منطقه خاکستری

فعالیت‌‌‌های مرتبط با اجتناب از تحریم، فعالیت‌‌‌هایی‌هستند که به خودی خود ناقض تحریم‌‌‌ها نبوده، بلکه در کنار مجموعه‌‌‌ای از سایر عوامل و با هدف نهایی دور زدن تحریم‌‌‌ها طراحی و اجرا می‌‌‌شوند. Wikborg Rein در این باره توضیح می‌دهد که اگر موانع‌‌‌ اقدام قانونی برچیده شوند، چنین فعالیت‌‌‌هایی نیز غیرقانونی و مجرمانه شناخته خواهند شد. به‌عنوان مثال، انتقال مستقیم یا غیرمستقیم انواع خاصی از فناوری به روسیه ممنوع است.

با این حال، اگر فناوری مرتبط با یک کسب‌وکار در روسیه از طریق شخص ثالثی با اختلال روبه‌رو شود، تشخیص اینکه آیا اصل انتقال فناوری مورد بحث، با نظام تحریم‌‌‌ها ارتباطی داشته یا خیر، بسیار دشوار خواهد بود. بسیاری از کشورها راهبرد تحریمی مشخصی علیه روسیه ندارند و کشورهایی که با مسکو تجارت می‌کنند، می‌‌‌توانند با تکیه بر روش‌هایی خاص، تحریم‌‌‌ها را دور بزنند. به گفته وکیل Hakon Stalheim Meldahl از شرکت حقوقی Wikborg Rein، «اکنون عدم‌تمهید اقدامات کافی برای مقابله با روسیه در فرار از تحریم‌‌‌ها و همچنین عدم‌ارائه راهکار عملی برای جلوگیری از دور زدن تحریم‌‌‌ها توسط کرملین در مبادلات تجاری، نقض تحریم به حساب می‌‌‌‌‌‌آید.

بنابراین مشاهده می‌‌‌کنید که متوقف کردن روسیه در دور زدن تحریم‌‌‌‌‌‌ها به‌‌‌ویژه تحریم‌های نفتی، امری بسیار پیچیده شده است.» به نظر می‌رسد بایکوت کامل اقتصادی، مانند اقدام نروژ علیه آفریقای‌‌‌جنوبی، گام بعدی برای تضعیف روسیه و توقف جنگ خواهد بود. اگر هدف متوقف کردن جنگ در اوکراین است، باید فرآیند دستیابی به توافق، برای تمامی طرف‌‌‌های منازعه تسهیل شود. Borchgrevink به High North News می‌‌‌گوید، موضوع نگران‌‌‌کننده این است که بیم آن می‌رود بسته‌‌‌های تحریمی جدید وضع شده و این تسلسل باطل، بدون انتها ادامه پیدا کند.

او در پاسخ به اینکه آیا بایکوت کامل اقتصادی روسیه راه‌‌‌حل مناسبی خواهد بود یا خیر، گفت: «بله، مانند آنچه بر آفریقای‌‌‌جنوبی در دهه ۸۰ گذشت، این راهبرد موثر خواهد بود.» آیا موضوع بایکوت همه‌‌‌جانبه اقتصادی روسیه، در دستور کار اتحادیه اروپا قرار دارد؟ او می‌‌‌گوید: «نه، فکر نمی‌‌‌کنم اتحادیه اروپا این کار را انجام دهد. اما اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی ممکن است رخ دهد که می‌‌‌تواند به‌‌‌طور ناگهانی وضعیت را تغییر دهد.»

مهم‌ترین منبع درآمد کرملین

Borchgrevink معتقد است که اتحادیه اروپا و به‌‌‌ویژه دو کشور دانمارک و سوئد، باید اقدامات بیشتری برای متوقف کردن بزرگ‌ترین منبع صادرات و مهم‌ترین منبع درآمد روسیه، یعنی نفت انجام دهند.» این یک جنگ صنعتی است که به منابع بزرگ وابسته است. در حال حاضر، مهم‌ترین محصول صادراتی روسیه، نفت است. صادرات نفت، درآمد اصلی روسیه برای تداوم حرکت ماشین جنگی این کشور را تضمین می‌کند.» در تلاش برای متوقف‌‌‌سازی شریان درآمدی روسیه، کشورهای عضو اتحادیه‌‌‌اروپا سقف قیمت نفت روسیه را برابر با ۶۰دلار در هر بشکه قبل از کریسمس ۲۰۲۲ تعیین و مصوب کردند.

