پیامد تعرفه‌های ترامپ؛ از مرگ رویای سبزها تا تنش همسایگان

به گزارش اختصاصی انرژی پرس؛ تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، برای اعمال تعرفه بر کانادا، مکزیک و چین منجر به تغییرات بزرگی در نظم تجارت جهانی شده است که خطرات جدی را برای بخش‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، خودروهای الکتریکی (EV) و فناوری اقلیمی ایجاد می‌کند. سیاست تجاری جدید رویکردهای حمایت‌گرایانه را در اولویت قرار می‌دهد و در عین حال کاهش بلندمدت هزینه‌ها و زنجیره تامین در بخش انرژی پاک را تهدید می‌کند. همچنین، خروج دولت ترامپ از پروتکل‌های بین‌المللی در مورد تغییرات آب و هوا، اجرای تصمیمات مهم گذار انرژی و تغییرات آب و هوایی را پیچیده می‌کند.

تعرفه‌های اعلام شده از سوی ترامپ شامل ۲۵ درصد تعرفه بر واردات از کانادا و مکزیک و ۱۰ درصد تعرفه بر محصولات چین است. با این حال، تعرفه‌های کانادا و مکزیک پس از مذاکرات لحظه نهایی با سران دو کشور به طور موقت به حالت تعلیق درآمد. طبق این قرارداد، کانادا و مکزیک توافق کردند که مسئولیت بیشتری در مبارزه با مهاجرت غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر بر عهده بگیرند. از سوی دیگر، تعرفه‌های اعمال شده بر چین به سرعت با واکنش تلافی جویانه مواجه شد. پکن محدودیت‌هایی را بر واردات نفت، گاز طبیعی مایع (LNG)، وسایل نقلیه، تجهیزات کشاورزی از آمریکا اعمال و شکایتی رسمی در سازمان تجارت جهانی (WTO) ارائه کرد.

در حالی که وزارت بازرگانی چین تصمیم دولت ترامپ را «بدخواهانه» توصیف کرد، ترامپ اظهار داشت که این تنها آغاز کار است و در صورت لزوم، اقدامات سخت‌تری را انجام خواهد داد. اروپا نیز از نزدیک این روند را دنبال می‌کند. اگرچه ترامپ هنوز تعرفه مستقیم بر کالاهای اروپایی وضع نکرده است، اما در طول مبارزات انتخاباتی بارها اعلام کرده بود که احتمالا بر محصولات اروپایی تعرفه‌های بیشتری اعمال کند. بنابراین، کشورهای اروپایی و رهبران تجاری خود را برای محدودیت‌های احتمالی از سوی ایالات متحده آماده می‌کنند. با این حال، تغییر دولت در کشورهای عضو و فقدان گفتمان سیاسی یکپارچه در اتحادیه اروپا این سؤال را ایجاد می‌کند که اتحادیه اروپا چه نوع تصمیماتی را در مورد این موضوع اتخاذ خواهد کرد.

تجدیدپذیرها در ابهام

اگرچه سیاست‌های تجاری ترامپ مستقیماً بخش انرژی پاک را هدف قرار نمی‌دهد، اما ابهاماتی که در زنجیره‌های تامین جهانی ایجاد می‌کند می‌تواند اثرات منفی قابل‌توجهی بر فناوری آب و هوا و بخش‌های انرژی‌های تجدیدپذیر داشته باشد. افزایش وابستگی به واردات، به ویژه برای مواد خام و تأسیسات تولید در خارج از کشور می‌واند دسترسی شهروندان ایالات متحده به محصولات را محدود کند یا هزینه‌های آن‌ها را افزایش دهد.

تجارت بین المللی یا جهانی شدن نقش مهمی در کاهش هزینه‌های انرژی پاک دارد. طبق مطالعات اخیر، هزینه‌های ذخیره‌سازی انرژی ۸۹ درصد و هزینه‌های پروژه‌های بادی دریایی ۶۵ درصد بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۴ کاهش یافته است. با این حال، تعرفه‌های جدید این دستاوردها را تهدید می‌کند.

