تداوم نیاز به انرژی؛ گسترش فراگیر فعالیت دکل‌های حفاری نفت

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، طی روزهای اخیر مدیرعامل شرکت عملیات اکتشاف نفت ایران از افزایش فعالیت دکل‌های نفتی خبر داد. عبدالمهدی مجتهدی با اشاره به تقاضای شرکت نفت مناطق مرکزی برای سه دکل حفاری و شرکت مپنا برای دو دستگاه حفاری گفت: «با توجه به تقاضای موجود، در سال جدید که به نام سال توسعه در شرکت عملیات اکتشاف نام‌گذاری شده است، تلاش می‌کنیم با توسعه همه سرویس‌ها و خدمات حفاری، یک دستگاه حفاری WORK OVER جدید نیز به ناوگان اضافه کنیم و حتی با اجاره دکل، پاسخ‌گوی نیازهای موجود باشیم.»

این در حالی است که بهره‌برداری و استفاده از دکل‌های نفتی در سراسر جهان شتاب روزافزونی طی مدت اخیر گرفته است. به گزارش نیویورک تایمز، به‌رغم وعده‌های کشورهای صنعتی جهان برای کاهش مصرف گازهای گلخانه‌ای، به نظر می‌رسد که وضعیت در جهت عکس حرکت کرده و نیازهای بازار انرژی سبب شده تا حفاری در سراسر جهان افزایش و جهش را شاهد بوده باشد.

افزایش حفاری در میانه نگرانی‌های زیست‌محیطی

رهبران سیاسی و شرکت‌ها متعهد شده‌اند که انتشار گازهای گلخانه‌ای گرمایش سیاره را تا سال ۲۰۵۰ به صفر برسانند. اما شرکت‌های نفتی مانند شل معتقدند که جهان برای دهه‌های آینده به نفت و گاز نیاز خواهد داشت. برای تامین این تقاضا، این شرکت‌ها حفاری نفت و گاز دریایی را در آب‌های عمیق‌تر‌، برای مثال در خلیج مکزیک، گسترش می‌دهند. مدیران نفتی استدلال می‌کنند که تولید فراساحلی نه تنها برای تامین انرژی خودروها، کامیون‌ها و نیروگاه‌ها ضروری است، بلکه برای کره زمین بهتر از حفاری در خشکی است. این مسئله به این دلیل است که طبق برآوردهای صنعتی، چنین عملیاتی گازهای گلخانه‌ای بسیار کمتری از تولید همان مقدار نفت و گاز در خشکی ایجاد می‌کند.

«وائل ساوان»، مدیر اجرایی شل، اخیرا در مصاحبه‌ای گفت: «اتفاقاً جهان حتی در سال ۲۰۵۰ به نفت نیاز خواهد داشت. اما باید آلایندگی کمتر و کمتری داشته باشیم و این هدفی است که ما روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنیم.» این در حالی است که رونق تولید نفت و گاز در ایالات متحده، فعالان حوزه محیط‌زیست و دانشمندانی را که می‌خواهند صنعت انرژی سریع‌تر به سمت سوخت‌ها و فن‌آوری‌های پاک‌تر، مانند انرژی بادی و خورشیدی و وسایل نقلیه الکتریکی سوق دهد، نگران کرده است. به طور کلی، شرکت‌های انرژی حفاری در مناطق خلیجی، مانند خلیج مکزیک در حوزه استحفاظی آمریکا، را ترجیح می‌دهند زیرا نفت و گاز زیادی در این مناطق وجود دارد، به ویژه در‌ آب های بسیار عمیق. به گفته مؤسسه نفت آمریکا، تعداد سکوهای آب عمیق در سه دهه گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته است، در حالی که آنهایی که در آب‌های کم عمق هستند کاهش یافته است.

