پالایشگاه تهران در مسیر یورو ۵؛ جهش کیفی در تولید بنزین و گازوئیل

افزایش کیفیت فرآورده‌های نفتی یکی از اولویت‌های اصلی وزارت نفت دولت چهاردهم به‌شمار می‌رود که این مهم با به‌روزرسانی پالایشگاه‌ها انجام می‌شود. پالایشگاه تهران هم از چندی پیش با شروع گام‌های اجرایی در پروژه‌ای ۳.۵ میلیارد دلاری، به‌روزرسانی این مجموعه را در دستور کار خود قرار داده است. بر اساس گفته‌های رئیس مهندسی پالایش پالایشگاه تهران، با اجرای این پروژه تولید تمام فرآورده‌ها مطابق با استانداردهای یورو ۵ شده و شاهد تکمیل حرکت در مسیر پتروپالایشگاهی شدن پالایشگاه تهران خواهیم بود. به گفته رئیس مهندسی پالایش پالایشگاه تهران، این پروژه می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در آینده صنعت انرژی کشور ایفا کند. او همچنین از پایان پروژه افزایش کیفیت بنزین تولیدی پالایشگاه تهران (CCR) تا سال ۱۴۰۵ خبر داد و گفت که با راه‌اندازی این واحد، ‌روزانه حدود ۱.۵ میلیون لیتر به ظرفیت تولید بنزین این پالایشگاه افزوده می‌شود.

افزایش ظرفیت تولید بنزین یورو ۵

محسن سیاه‌پوش، رئیس مهندسی پالایش پالایشگاه تهران با اشاره به طرح مهم احداث واحد CCR در این پالایشگاه گفت: با راه‌اندازی این واحد، کیفیت بنزین تولیدی به سطح یورو ۵ می‌رسد و روزانه حدود ۱.۵ میلیون لیتر نیز به ظرفیت تولید افزوده می‌شود.

وی با اشاره به دیگر پروژه‌های این پالایشگاه، افزود: یکی از پروژه‌های کلیدی در ارتقای کمّی و کیفی تولید بنزین، احداث واحد جدید تفکیک نفتای سبک و سنگین است که در دستور کار پالایشگاه قرار دارد که با بهبود کیفیت خوراک واحدهای ایزومریزاسیون و تبدیل کاتالیستی، شاهد افزایش اکتان و بازده این دو واحد کاتالیستی خواهیم بود و در نهایت این طرح به‌طور مستقل سبب افزایش روزانه ۵۰۰ هزار لیتر بنزین می‌شود.

رئیس مهندسی پالایش پالایشگاه تهران از مراحل نهایی احداث یک واحد تولید حلال هگزان با ظرفیت خوراک ۲ هزار بشکه در روز خبر داد و گفت: حلال هگزان یک محصول پرکاربرد در صنایع است که در صنایع شیمیایی و رنگ، کاغذسازی، دارویی، آرایشی و بهداشتی، لاستیک‌سازی و چسب  به‌کار می‌رود و این واحد تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری می‌رسد.

توسعه تولید گازوئیل و فرآورده‌های با ارزش افزوده

سیاه‌پوش درباره دستاوردهای این مجموعه برای ارتقای کیفیت سوخت توضیح داد: نفت‌گاز تولیدی پالایشگاه تهران سال‌هاست که مطابق با استاندارد یورو ۵ عرضه می‌شود و سوخت جت تولیدشده در این پالایشگاه نیز از نظر کیفیت و حجم، در مقایسه با سایر پالایشگاه‌های کشور در رتبه بالایی قرار دارد.

گازوئیل ازجمله فرآورده‌هایی است که در صنعت حمل‌ونقل، نیروگاه‌ها و صنعت کاربرد بسیاری دارد. این فرآورده سوخت اصلی وسایل نقلیه سنگین است، از سوی دیگر بخشی از نیاز سوخت نیروگاه‌ها در ایران در زمان اوج مصرف برق، از طریق گازوئیل تأمین می‌شود. از این رو تولید این فرآورده در پالایشگاه‌های ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.

پیش از این هم ‌در اردیبهشت ۱۴۰۴ و در حاشیه بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، شرکت پالایش نفت تهران، ‌ قراردادی را با محور خرید Cold Filter Plugging Point (CFPP) امضا کرد. این همکاری در راستای بهبود کیفیت یکی از مؤلفه‌های مشخصه نفت گاز و عملکرد روان موتورهای دیزلی در شرایط دمای پایین و به‌منظور جلوگیری از تولید ذرات جامد و انسداد مسیر سوخت در موتورهای دیزلی صورت گرفته است.

