هشدار؛ تراز تولید پتروشیمی‌ها منفی شد/ تنها ۷ شرکت رشد کردند +اینفوگرافیک

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، وضعیت صنعت پتروشیمی در فروردین ۱۴۰۴، پیام روشنی برای سیاست‌گذاران و فعالان این حوزه داشت: تولید در وضعیت خوبی نیست و ادامه این مسیر، آینده صادرات را تهدید می‌کند.

در حالی که بسیاری از پتروشیمی‌ها توانستند در فروردین امسال درآمد بالاتری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ثبت کنند، اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که این رشد از محل تولید نبوده و بیشتر به دلیل افزایش نرخ ارز و رشد قیمت محصولات اتفاق افتاده است. با این حساب موتور اصلی صنعت پتروشیمی یعنی تولید، همچنان خاموش یا نیمه‌جان است.

بررسی آمارها نشان می‌دهد تنها هفت پتروشیمی در فروردین امسال موفق به افزایش تولید شده‌اند، در حالی که ۱۷ شرکت با کاهش تولید مواجه بوده‌اند. این تراز منفی در تولید، نشان‌دهنده یک هشدار جدی برای صنعتی است که ستون صادرات غیرنفتی کشور به حساب می‌آید.

کارشناسان می‌گویند ادامه این روند، نه‌تنها سودآوری شرکت‌ها را با چالش روبه‌رو می‌کند، بلکه ممکن است ایران را تا سه سال آینده از صادرکننده پتروشیمی به واردکننده برخی از همین محصولات تبدیل کند؛ به‌ویژه در حوزه محصولات میانی و پایین‌دستی این روند جدی‌تر است.

واقعیت این است که صنعت پتروشیمی ایران هنوز گرفتار خام‌فروشی است؛ اکثر تولیدکنندگان، مواد اولیه یا محصولات نیمه‌فرآوری‌شده را صادر می‌کنند، بدون آنکه زنجیره ارزش را در داخل تکمیل کرده باشند. نتیجه این سیاست، خروج فرصت‌های اشتغال و سودآوری از کشور و وابستگی فزاینده به بازارهای خارجی است.

در شرایطی که بازارهای جهانی با تحولات گسترده در حال حرکت به سمت ارزش‌آفرینی از طریق تکمیل زنجیره و توسعه فناوری‌های نوین هستند، صنعت پتروشیمی ایران همچنان درگیر مسائل ابتدایی مانند تامین خوراک، فرسودگی تجهیزات و نبود سیاست صنعتی منسجم است.

به همین دلیل است که تولید پایین در فروردین، تنها یک آمار ساده نیست؛ بلکه نمادی است از بحرانی که اگر جدی گرفته نشود، می‌تواند به فروپاشی تدریجی مزیت رقابتی کشور در حوزه پتروشیمی منجر شود.

برای نجات این صنعت، ایران نیاز به یک بازنگری اساسی در سیاست‌های تولید، سرمایه‌گذاری و صادرات دارد. تقویت زنجیره ارزش، ایجاد مشوق برای تولید محصولات نهایی، و برنامه‌ریزی جدی برای نوسازی تجهیزات، از جمله اقداماتی است که بدون آن‌ها، نمی‌توان به آینده صنعت پتروشیمی امیدوار بود.

وضعیت صنعت پتروشیمی در فروردین‌ ۱۴۰۴

گزارش عملکرد فروردین‌ماه‌‌ ۲۴ پتروشیمی بورسی منتشر شد و مشخص کرد درآمد اکثر شرکت‌های صنعت در این ماه رشد کرده است. اما در این ماه تولید به رشد درآمد کمک به خصوصی نکرده و افزایش درآمد پتروشیمی‌ها تا حد زیادی به واسطه رشد نرخ ارز و قیمت محصولات بوده است.

طبق گزارش عملکرد ماهانه شرکت‌های پتروشیمی، مجموع درآمد ۲۴ پتروشیمی‌ بورسی در ماه فروردین‌ ۱۴۰۴ به ۷۵ هزار و ۴۳۹ میلیارد تومان رسیده که نسبت به فروردین‌ماه‌‌ سال گذشته ۳۷ درصد افزایش داشته است.

البته مقایسه درآمد صنعت پتروشیمی در فروردین‌ماه‌‌ با ماه گذشته یعنی اسفند کاهش حدود ۲۱ درصدی را مخابره می‌کند که عمدتا ناشی از تعطیلات رسمی فروردین است. گفتنی‌ست سه پتروشیمی نوری، پارس و بوعلی سینا پردرآمدترین پتروشیمی‌های بورسی در فروردین‌ بودند.

همان‌طور که در نمودار مشخص است ۱۹ پتروشیمی در این ماه موفق به افزایش «درآمد حاصل از فروش» خود نسبت به فروردین‌ ۱۴۰۳ شده‌اند. انرژی پرس در این گزارش کارنامه تولید و فروش پتروشیمی‌های بورسی را مورد ارزیابی قرار داده است.

بیشترین افزایش درآمد پتروشیمی‌ها نسبت به فروردین‌ ۱۴۰۳

طبق جدولی که در ادامه آورده شده، پتروشیمی خارک در فروردین‌ماه‌‌ ۱۴۰۴ توانست عملکرد درخشانی در بخش فروش از خود نشان دهد و تناژ فروش خود را بالا ببرد.