به ویژه، تعرفه‌های بیشتر بر چین می‌تواند منجر به افزایش قابل توجه هزینه در تولید پنل‌های خورشیدی، باتری‌ها و وسایل نقلیه الکتریکی شود. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی  (IEA)، ۷۵ درصد باتری‌های لیتیوم یونی جهان در چین تولید می‌شوند. علاوه بر این، بخش قابل توجهی از قطعات فولادی و توربین‌های بادی مورد استفاده در ایالات متحده از کانادا و مکزیک تهیه می‌شود. به عنوان مثال، حدود ۷۵ درصد از یک توربین بادی از فولاد ساخته شده است که بیشتر آن از کانادا وارد می‌شود.

انجمن انرژی پاک آمریکا هشدار می‌دهد که تعرفه‌های جدید می‌تواند بر سرمایه‌گذاری در بخش انرژی پاک تأثیر منفی بگذارد. این انجمن اعلام کرد: «افزایش هزینه‌های تولید برق، مخارج مصرف‌کننده مربوط به انرژی را افزایش و ظرفیت ما برای اطمینان از فراوانی انرژی را کاهش می‌دهد». انتظار می‌رود تولید خودروهای برقی در سراسر جهان به شدت تحت تاثیر این جنگ تجاری قرار گیرد. مدل‌های تمام برقی شورلت بلیزر و اکینوکس جنرال موتورز در مکزیک تولید می‌شوند. کانادا حدود نیمی از نیکل تصفیه شده مورد استفاده ایالات متحده را تامین می‌کند. نیکل یک ماده خام حیاتی برای تولید باتری است.

کارشناسان اقتصادی و انرژی بر این باورند که رژیم تجاری جدید ترامپ می‌تواند روند انتقال انرژی جهانی را کند کرده و هزینه‌های انرژی را افزایش دهد. زیرا هزینه‌ها، به‌ویژه تعرفه‌ها را بر چین افزایش می‌دهد و باعث تنش در زنجیره تأمین می‌شود. از سوی دیگر، این تحولات احتمالاً تأثیر منفی بر بخش سوخت‌های فسیلی نیز داشته باشد. صنعت نفت ایالات متحده نگران است که موانع تجاری قیمت نفت خام و محصولات پالایش شده را افزایش دهد. مایک سامرز، مدیر اجرایی مؤسسه نفت آمریکا (API) گفته است: «بازارهای انرژی به شدت یکپارچه هستند و تجارت آزاد و منصفانه در سراسر کشور برای ارائه انرژی مقرون به صرفه و قابل اعتماد به مصرف‌کنندگان آمریکایی حیاتی است».

این‌عدم اطمینان ممکن است شرکت‌ها را به تجدید نظر در برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود سوق دهد. در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌تواند منجر به کاهش سرمایه گذاری، به تعویق انداختن پروژه‌های جدید یا انتقال تولید به کشورهای دیگر شود. چنین مداخلات گسترده بسیار پرهزینه است. این اقدامات ایالات متحده علیه سیستم تجارت جهانی می‌تواند هم برای اقتصاد آمریکا و هم برای اقتصاد جهانی تأثیر منفی داشته باشد. برای نمونه، شاخص جهانی انرژی پاک از نوامبر ۱۶ درصد کاهش یافته است. شرکت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر در ایالات متحده به طور متوسط ​​۹ درصد ضرر کردند، در حالی که شرکت‌های اروپایی ۱۵ درصد کاهش یافتند.

در نهایت، این اقدامات می‌تواند منجر به هزینه‌های بالاتر انرژی در ایالات متحده شود و بر بخش سوخت‌های فسیلی نیز فشار وارد کند. کاهش سرعت انتقال انرژی جهانی پتانسیل پیامدهای منفی بلندمدت، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر زیست محیطی را دارد.

