکیل می‌دهد که در پایان سال ۲۰۲۰ به ۹۷.۸۰ میلیارد بشکه رسید. میدان زاکم علیا در منطقه فراساحلی امارت ابوظبی، در ۸۰ کیلومتری شمال غربی شهر ابوظبی، در اعماق آب بین ۵ تا ۱۵ متر واقع شده است.این میدان ۴۰ کیلومتر طول و ۲۸ کیلومتر عرض دارد و نفت خام ترش سبک تولید می‌کند که مشخصه امارات – سومین تولیدکننده بزرگ نفت در اوپک- است. در سال ۲۰۰۶، ExxonMobil  با خرید ۲۸ درصد از سهام ADNOC به این میدان پیوست.

در سال ۲۰۱۷، آدنوک با توافق شرکا، برنامه‌های خود را برای افزایش ظرفیت تولید میدان زاکوم علیا به یک میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۲۴ از طریق پروژه بزرگی به ارزش ۱۱۰ میلیارد درهم (۲۹.۷ میلیارد دلار) اعلام کرد. این امر گامی مهم در راستای رسیدن به هدف افزایش تولید به ۵ میلیون بشکه در روز است.

پروژه توسعه میدان زاکوم علیا شامل ساخت ۴ جزیره مصنوعی در آب‌های کم عمق است که می‌تواند ۴۵۰ حلقه چاه و ۹۰ سکو را در خود جای دهد و همچنین سکوهای حفاری، تاسیسات فرآوری و زیرساخت‌ها را در خود جای داده است. این امر با هدف افزایش پایداری عملیات از طریق حفاظت از محیط زیست دریایی در طول دوره توسعه پروژه انجام می‌شود که به حداکثر بهره‌وری از نظر هزینه و اهداف محیط زیست دست می‌یابد.

تولید از میادین مشترک

ایران تقریبا با تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس دارای میادین مشترک نفت و گاز است. مدیریت میادین مشترک نفت و گاز بین کشورهای خلیج فارس و ایران همواره موضوعی پیچیده است که در آن منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی در هم تنیده شده و چالش‌های بزرگی را در زمینه همکاری و گفت‌وگو ایجاد می‌کند. به ویژه همکاری ایران و امارات در این زمینه تحت تاثیر ادعاهای ابوظبی بر سه جزیره ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک قرار دارد. با این وجود این میادین مشترک نقش مهمی در راستای اهداف نفتی این کشور دارد.

برای نمونه، بر سر میدان «نصرت» که در سمت اماراتی «میدان الفاتح» نامیده می‌شود و در نزدیکی جزیره سیری قرار دارد، اختلافاتی وجود دارد. ذخایر این میدان علاوه بر ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون بشکه برآورد شده است.همچنین، میدان سلمان در مرز دریایی ایران و امارات امتداد دارد و تقریباً ۶۶ درصد از ساختار میدان در آب‌های ایران قرار دارد. این میدان دارای ذخایر مشترک با میدان ابوالبوخوش  امارات است که ایران ۷۰ درصد از آن را در اختیار دارد و ۳۰ درصد باقی مانده برای امارات است.

کشف این میدان به سال ۱۹۶۵ برمی‌گردد و ذخایر میدان نفت و گاز فراساحلی حدود ۴.۵ میلیارد بشکه تخمین زده می‌شود و ۱.۶ میلیارد بشکه قابل استخراج است و تقریباً ۴۷۳ میلیون بشکه نفت و ۵.۲ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی دارد. بر اساس مفروضات اقتصادی، میدان فراساحلی تا رسیدن به محدودیت اقتصادی در سال ۲۰۵۰ به تولید ادامه خواهد داد. ذخایر میدان نفتی سلمان ۰.۱۰ درصد از کل ذخایر باقی مانده برای تولید در سطح جهان را تشکیل می‌دهد.

همچنین، میدان نفتی مبارک در حوزه مشترک ایران و شارجه قرار گرفته است، به دنبال عملیات‌های لرزه‌نگاری دریایی در سال ۱۹۷۱ میلادی، عملیات حفاری اکتشافی پر ریسک میدان مبارک در سال ۱۹۷۲ میلادی انجام شد و پس از آن توسعه این میدان شتاب گرفت. از زمان آغاز تولید از این میدان در سال ۱۹۷۴ میلادی تاکنون، بیش از ۱۰۰ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی بعلاوه حدود ۳۰۰ میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی از این میدان تولید شده است.تجهیزات تولید این میدان دارای ظرفیت فرآوری ۶۰ هزار بشکه در روز نفت و ۱۵۰ میلیون فوت مکعب در روز گاز برای صادرات است.

بنابراین، ایران که در شرایط تحریم و محدودیت در دسترسی به تکنولوژی و سرمایه گذاری قرار دارد، اگر دیر بجنبد احتمالا منابع آن قربانی اهداف بلندپروازنه کشورهای عربی می‌شود که یکی از آنها امارات است.