نهضت غلط گازرسانی را متوقف کنید

علی احمدنیا مدیر مسئول انرژی پرس طی یادداشتی در واکنش به سهم ناچیز ایران از انرژی‌های تجدیدپذیر نوشت : در روزی که دولتمردان سیزدهم پروژه‌های گازرسانی به مناطق محروم کشور را افتتاح کردند، براساس قانون جدید انرژی دولت آلمان استفاده از سیستم‌های گرمایشی با سوخت‌هایی همانند گاز و نفت و گازوئیل و چوب از سال ۲۰۲۴ ممنوع شد. در آلمان، مسئولان به‌دنبال جایگزینی سیستم‌های گرمایشی فعلی با سیستم‌هایی با ۶۵ درصد انرژی تجدیدپذیر هستند و در ایران نیز دولتمردان به‌دنبال تامین ۲۱ هزار میلیارد تومان بودجه برای تکمیل نهضت اشتباه گازرسانی هستند.

ایران دومین کشور در زمینه ذخایر گازی، چهارمین تولیدکننده اما شانزدهمین صادرکننده گاز در دنیاست. این آمار خود گواه روشنی بر سیاست‌های غلط در بحث انرژی ایران است. نهضت گازرسانی که حدود ۴ دهه از عمر آن می‌گذرد، یکی از عوامل اصلی بحران امروز کشور در حوزه انرژی به‌ویژه ناترازی گاز است. در این نهضت به تمام شهرها و روستاها و حتی صنایع کوچک و بزرگ گازرسانی شد. پیامد این نهضت، ۲۵ میلیون مشترک خانگی، گازرسانی به حدود ۹۸ درصد از کشور و سهم ۷۰ درصدی گاز در سبد انرژی ایران بود. اشتباهی مهلک که هیچ دولتی جرات تغییر و جبران آن را تاکنون نداشته است و دولت‌ها یکی پس از دیگری دنباله‌رو یکدیگر بوده‌اند.

سیاست غلط نهضت گازرسانی ادامه دارد

 اواخر هفته گذشته پروژه‌های گازرسانی با اعتبار یک هزار میلیارد تومان در نقاط محروم کشورافتتاح شد و به گفته‌ی دولتمردان برای تکمیل مابقی پروژه‌های گازرسانی نیازمند بیش از ۲۱ هزار میلیارد تومان بودجه است.  درحال حاضر تنها برخی از مناطق محروم کشور از نهضت گازرسانی بی‌بهره مانده‌اند و دولت‌ نیز سعی بر اجرای آن دارد و برنامه‌ای برای جبران این اشتباه مهلک ندارد.

ناترازی گاز، پیامد نهضت گازرسانی

مردمی که این روزها با گازرسانی کام‌شان شیرین شده در زمستان سخت کام آنها با قطع گاز و فیش‌های نجومی تلخ خواهد شد. سال گذشته به‌دلیل ناترازی روزانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب گاز، دولت مجبور به قطع گاز برخی از شهرها و صنایع و تعطیلی مدارس و ادارات شد. براساس آمارهای شرکت ملی گاز در دو سال آینده این ناترازی به ۴۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید. درحال حاضر روزانه حدود۹۸۰ میلیون مترمکعب گاز در کشور تولید می‌شود آنچه که به شبکه سراسری گاز تزریق می‌شود ۸۵۰ میلیون مترمکعب است اما نیاز گازی ایران یک هزار میلیارد و پنجاه میلیون مترمکعب است.

جای خالی انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی

سهم گاز از سبد انرژی ایران ۷۰ درصد، نفت و فرآورده‌های نفتی ۲۰ درصد، انرژی آبی ۹ درصد و یک درصد نیز انرژی‌های تجدیدپذیر است. این درحالی ست که در کشوری همانند آلمان که جمعیت تقریبا مشابه ایران دارد، سهم گاز در سبد انرژی آین کشور تنها ۱۱ درصد است که با این سهم اندک همچنان به‌دنبال قطع کامل وابستگی به گاز است.

دارا بودن ذخایر گازی فراوان این تفکر غلط را به‌وجود آورده که باید سبد انرژی را به منابع در دسترس خود اختصاص دهیم و گازرسانی باید در اولویت باشد. براساس قانون دولت ملزم است که انرژی را به دورترین نقاط کشور برساند اما اینکه ۷۰ درصد سبد انرژی کشور را به گاز اختصاص داده، یک اشتباه راهبردی است . گاز بسیاری که در شبکه گازرسانی هدر می‌رود و هزینه نگهداری شبکه‌ی گاز بسیار بالاست. در یک دهه گذشته سالانه ۱۴۴ میلیارد متر مکعب گاز هدر رفته است که با این میزان انرژی گاز می‌توان ۱۸۰۰ میلیون مگاوات ساعت برق تولید کرد که معادل دو سوم برق تولیدی در کل اتحادیه اروپا است. بر اساس گزارش بانک جهانی در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱، ایران مقام نخست هدررفت گاز از میادین نفت و گاز خود را در میان کشورهای نفت خیز جهان داشته است.

انرژی‌های تجدیدپذیر تحریم نیست

باتوجه به ناترازی گاز و تحریم صنعت نفت و گاز ایران و توسعه‌نیافتگی میادین نفتی و گازی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر که شامل تحریم نمی‌شوند، می‌تواند کلید بحران انرژی در ایران باشد. ایران جزو بهترین مناطق آب و هوایی در دنیاست و سالانه بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ ساعت آفتاب دارد. شاید جالب باشد بدانید برخی کشورهای اوپایی که ۲۰ درصد از برق خود را از طریق انرژی خورشیدی تامین می‌کنند، سالانه تنها ۹۰۰ ساعت آفتاب دارند.

برخی کارشناسان انرژی بر این باورند دولت به‌جای ادامه نهضت گازرسانی می‌تواند با احداث مزارع انرژی خورشیدی در مناطق محروم و دوردست کشور، از یک سو به آنها انرژی برساند و از سوی دیگر موجب درآمدزایی و فقرزدایی شود. با تولید برق از این مزارع، دولت می‌تواند برق را از آنها خریداری کند. انجام این کار به معیشت آنها و تامین برق کشوز کمک می‌کند. طرح‌های موفق بسیاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اجرا شده است که می‌تواند به‌عنوان الگو در کشور مورد توجه قرار گیرند. ایرن ناگزیر به تغییر در سبد انرژی خود است، امید آن می‌ورد با تغییر در سیاست‌های کلی در حوزه انرژی شاهد توقف نهضت گازرسانی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیز در کشور باشیم.