دلایل اهمیت دریای سرخ برای انرژی

به گزارش انرژی پرس، کانال سوئز، خط لوله سومد و تنگه باب المندب، مسیرهای کلیدی صادرات نفت و گاز طبیعی خلیج‌فارس به اروپا و آمریکای شمالی هستند. مجموع محموله‌های نفت از طریق این مسیرها حدود ۱۲ درصد از کل نفت تجارت دریایی دنیا را در نیمه اول سال ۲۰۲۳ میلادی تشکیل می‌دهد و محموله‌های گاز طبیعی مایع (ال ان جی) ترانزیت شده از دریای سرخ حدود ۸ درصد از تجارت جهانی ال ان جی را تشکیل می‌دهد.

کانال سوئز و خط لوله سومد در مصر واقع شده و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کنند. خط لوله سومد، نفت خام را از طریق خاک مصر به شمال این کشور منتقل می‌کند و ظرفیت ۲.۵ میلیون بشکه در روز دارد.

تنگه باب المندب میان شاخ آفریقا و خاورمیانه است که دریای سرخ را به خلیج عدن و دریای عرب متصل می‌کند. بیشتر صادرات نفت و گاز طبیعی از خلیج‌فارس به اروپا و آمریکای شمالی از چندین گذرگاه عبور می‌کند که عبارتند از: کانال سوئز یا خط لوله سومد، باب المندب و تنگه هرمز.

محموله‌های نفتی
ترانزیت نفت به‌سوی شمال از طریق کانال سوئز و خط لوله سومد به سمت اروپا در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ میلادی کاهش یافت. تحریم‌های مجدد ایالات‌متحده علیه تهران همه صادرات نفت ایران به اروپا از طریق کانال سوئز را متوقف کرد.

علاوه بر این، نفت خام و فرآورده‌های نفتی کمتری از تولیدکنندگان خاورمیانه از کانال سوئز عبور کرد، زیرا اروپا نفت کمتری از خاورمیانه و بیشتر از ایالات‌متحده خریداری کرد. همه‌گیری کووید-۱۹ نیز به دلیل کاهش تقاضای جهانی نفت، حجم عبور نفت و ال ان جی از کانال سوئز را کاهش داد.

در نیمه اول سال ۲۰۲۳ میلادی، نفت خام به سمت شمال که از کانال سوئز و خط لوله سومد جریان می‌یابد، نسبت به سال ۲۰۲۰ میلادی بیش از ۶۰ درصد افزایش یافته است، زیرا تقاضا در اروپا و ایالات‌متحده با گذار از محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری افزایش یافته است.

همچنین تحریم‌های غرب بر نفت روسیه که از اوایل سال ۲۰۲۲ میلادی آغاز شد، الگوهای تجارت جهانی را تغییر داد و اروپا را به واردات نفت بیشتر از خاورمیانه از طریق کانال سوئز و خط لوله سومد و خرید کمتر از روسیه سوق داده است.

صادرات نفت و ال ان جی از طریق کانال سوئز بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ میلادی به میزان قابل‌توجهی افزایش یافت که عمدتاً به دلیل تحریم‌های غرب بر صادرات نفت روسیه بود. صادرات نفت از روسیه ۷۴ درصد از ترافیک نفت کانال سوئز به سمت جنوب را در نیمه اول سال ۲۰۲۳ به خود اختصاص داده است، درحالی‌که این میزان در سال ۲۰۲۱ میلادی ۳۰ درصد بوده است.

بیشتر این حجم صادرات به مقصد هند و چین بود که بخش زیادی از نفت خام موردنیاز خود را از روسیه وارد می‌کنند. در خاورمیانه، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، واردات محصولات نفتی پالایش‌شده از روسیه در سال ۲۰۲۲ و نیمه اول سال ۲۰۲۳ میلادی به‌منظور تولید برق، ذخیره‌سازی و یا صادرات مجدد افزایش یافته است.
محموله‌های ال ان جی

جریان ال ان جی از کانال سوئز در هر دو جهت به اوج خود در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ میلادی یعنی ۴.۵ میلیارد فوت مکعب در روز  رسید. اما این عدد در نیمه اول سال ۲۰۲۳ میلادی به ۴.۱ میلیارد فوت مکعب در روز کاهش‌یافته است.

جریان ال ان جی به سمت جنوب از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ میلادی بیش از دو برابر شد که عمدتاً ناشی از رشد صادرات از ایالات‌متحده و مصر به سمت آسیا است. در سال ۲۰۲۲ میلادی و نیمه اول سال جاری، حجم ال ان جی صادراتی به سمت جنوب از طریق کانال سوئز کاهش یافت، زیرا صادرات ال ان جی ایالات‌متحده و مصر هر دو به مقاصد اروپایی نسبت به بازارهای آسیایی ترجیح داده شد و جایگزین بخشی از صادرات گاز طبیعی روسیه شد که در چند دهه اخیر به اروپا ارسال می‌کرد.

بیشتر تغییرات در حجم شمال منعکس‌کننده تغییرات صادرات قطر به اروپا (از طریق کانال سوئز) در مقایسه با آسیا است. قطر همچنین در سال ۲۰۲۲ میلادی، ال ان جی بیشتری را به اروپا فرستاد تا جایگزین گاز روسیه شود و جریان به‌سوی شمال را افزایش داد.

اگرچه روند جریان نفت از طریق تنگه باب المندب شبیه به کانال سوئز است، اما نفت بیشتری از دریای سرخ (به سمت شمال از طریق کانال سوئز و به سمت جنوب از طریق تنگه باب المندب) خارج می‌شود تا اینکه از طریق این تنگه‌ها وارد دریای سرخ شود. عربستان سعودی مقداری نفت خام را از خلیج‌فارس از طریق خط لوله به دریای سرخ برای صادرات بیشتر به اروپا منتقل می‌کند.

محموله‌های ترانزیت شده ال ان جی از طریق تنگه باب المندب با ترانزیت از کانال سوئز در چند سال گذشته مطابقت داشته، زیرا از چند پایانه واردات ال ان جی در دریای سرخ کمتر استفاده‌شده است.

منبع: میز نفت