اوپک پلاس با مازاد تولید نفت اعضای خود چه می‌کند؟

مازاد تولید برخی از اعضای اوپک پلاس به خصوص عراق، قزاقستان و روسیه، همچنان یک مسئله برای این گروه مانده که برنامه‌هایی برای تسهیل بخشی از کاهش داوطلبانه در سه ماهه چهارم امسال دارد؛ البته به شرطی که شرایط بازار اجازه دهد.

عربستان سعودی تلاش کرده الگویی برای سایر اعضای اوپک پلاس باشد و به تعهد خود برای تولید ۹ میلیون بشکه در روز نفت پایبند مانده است اما سایر تولیدکنندگان اوپک پلاس شامل عراق، با وجود وعده‌های مداوم برای انضباط بهتر در آینده، به تعهدات خود عمل نکرده اند.

اوپک به متقلبان تا سپتامبر سال ۲۰۲۵ فرصت داده است تا مازاد تولیدی را که در ماه‌های اخیر داشتند، جبران کنند. اما هیچ سیگنالی وجود نداشته که عراق و قزاقستان، موفق شده اند تولیدشان را به سقف تعیین شده، اصلاح کنند؛ چه برسد به این که مازاد تولید قبلی خود را جبران کنند.

عدم پایبندی برخی از اعضای اوپک پلاس نشان می‌دهد سال‌ها کشمکش این گروه برای کنترل متقلبان، به پایان نرسیده است. همچنین این سیگنال منفی را به بازار ارسال می‌کند که بخشی از کاهش تولید، تنها روی کاغذ است، زیرا تولیدکنندگان متعدد در کاهشی تولید که تحت پیمان اوپک پلاس موافقت کرده بودند، کوتاهی کرده اند.

در حال حاضر، متخلفان اصلی در اوپک پلاس، عراق (دومین تولیدکننده بزرگ اوپک) و قزاقستان (عضو غیراوپک) هستند و برای نخستین بار هم نیست که بالاتر از سهمیه، نفت تولید کرده اند.

در دوره ۲۰۲۱-۲۰۲۰، عراق و قزاقستان بالاتر از سهمیه خود نفت تولید کردند و یک سال بعد که اوپک پلاس یک مکانیزم جبرانی مشابه مکانیزم فعلی را به اجرا گذاشت، در جبران مازاد تولید خود شکست خوردند. طبق اسناد داخلی اوپک پلاس که توسط بلومبرگ مشاهده شده است، کاهش تولید اضافی که عراق و قزاقستان باید در سال ۲۰۲۱ انجام میدادند، در آن زمان افزایش بیشتری پیدا کرد.

امسال هم طرح‌های جبرانی برای عراق و قزاقستان آماده شده اند. تنها در فاصله ژانویه تا مارس سال ۲۰۲۴، مازاد تولید عراق به ۶۰۲ هزار بشکه در روز و قزاقستان به ۳۸۹ هزار بشکه در روز رسید.

در نشست ژوئن اوپک پلاس، این تولیدکنندگان تا سپتامبر سال ۲۰۲۵ مهلت یافتند تا مازاد تولید قبلی خود را جبران کنند.

بر اساس داده‌های اخیر از تولید اوپک که در نظرسنجی‌های رویترز و بلومبرگ به دست آمده است، هیچ کدام از کشورهای عراق و قزاقستان موفق نشده اند تولیدشان را به سطح وعده داده شده، کاهش دهند.

نظرسنجی ماهانه رویترز نشان داد تولید نفت اوپک در ژوئن برای دومین ماه متوالی افزایش یافت که به دلیل تولید بالاتر نیجریه و ایران بود. بزرگترین کاهش تولید مربوط به عراق بود که تولیدش را به میزان ۵۰ هزار بشکه در روز کاهش داد اما این کشور در ژوئن همچنان فراتر از سهمیه اوپک پلاس، نفت تولید کرد.

طبق آمار منابع ثانویه که در گزارش ماهانه اوپک منتشر شد، عراق موفق نشد به سقف تولید چهار میلیون بشکه در روز پایبند بماند و ۴.۱۹۵ میلیون بشکه در روز نفت در ماه مه تولید کرد که ۷ هزار بشکه در روز نسبت به آوریل کاهش داشت اما حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز بالاتر از هدف این کشور بود.

نظرسنجی بلومبرگ از تولید اوپک در ژوئن نشان داد عراق تولیدش را به میزان ۳۰ هزار بشکه در روز کاهش داد اما همچنان ۲۵۰ هزار بشکه در روز بالاتر از سهمیه خود تولید کرد. این رقم پیش از احتساب کاهش جبرانی است.

قزاقستان هم به نوبه خود، تولید نفت را در ژوئن افزایش داد و فراتر از سهمیه خود نفت تولید کرد. طبق محاسبات رویترز، تولید این کشور در ماه گذشته، به ۱.۵۳۸ میلیون بشکه در روز رسید که بالاتر از ماه مه و حدود ۷۰ هزار بشکه در روز بالاتر از سهمیه تولید ۱.۴۶۸ میلیون بشکه در روز بود.

وزارت انرژی قزاقستان در ژوئن اعلام کرد منابع مستقل مورد تائید اوپک پلاس، دریافته اند که این کشور در ماه مه، ۴۵ هزار بشکه در روز بالاتر از سهمیه خود، نفت تولید کرده است. قزاقستان به مسئله مازاد تولید رسیدگی خواهد کرد و در ژوئن، سطح تولید را کاملا رعایت می‌کند.

روسیه هم پس از این که در ماه مه، بالاتر از سطح توافق شده تحت پیمان اوپک پلاس، نفت تولید کرد، وعده داد در ژوئن، سهمیه تولید را به طور کامل اجرا خواهد کرد.

بر اساس گزارش اویل پرایس، هر چند اوپک پلاس علنا مازاد تولید اعضای خود را اعلام می‌کند اما معلوم نیست می‌تواند موفق شود متخلفانی را که سال‌ها سهمیه تولید خود را رعایت نکرده اند، مجبور کند پایبندی از خود نشان دهند. تداوم مازاد تولید، ممکن است تاثیر کاهش تولید این گروه بر بازار نفت را تضعیف کند.

منبع: ایسنا