سرنوشت زاینده‌رود در انتظار اترک

به گزارش انرژی پرس، خشک شدن رودخانه اترک توسط عوامل انسانی، آینده سختی را در شمال شرق کشور ایجاد می‌کند. گسترش سد‌ها بر روی این رودخانه کهن، زیست پذیری آن منطقه را نیز کاهش داده و سرنوشتی مانند اصفهان در انتظار آن منطقه است.

محمد درویش، فعال محیط زیست، درباره خشک شدن رودخانه اترک به «انتخاب» گفت: اترک یکی از رودخانه‌های مهم و راهبردی ایران در شمال شرق کشور است که منشا تمدنی در خراسان بزرگ و شرق نوار ساحلی در گلستان بوده است. چند تالاب بین المللی ما از جمله آجی گل و آلا‌گل مدیون اترک است و یک اکوسیستم خاص را در شمال شرق ایران آفریده است. در اطراف این رودخانه همیشه تمدن وجود داشته و سابقه تمدنی دیرینه در آن منطقه همیشه مهم بوده است.

وی در ادامه در رابطه با دلایل اصلی خشک شدن اترک بیان کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل خشک شدن اترک، بارگزاری بیش از حد در حوضه آبریز اترک است. از زمانیکه خراسان شمالی ایجاد شد، مسئولین استان تصمیم گرفتند روند توسعه را گسترش دهند و تعداد سد‌هایی که روی اترک ساخته شد به شدت افزایش پیدا کرد، برخی مراتع هم تبدیل به زمین کشاورزی شد و موتور پمپ‌هایی که گذاشته شد مسیر رودخانه را تغییر داد. فشار بیش از حد دام و رویشگاه جنگلی اُرس در آن منطقه باعث شد ضریب هرزآب افزایش پیدا کند ومیزان نفوذ آب در خاک کم شود. این رودخانه توسط عوامل انسانی خشک شده است؛ هرچند مسائل جهان گرمایی هم تا حد ۱۵ درصد موثر بوده است و بارندگی‌ها از برف به باران تبدیل شده است. عمر متوسط یک درخت اُرس تا سه هزار سال است که در آن منطقه در حال خشک شدن هستند.

درویش درباره زیان‌های ناشی از خشک شدن اترک برای شمال شرق ایران گفت: اترک رود و گرگان رود، مهم‌ترین رگ‌های حیاتی شمال شرق ایران هستند و اگر می‌بینیم که چندین بار طوفان گرد و غبار به شکل بی سابقه در آنجا ایجاد شده و تا خود شهر گرگان هم ادامه پیدا کرده است؛ نشانه خشکی رودخانه‌های دائمی منطقه به رودخانه‌های فصلی است. علاوه بر این سد سازی‌هایی که هندی‌ها برای افغانستان روی هریرود انجام دادند و آب سد دوستی را هم بستند بر این خشکی افزوده است. این خشکی‌ها باعث گرد و غبار بیشتر می‌شود و تالاب‌های مهم آن منطقه از جمله گمیشان هم خشک شده است. همه این‌ها باعث شده محدوده‌های تولید ریزگرد گسترش پیدا کند. این اتفاق توان زیست پذیری را کاهش می‌دهد و در صورت تدام موجب مهاجرت مردم آن منطقه شود.

منبع: انتخاب