«متیو مولک»، تحلیل‌گر حوزه انرژی در این رابطه گفت: «نیازهای بازار انرژی نشان از آن دارد که نیاز به حفاری و افزایش تولید نفت و سایر حامل‌های انرژی همچنان حس می‌شود.» این رد حالی است که افزایش تولید تنها به شرکت‌های آمریکایی محدود نمی‌شود. به گفته کارشناسان، انتظار می‌رود تاسیسات جدید آذربایجان‌-مرکز-شرق شرکت بریتانیایی بریتیش پترولیوم تولید نفت را ۲۵ درصد افزایش دهد. این تاسیسات از یک سکوی تولید جدید در ۱۳۰ کیلومتری ساحل در بخش آذربایجان در دریای خزر تشکیل شده است. به گفته بریتیش پترولیوم، در حال حاضر این تشکیلات دارای یک حلقه چاه است که در عمق ۳۱۵۰ متری حفر شده است و دو حلقه چاه دیگر در سال جاری حفاری می‌شود، که تولید روزانه را به حدود ۲۴ هزار بشکه در روز می‌رساند. انتظار می‌رود تولید سالانه این سکو افزایش یابد و می‌تواند به ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز برسد. مجموع تولید در طول عمر این سکو روی ۳۰۰ میلیون بشکه نفت تعیین شده است.

این روند را می‌توان در سازوکار و سیاست‌گذاری‌های تولید نفت ایران نیز مشاهده کرد. مجتهدی با اشاره به تفاهم‌نامه‌های امضاشده با شرکت ملی حفاری ایران در حوزه ارائه خدمات فنی و تخصصی حفاری، همچنین مذاکره با شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در حاشیه بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت نفت بیان کرد: «خوشبختانه شرکت عملیات اکتشاف نفت در دو سال اخیر هم در حوزه درآمدزایی و سودآوری و هم توسعه نیروی انسانی و کسب رضایت کارکنان موفق عمل کرده است. امسال نیز ارائه خدمات حفاری و تأمین دکل در دستور کار این شرکت قرار دارد.» گفتنی است که ناوگان عملیات حفاری شرکت عملیات اکتشاف نفت شامل هشت دستگاه دکل خشکی با ظرفیت ۲۰۰۰ اسب بخار با توانایی حفاری عمق ۷۰۰۰ متر است.

توسعه حفاری، در دستور کار کشورهای همسایه

نکته مهم در این میان البته توجه به رویکرد و سازوکاری است که کشورهای همسایه در این زمینه اتخاذ کرده‌اند. به نظر می‌رسد که کشورهای همسایه ایران بنا ندارند از رقابت حفاری برای نفت عقب بمانند. ماه گذشته میلادی،‌ «محمد هاشی عبدی عربی»، مدیر کل وزارت نفت و منابع معدنی سومالی‌، گفت که ترکیه از سال آینده حفاری نفت در خط ساحلی عظیم این کشور را آغاز خواهد کرد. عبدی در گفتگو با بی‌بی‌سی سومالی اظهارات اخیر یک مقام ترکیه‌ای در مورد طرح عملیات حفاری نفت در اعماق دریا از اوایل سال ۲۰۲۵ را تأیید کرد. وی گفت: «این برنامه بخشی از توافقی است که ما ‌با ترکیه‌ به دست آوردیم. بنا به توافق‌های ما، ترکیه کار لرزه‌خیزی و حفاری را در سواحل روبه‌روی مناطق باراوه و هابیو آغاز خواهد کرد.»

«ویکتوریا هاگ»، تحلیل‌گر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با بیزینس اینسایدر گفت: «توسعه حفاری و میدان‌های نفتی خود نشان از این دارد که کشورهای جهان با توجه به نیازهای اقتصادی و همچنان اولویت‌های خود در حوزه انرژی عمل می‌کنند. بنابراین باید دید که موج حفاری‌های جدید طی سال‌های آتی چه ابعادی به دنبال دارد.»

با توجه به موارد بالا، به نظر می‌رسد که در حال حاضر صنعت نفت شاهد موج افزایش فعالیت دکل‌های حفاری نفت است و باید با دید باز و دیدگاهی منعطف این مسئله را بررسی کرد.