توقف صادرات نفت به چین، درست‌ترین تصمیم نفتی دولت

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، کاهش صادرات نفت ایران به چین، به‌دلیل تخفیف‌های بالا، داغ‌ترین خبر صنعت نفت ایران و جهان شده است. این خبر را رویترز به‌نقل از چند تاجر چینی منتشر کرده، در این خبر آمده است که اوایل ماه گذشته، فروشندگان ایرانی به خریداران چینی گفتند که در حال کاهش تخفیف برای تحویل در دسامبر و ژانویه نفت خام سبک ایران به بین ۵ تا ۶ دلار در هر بشکه کمتر از تاریخ برنت هستند. 

 کاهش عرضه نفت ایران می‌تواند بر قیمت‌های جهانی نفت نیز تاثیرگذار باشد. 

ایران رقیب نفت روس‌ها در چین

طبق آمار موسسه کپلر صادرات نفت ایران به چین در ماه آذر به بیش از ۱.۸ میلیون بشکه در روز رسیده است. براساس این داده‌ها، ایران در ماه اکتبر پس از روسیه بزرگترین صادرکننده نفت به چین بوده و حتی با اختلاف چشمگیری عربستان را نیز پشت سر گذاشته است. این جهش صادرات عمدتا به خاطر حجم عظیم ذخایر نفت روی آب ایران انجام شده است.

چین، بزرگترین خریدار نفت ایران 

صادرات نفت ایران از سال ۲۰۲۰ چهار تا پنج برابر و چین به عنوان بزرگترین خریدار آن ظاهر شده است. این افزایش زمانی رخ داد که بایدن به دنبال کاهش تنش‌ها با ایران، از جمله تلاش برای احیای توافقنامه دوران اوباما با هدف محدود کردن برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران بود.

ماجرای تخفیف‌های چینی

مجموع واردات نفت چین طی ۱۱ ماهه سال ۲۰۲۳ به ۵۱۵.۶۵ میلیون تن رسیده که نسبت به سال قبل ۱۲.۱ درصد افزایش داشت. پالایشگاه‌های استان شاندونگ پس از کاهش تحریم‌های آمریکا، به خرید نفت ایران و ونزوئلا ادامه دادند. البته این فروش با تخفیف‌های بالا نیز همراه است، برای نمونه و براساس گزارش رویترز، ایران طی ۹ ماه اخیرمعادل ۴.۲ میلیارد دلار تخفیف نفتی به چین ارائه داده است. 

ایران و روسیه در بازار چین رقیب یکدیگر هستند.  با تحریم نفت روس‌ها و تعیین سقف قیمت ۶۰ دلار، به نظر می‌رسد، ایرانی‌ها نیز ناگزیر به تخفیف‌های بالا و فروش نفت حدود ۷۳ دلار به چینی‌ها شده‌اند.

منفعت نفتی چین از تحریم ایران و روسیه

بنابراین می‌توان اینگونه برداشت که چین با استفاده از نفت ارزان ایران و روسیه توانسته ذخایر خود را اشباع و اقتصاد خود را در مقابل تحولات ژئوپلیتیکی و ریسک‌های سیاسی مصون بدارد.

افزایش هزینه‌های صادرات نفت ایران به چین

چین در حال حاضر نفت ایران را به یکی از دو روش مستقیم و غیرمستقیم وارد می‌کند. در روش غیرمسقیم، نفت ایران ابتدا به کشور دیگری مانند مالزی رفته و سپس به چین می‌رود. برای نمونه، اطلاعات گمرک چین نشان می‌دهد واردات نفت خام چین ازمالزی، از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اوپک مثل عراق و امارات در ماه گذشته میلادی پیشی گرفته است. بنابراین بسیاری از تحلیلگران عقیده دارند بخش بزرگی از نفت وارداتی از مالزی که به‌عنوان قطب نقل‌وانتقال کشتی به کشتی نفت شناخته می‌شود، درواقع متعلق به تولیدکنندگان تحریم شده‌ای مانند ایران، ونزوئلا یا روسیه است. این روند بخشی نیز باعث افزایش هزینه مبادلاتی می‌شود.

کسری بودجه پیامد تخفیف نفتی

 تخفیف‌های بالا و افزایش هزینه‌های صادراتی فروش نفت به چین، دولت را با چالش کسری بودجه مواجه کرده است. در قانون بودجه سال ۴۰۲، درآمد ایران از نفت ۶۰۳ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده، اما براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، دولت موفق به تحقق ۴۳۷ هزار میلیارد تومان از آن خواهد شد. کاهش عرضه نفت به چین به‌منظور افزایش قیمت نفت ایران در بازار چین، درست‌ترین تصمیمی است که تاکنون در وزارت نفت دولت رئیسی گرفته شده است. به‌گفته‌ی تحلیلگران، برخی خریداران چینی نفت ایران، هم‌اکنون حاضر به کاهش تخفیف‌ها و افزایش قیمت شده‌اند؛ دولت نیز تا رسیدن به خواسته‌هایش نباید از مواضع خود کوتاه آید.