در جریان ملی شدن صنعت نفت ایران، چندین شخصیت برجسته و تأثیرگذار نقش داشتند.

در ۲۴ اسفند ۱۳۲۹مجلس شورای ملی با اکثریت آرا، پیشنهاد کمیسیون نفت را به تصویب رساند. از این رهگذر بود که مصدق با جبهه ملی، سنگ بنای ملی شدن صنعت نفت را بنا گذاشتند؛ مسیری که البته در آینده روی همین ریل نماند.

تاریخ یک قرن اخیر برای ما ایرانیان گره‌خورد‌گی عجیبی با صنعت نفت دارد. اما این مسیر از دوران حاکمیت مظفرالدین شاه قاجار آغاز شد و در سال ۱۲۸۰ خورشیدی (۱۹۰۱ میلادی) قراردادی برای اکتشاف و استخراج نفت میان دولت ایران و ویلیام ناکس دارسی بریتانیایی امضا شد که در تاریخ سیاسی ایران تحت نام قرارداد دارسی شناخته می‌شود.

همه حقایق درباره مردی که علیه نفت ایران جاسوسی می‌کرد میجر جیکاک مشهور به مستر جیکاک یا سید جیکاک یکی از ماموران سازمان اطلاعاتی برون ‌مرزی بریتانیا (MI6) در ایران بود که از پیش از جنگ جهانی دوم تا به ثمر نشستن نهضت ملی شدن صنعت نفت در میان ایل بختیاری و منطقه بویراحمد ایران فعالیت داشت.

دکتر مصدق در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ بر ۴۲ سال تاراج نفت ایران توسط انگلیسی‌ها پایان داد.