هدف از اعمال سقف قیمت، کاهش درآمد روسیه از محل فروش فرآورده‌‌‌های نفتی به کشورهای ثالث بود. Borchgrevink در این باره می‌‌‌گوید: «پاسخ روسیه ایجاد ناوگان سایه‌‌‌ای متشکل از ۳۰۰ تا ۴۰۰نفتکش با مالکیت و بیمه نامشخص بود که سقف قیمت در مورد محموله آنها صدق نمی‌‌‌کند. بنابراین، مصوبه اتحادیه اروپا کارساز نبوده و نیست.» ناوگان سایه پوتین متشکل از کشتی‌‌‌هایی است که نفت، گاز و زغال‌‌‌سنگ را از بنادر روسیه به کشورهایی که غالبا مشمول تحریم‌‌‌های غرب علیه روسیه نیستند، حمل می‌کنند. این تانکرهای قدیمی، با مالکیت نامشخص و همچنین بیمه نامشخص، مخاطرات ایمنی جدی را در آب‌‌‌های شمال اروپا ایجاد می‌کنند.

با این همه، کارشناسان حوزه انرژی معتقدند اتحادیه اروپا می‌‌‌تواند کاری در این زمینه انجام دهد. این کشتی‌‌‌ها نفت را از طریق دریای بالتیک به مقاصد دیگر حمل می‌کنند. این کشتی‌‌‌ها عموما از نظر ایمنی ضعیف بوده و هیچ تضمینی در مورد حادثه‌‌‌های احتمالی یا نشتی نفت از آنها، چه عمدی و چه تصادفی وجود ندارد. دانمارک و سوئد مانند پادشاهان وایکینگ قدیمی، کنترل پل استراتژیک اورسوند را در اختیار دارند و می‌‌‌توانند هر زمان که اراده کنند، جریان صادراتی روسیه از این مسیر را متوقف کنند. تحقق این امر برای اتحادیه اروپا و براساس کنوانسیون حقوق دریانوردی، آسان نبوده ولی در عین حال، این راهبرد برای تضعیف روند جابه‌جایی نفت صادراتی روسیه، بسیار کارآمد خواهد بود.

Borchgrevink می‌‌‌گوید: «با این همه، این امکان وجود دارد. توقف سفر کشتی‌‌‌های سایه به پایانه‌‌‌های نفتی نزدیک سن‌‌‌پترزبورگ از طریق کانال ارتباطی اورسوند بسیار تاثیرگذار خواهد بود. اگر بتوانیم شریان نفت روسی را متوقف کنیم در حقیقت امر، جنگ را متوقف کرده‌‌‌ایم.» تابستان امسال بود که لارس‌‌‌لوکه راسموسن، وزیر امورخارجه دانمارک، اعلام کرد از گروهی از کشورهای متحد دعوت کرده است ارزیابی کنند که چگونه می‌‌‌توان اقداماتی را علیه ناوگان سایه اعمال کرد. Aage Borchgrevink باور دارد روسیه به فناوری غربی وابسته است. این کشور هر روز با تسلیحات پیچیده روسی به اوکراین حمله می‌کند. تسلیحاتی که در واقع شامل حجم قابل‌‌‌توجهی از قطعات ساخت غرب بوده و این مساله‌ای است که باید از آن جلوگیری شود. او معتقد است که تحریم‌‌‌ها کارساز بوده و اقتصاد روسیه هم‌‌‌اکنون با مشکلات جدی مواجه شده، اما اقدامات کند اتحادیه اروپا باعث می‌شود روسیه حداقل در موضوع تجارت نفت، همیشه یک قدم جلوتر از تحریم‌‌‌ها باشد.

منبع: دنیای اقتصاد