وی درباره این قرارداد افزود: «سوخت گازوئیل به‌طور طبیعی حاوی مقادیر بالایی پارافین است که در دمای پایین تمایل به کریستال شدن و تشکیل ساختارهای جامد دارد. این موضوع به کاهش کارایی سوخت، گرفتگی فیلترها و اختلال در عملکرد موتورهای دیزلی منجر می‌شود. با توجه به اینکه در شرایط آب و هوایی تهران دمای حداقل ۱۸- °C گزارش شده است و مقدار مشخصه CFPP (Cold filter plugging point) محصول گازوئیل یورو پالایشگاه تهران نیز در محدوده ۰ الی ۶- درجه سلسیوس گزارش شده است، مغایرت کیفی به‌خصوص در فصول سرد سال گزارش می‌شود. شایان ذکر است که مقدار مشخص شده CFPP مطابق مشخصات فراورده‌های نفتی در فصول سرد سال باید حداکثر ۱۲- و در فصول گرم نیز حداکثر ۵- درجه سلسیوس باشد، بنابراین ماده شیمیایی CFPP improver یک ماده افزودنی حیاتی به گازوئیل برای عملکرد روان موتورهای دیزلی در دمای پایین است. اجرای این قرارداد می‌تواند گامی مهم در راستای حمایت از بومی‌سازی این ماده افزودنی و ارتقای استانداردهای تولید و بهینه‌سازی عملکرد پالایشگاه برای استفاده از سوخت دیزل باشد.»

سرمایه‌گذاری ۳.۵ میلیارد دلاری با بازگشت سرمایه بالا

رئیس مهندسی پالایش پالایشگاه تهران درباره مقدار سرمایه‌گذاری مورد نیاز پروژه تصفیه ته‌ماند و ارتقای ارزش افزوده نفت کوره پالایشگاه تهران نیز گفته است: مطالعات پایه این پروژه انجام شده و سرمایه مورد نیاز آن حدود سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برآورد شده است. این طرح بازگشت سرمایه مناسبی خواهد داشت و افزون بر تولید فرآورده‌های حاکمیتی، محصولاتی با ارزش افزوده بالا مانند پروپیلن و سوخت کم‌گوگرد کشتیرانی نیز تولید خواهد کرد.

سیاه‌پوش درباره استفاده از فناوری‌های نوین در این پروژه هم گفت: پژوهشگاه صنعت نفت در کنار ما خواهد بود و در بخش‌هایی نظیر آسفالت‌زدایی با حلال و سایر فناوری‌های مورد نیاز می‌توان از ظرفیت‌های داخلی استفاده کرد.

وی درباره وضع فعلی پروژه افزود: مطالعات امکان‌سنجی و اقتصادی، فاز اول پروژه که شامل تصفیه نفت کوره و احداث واحدهای جانبی و Off site است، انجام شده و هم‌اکنون در مرحله تأمین دانش فنی و عقد قراردادها قرار داریم.

توسعه زنجیره پایین‌دستی

رئیس مهندسی پالایش پالایشگاه تهران، با اشاره به اینکه پالایشگاه تهران با ۵۱.۳۲ درصد سهم، از سهامداران  پتروشیمی شازند است، ‌ توضیح داد: «پالایشگاه تهران اکنون نیز به‌نوعی یک مجموعه پتروپالایشی به‌شمار می‌رود، چراکه سهام مدیریتی پتروشیمی شازند را در اختیار دارد و به‌صورت متناوب خوراک آن را تأمین می‌کند.»

این اقدام با نظر موافق هیئت‌ مدیره شرکت پالایش نفت تهران به‌منظور تکمیل و توسعه عمودی زنجیره ارزش فرآورده‌های پالایشگاه، جلوگیری از خام‌فروشی با رویکرد پتروپالایشی شدن، تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر، محقق شده است.

پالایشگاه نفت تهران با ظرفیت پالایش روزانه ۲۵۰ هزار بشکه و سهم ۱۴ درصدی از کل فرآورش نفت خام کشور، از جایگاهی راهبردی در تأمین انرژی مناطق مرکزی، شمالی و شمال شرق ایران برخوردار است. این مجموعه با تولید روزانه حدود ۷ میلیون لیتر بنزین و ۱۴ میلیون لیتر نفت‌گاز، نقش کلیدی در امنیت سوخت کشور ایفا می‌کند. اجرای پروژه‌های بزرگی چون احداث واحد CCR، توسعه تولید گازوئیل یورو ۵، احداث واحدهای تفکیک نفتا و تولید حلال هگزان و در رأس آن پروژه عظیم ارتقای کیفی نفت کوره با سرمایه‌گذاری ۳.۵ میلیارد دلاری، این پالایشگاه را در مسیر تبدیل شدن به یک مجموعه پتروپالایشی پیشرفته، سودآور و دارای زنجیره کامل ارزش قرار داده است؛ هدفی که با اتکا به توان داخلی، نوآوری فناورانه و رویکرد توسعه‌ محور، در حال تحقق است.

منبع: شانا