لغو تدریجی کاهش عرضه نفت؛ اوپک‌پلاس به‌دنبال بازیابی سهم بازار

سه منبع مطلع از مذاکرات اعلام کردند که اوپک‌پلاس احتمال دارد در نشست مجازی ۱۳ مهر بازگرداندن حداقل روزانه ۱۳۷ هزار بشکه دیگر را تصویب کنند؛ رقمی که برابر با افزایش تولید ماه اکتبر است.

هشت عضو اوپک‌پلاس از آوریل امسال، راهبرد کاهش تولید خود را تغییر داده و تاکنون در قالب برنامه لغو تدریجی کاهش عرضه داوطلبانه روزانه بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه را به بازارهای جهانی بازگردانده است که این رقم حدود ۲.۴ درصد از تقاضای جهانی را شامل می‌شود و در واکنش به فشارهای سیاسی برای کاهش قیمت نفت، از جمله فشارهای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، به‌کار گرفته شده است.

مجموع اقدام‌های اوپک‌پلاس برای حمایت از قیمت و بازارهای جهانی در قالب کاهش عرضه داوطلبانه (یک میلیون و ۶۵۰ هزار بشکه در روز)، کاهش عرضه داوطلبانه اضافه (۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز) و کاهش تولید گروهی (۲ میلیون بشکه در روز) در قالب توافق اوپک‌پلاس، در اوج خود به روزانه ۵ میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه رسید.

هشت عضو اوپک‌پلاس هفتم سپتامبر ۲۰۲۵ (۱۶ شهریور ۱۴۰۴) در تازه‌ترین نشست ماهانه خود تصمیم گرفتند لغو تدریجی کاهش عرضه داوطلبانه روزانه یک میلیون و ۶۵۰ هزار بشکه‌ای را با بازگرداندن ۱۳۷ هزار بشکه از آن در اکتبر ۲۰۲۵ آغاز کنند.

هشت عضو اوپک‌پلاس شامل عربستان سعودی، روسیه، عراق، امارات متحده عربی، کویت، قزاقستان، الجزایر و عمان تا پایان سپتامبر، کاهش عرضه داوطلبانه اضافه خود را لغو کردند و مجموع لغو کاهش عرضه را به همراه افزایش ۳۰۰ هزار بشکه‌ای امارات، درمجموع به روزانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه رساندند.

امارات مدت‌ها از سهمیه تولید پایین خود که حدود ۳ میلیون بشکه در روز بود، انتقاد و استدلال می‌کرد که برای تولید بیش از ۴ میلیون بشکه در روز سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام داده است.

اوپک‌پلاس در ژوئن ۲۰۲۴ با افزایش ۳۰۰ هزار بشکه‌ای سهمیه امارات موافقت کرد و مقرر شد این کشور به‌تدریج تولید خود را افزایش دهد تا این رشد تا سپتامبر ۲۰۲۵ کامل شود، اما اجرای این تصمیم چند بار معوق شد و تا سپتامبر ۲۰۲۶ عقب افتاد. با این حال از ماه مه روند بازگشت عرضه تسریع شد و امارات در عمل به برنامه اولیه سپتامبر ۲۰۲۵ بازگشت.

منابع مطلع تأکید کردند که تصمیم نهایی درباره لغو بخش دیگری از کاهش عرضه داوطلبانه برای ماه نوامبر هنوز گرفته نشده است، اما انتظار می‌رود رقم آن مشابه افزایش اکتبر یعنی روزانه ۱۳۷ هزار بشکه باشد.

منابع و تحلیلگران اعلام کردند که هشت عضو اوپک‌پلاس از زمان آغاز لغو کاهش عرضه داوطلبانه در  آوریل، تنها حدود سه‌چهارم از اهداف خود را محقق کرده‌اند و با توجه به محدودیت ظرفیت تولید در بعضی از کشورها، ممکن است این سطح تا پایان سال جاری میلادی نصف شود.

آنها در بازه زمانی آوریل تا سپتامبر روزانه حدود ۵۰۰ هزار بشکه  کمتر از اهداف تولید خود عمل کرده‌اند؛ کمبودی که معادل ۰.۵ درصد از تقاضای جهانی بوده و برخلاف انتظار بازار از مازاد عرضه، سبب حمایت از قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است.

اعضای اوپک‌پلاس هنوز سومین لایه کاهش عرضه خود یعنی کاهش عرضه گروهی روزانه ۲ میلیون بشکه‌ای را تا پایان سال ۲۰۲۶ حفظ کرده‌اند.

قیمت نفت خام از ابتدای سال جاری میلادی از سطوح ۸۰ دلار برای هر بشکه کاهش یافته، اما از زمان آغاز لغو کاهش عرضه داوطلبانه در آوریل، بیشتر در محدوده ۶۰ تا ۷۰ دلار برای هر بشکه داد و ستد شده است.

قیمت‌ها در معامله‌های روز جمعه (چهارم مهر) تحت تأثیر حمله‌های پهپادی اوکراین به زیرساخت‌های انرژی روسیه و اختلال در روند پالایش و حمل‌ونقل یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت جهان، به بالاترین سطح خود از یکم اوت (دهم مرداد) رسید و از مرز ۷۰ دلار برای هر بشکه عبور کرد، با این حال طی معامله‌های امروز (دوشنبه، هفتم مهر) در پی ازسرگیری صادرات نفت خام اقلیم کردستان عراق با خط لوله کرکوک – جیهان و برنامه‌ریزی اوپک‌پلاس برای لغو بخش دیگری از لایه دوم کاهش عرضه داوطلبانه در نوامبر که با افزایش عرضه جهانی، فشار کاهشی بر بازار وارد کرده است، کاهش یافت.

منبع: شانا