همچنین نرخ فروش محصولات خارک نیز در این ماه نسبت به فروردین‌ماه‌‌ سال گذشته رشد خوبی را تجربه کرد و در نهایت این دو موضوع سبب شد تا درآمد پتروشیمی خارک جهش چشم‌گیری را تجربه کند.

به نحوی که درآمد ماهانه این پتروشیمی در ماه فروردین‌ ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۳ حدود ۳۹۶ درصد بالا رفت و از ۲۳۳ میلیارد تومان به هزار و ۱۵۸ میلیارد تومان رسید. البته مقایسه درآمد پتروشیمی خارک در فروردین‌ با ماه گذشته یعنی اسفند کاهش حدود ۶۳ درصدی را نشان می‌دهد.

پتروشیمی فارابی نیز دومین شرکتی بود که در فروردین‌ماه‌‌ ۱۴۰۴ توانست در بخش درآمدزایی موفق ظاهر شود. به نحوی که فارابی در این ماه موفق شد درآمد ماهانه خود را با افزایش بیشتر از ۲۹۳ درصدی از ۳۰ میلیارد تومان در فروردین‌ ۱۴۰۳ به ۱۱۶ میلیارد تومان در فروردین‌ ۱۴۰۴ برساند. اما رقم فروش فارابی در این ماه نسبت به ماه گذشته یعنی اسفند حدود ۵۹ درصد کاهش داشته است.

جایگاه سوم بیشترین افزایش درآمد ماهانه در فروردین‌ ۱۴۰۴ به پتروشیمی فناوران تعلق می‌گیرد. چرا که مبلغ فروش فروردین‌ماه‌‌ این شرکت با افزایش ۱۴۰ درصدی از ۶۴۳ میلیارد تومان در فروردین‌ ۱۴۰۳ به هزار و ۵۴۳ میلیارد تومان در فروردین‌ماه‌‌‌‌‌ سال ۱۴۰۴ رسید. همچنین دو پتروشیمی تخت جمشید و قائدبصیر نیز دیگر پتروشیمی‌های موفق در رشد درآمد فروردین‌ماه‌‌ بوده‌اند.

جدول زیر درآمد ماهانه پتروشیمی‌های بورسی را در سه ماه مذکور مقایسه کرده است.

بیشترین کاهش درآمد ماهانه در فروردین‌ ۱۴۰۴

طبق جدول درآمدزایی پتروشیمی‌ها سه پتروشیمی آبادان، ارومیه و شیراز بیشترین کاهش درآمد را در فروردین‌ماه‌‌‌‌‌ سال ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۳ تجربه کردند.

بیشترین افزایش مقدار تولید در فروردین‌ ۱۴۰۴

روند افزایش درآمد پتروشیمی‌های بورسی در بخش تولید، تنها در هفت شرکت از صنعت دیده شد و سایر پتروشیمی‌ها کاهش تولید داشتند. در این میان برخی از پتروشیمی‌ها مانند کرمانشاه، فارابی و فناوران مانند ماه گذشته عملکرد خوبی در تولیدات خود ثبت کردند.

بررسی گزارش فعالیت ماهانه شرکت‌های پتروشیمی نشان می‌دهد، پتروشیمی کرمانشاه در فروردین‌ماه‌‌ ۱۴۰۴ عنوان «بیشترین افزایش مقدار تولید» را نسبت به فروردین‌ ۱۴۰۳ از آن خود کرده است. به نحوی که تناژ تولید پتروشیمی کرمانشاه در فروردین‌ ۱۴۰۴ نسبت به فروردین‌ ۱۴۰۳ حدود ۸۲ درصد افزایش داشت و از ۴۹.۹ هزار تن به ۹۰.۷ هزار تن رسیده است.

پتروشیمی فارابی نیز دیگر پتروشیمی بود که موفق شد افزایش قابل قبولی در تناژ تولید خود به عمل بیاورد. به صورتی که تناژ تولید این شرکت از دو هزار و ۱۸۷ تن در فروردین‌ ۱۴۰۳ با رشد ۱۸ درصدی به دو هزار و ۵۸۹ تن در فروردین‌ ۱۴۰۴ رسیده است.

سومین پتروشیمی که در فروردین‌ماه‌‌ عملکرد خوبی در بخش تولید از خود نشان داد، پتروشیمی فناوران بود؛ به طوری که این شرکت در فروردین‌ماه‌‌‌‌‌ ۱۴۰۴ موفق شد تناژ تولید خود را با افزایش ۹ درصدی از ۹۵ هزار تن در فروردین‌ ۱۴۰۳ به بیش از ۱۰۴ هزار تن در فروردین‌ ۱۴۰۴ برساند.

همچنین بوعلی، پردیس، زاگرس و جم نیز دیگر پتروشیمی‌هایی بودند که در این ماه رشد تولید داشتند.

بیشترین کاهش مقدار تولید پتروشیمی‌ها در فروردین‌ ۱۴۰۴

در طرف دیگر اما ۱۷ پتروشیمی در این ماه با کاهش حجم تولید روبه‌رو شدند. در این میان اما پتروشیمی‌های آبادان، شیراز و شازند به ترتیب بیشترین کاهش تولید را نسبت به فروردین‌ ۱۴۰۳ به ثبت رسانده‌اند.