التهاب در بازار آمریکای شمالی

اگر تعرفه‌های پیشنهادی اعمال، صادرات انرژی کانادا به جای ۲۵ درصد مشمول تعرفه ۱۰ درصدی خواهد بود. همچنین، صادرات ۴۵۰ هزار بشکه در روز نفت خام مکزیک به ایالات متحده با نرخ تعرفه ۲۵ درصدی مواجه است. کاهش تعرفه‌های کانادا که ۶۰ درصد واردات نفت آمریکا یا روزانه ۴ میلیون بشکه را تامین می‌کرد، قابل توجه و نشان دهنده این است که نگرانی‌های مربوط به توانایی تاثیرگذاری رویکرد ترامپ هنوز باقی مانده است. تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک می‌تواند منجر به کاهش کارکرد پالایشگاه‌های آمریکا شود، زیرا بسیاری از پالایشگاه‌های آمریکایی به نفت خام ترش فوق‌سنگین وارداتی از کانادا وابسته هستند و با این تعرفه‌ها با هزینه‌های ورودی بالاتری مواجه خواهند شد.

تعرفه ۱۰ درصدی بر نفت کانادا و ۲۵ درصدی بر نفت مکزیک احتمالاً تأثیر مادی کمتری برای مصرف کنندگان آمریکایی خواهد داشت، اما اگر این تعرفه‌ها دائمی شوند، می‌توانند بر سود پالایشگاهی و استفاده از ظرفیت سیستم پالایشگاهی ایالات متحده تأثیر بگذارند. روز گذشته دونالد ترامپ گفت: آمریکا به موقع تعرفه‌ها را بر کانادا و مکزیک اعمال خواهد کرد.

در همین حال، مقامات کانادایی احتمالاً به حمایت از روابط عمیق‌تر انرژی ادامه خواهند داد و به دنبال همسویی عمیق تجارت انرژی ایالات متحده و کانادا به عنوان یک عامل کلیدی در تسلط انرژی ایالات متحده خواهند بود. گاز و برق نیز مشمول تعرفه ۱۰ درصدی خواهند بود، اگرچه ایالات متحده احتمالاً توانایی بیشتری برای جذب هزینه‌های بالاتر عرضه در این مناطق نسبت به نفت دارد، زیرا صادرات برق از کانادا معادل حدود ۱ درصد مصرف ایالات متحده است. با این وجود، کانادا می‌تواند ادعا کند که صادرات گاز و برق این کشور می‌تواند به پاسخگویی به تقاضای رو به رشد ایالات متحده که توسط مراکز داده و هوش مصنوعی هدایت می‌شود، کمک کند. اختلالات کوتاه مدت در صادرات برق کانادا به سواحل غربی و ایالت‌های شمال شرقی ایالات متحده به طور قابل توجهی مختل خواهد بود، اما به دلیل احتمال تلافی جویانه ایالات متحده و چالش‌های عملیاتی مربوط به پایداری شبکه در هر دو طرف مرز، اجرای آن دشوار است.

در مقابل، کانادا در حال بررسی مالیات بر صادرات انرژی به عنوان تلافی به تعرفه‌های ایالات متحده بود. چنین پیشنهادی به دنبال فشار بر دولت ترامپ از طریق افزایش بیشتر هزینه‌ها برای مصرف کنندگان انرژی ایالات متحده است و در عین حال درآمدی برای دولت کانادا ایجاد می‌‍کند تا از آن برای جبران تاثیر اقتصادی تعرفه‌ها استفاده کند. این امر می‌تواند باعث تنش‌های بیشتر با دولت ترامپ شود و همچنین مخالفت شدید استان‌های تولیدکننده نفت در غرب کانادا را برانگیزد.

مکزیک گزینه مناسبی برای مقابله با تعرفه‌های ایالات متحده ندارد، زیرا ۷۰ درصد مصرف گاز طبیعی خود را با وابستگی مشابه به واردات محصولات پالایش شده ایالات متحده برای تامین نیازهای مکزیک از ایالات متحده وارد می‌کند.