برق ایران گرفتار قیمت‌گذاری غلط؛ نیروگاه‌ها حتی خرج تعمیرات خود را درنمی‌آورند

به گزارش انرژی پرس، با اعلام خبر افزایش تحویل گاز به نیروگاه‌ها به بیش از دو میلیارد مترمکعب از ابتدای سال، پرسش جدی درباره بهره‌وری این حجم از سوخت و میزان راندمان نیروگاه‌ها دوباره مطرح می‌شود.

محمد جعفری اناری، مدیرعامل شرکت جمکو (شرکت صنایع ماشین‌های الکتریکی جوین) و مدیرعامل سابق شرکت تولید و مدیریت نیروگاه زاگرس کوثر، در گفت‌وگو با انرژی ‌پرس با تاکید بر ضرورت اصلاح ساختار تولید برق، معتقد است که بحث راندمان نیروگاه‌ها پیچیده‌تر از آن است که تنها با یک عدد پایین یا بالا توصیف شود.

او گفت: وقتی صحبت از راندمان پایین می‌شود، باید دقیق‌تر نگاه کنیم. نیروگاه‌های قدیمی حدود ۳۰ درصد راندمان دارند و بله، تجهیزات فرسوده‌اند و نیاز به نوسازی دارند. اما اگر با میانگین جهانی مقایسه کنیم، وضعیت نیروگاه‌های ایران چندان هم پایین‌تر از متوسط دنیا نیست.

جعفری اناری در ادامه افزود: افزایش تحویل گاز به نیروگاه‌ها باید بررسی شود؛ آیا واقعا گاز بیشتری داده‌اند یا در مقابل سوخت مایع را کم کرده‌اند؟ در هر حال، راندمان امسال نسبت به پارسال کمی بهتر شده است، به‌خصوص با ورود چند نیروگاه جدید.

او یکی از راهکارهای اصلی برای افزایش راندمان را تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی دانست و توضیح داد: این اقدام می‌تواند راندمان را تا حدود ۵۰ درصد بالا ببرد، بدون اینکه نیاز به مصرف سوخت بیشتری باشد. یعنی اگر راندمان ۳۴ درصد باشد، با سیکل ترکیبی به نزدیک ۵۰ درصد می‌رسد.

با این حال، او ساخت نیروگاه‌های جدید را اقتصادی ندانست و تصریح کرد: تا زمانی که اقتصاد برق اصلاح نشود، ساخت نیروگاه جدید صرفه ندارد. قیمت تمام‌شده برق در ایران با دنیا تقریبا مشابه است، اما قیمت فروش بسیار پایین‌تر. وقتی نرخ زیر ۲۰۰ تومان برای خرید برق از نیروگاه‌ها تعیین می‌شود، حتی هزینه تعمیر و نگهداری درنمی‌آید چه برسد به سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه جدید.

جعفری اناری با اشاره به رشد تقاضای برق سالانه بین ۵ تا ۷ درصد هشدار داد: چند سال است که این رشد با افزایش تولید همراه نشده و همین باعث ناترازی و کسری جدی شده است. پارسال کسری حدود ۱۸ هزار مگاوات اعلام شد و امسال غیررسمی صحبت از ۲۰ هزار مگاوات است. اگر همین روند ادامه پیدا کند، سال آینده کسری به ۲۲ تا ۲۴ هزار مگاوات خواهد رسید.

او در خصوص انرژی‌های تجدیدپذیر هم گفت: واقعیت این است که ظرفیت‌های خورشیدی و بادی خوب است، اما نباید روی آن‌ها اغراق کنیم. ضریب بهره‌برداری نیروگاه خورشیدی حدود ۲۰ درصد است، در حالی که نیروگاه‌های دیگر ۸۰ تا ۹۵ درصد راندمان دارند. اگر بخواهیم کسری ۲۰ هزار مگاوات را فقط با خورشیدی پر کنیم، باید ۸۰ هزار مگاوات ظرفیت نصب کنیم که حدود ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌خواهد. این عدد برای شرایط اقتصادی فعلی کشور غیرواقعی است.

او البته تاکید کرد که ترکیب راهکارها می‌تواند موثر باشد: تجدیدپذیرها، نیروگاه‌های مقیاس کوچک، CHP و تبدیل گازی‌ها به سیکل ترکیبی باید همزمان پیش برود. اما در شرایط فعلی، در دسترس‌ترین و کم‌هزینه‌ترین گزینه همان سیکل ترکیبی است، چون سوخت اضافی نمی‌خواهد و می‌تواند سریعا ظرفیت تولید را بالا ببرد.

جعفری اناری در پایان به سیاست‌های دولتی اشاره کرد و گفت: در دولت یازدهم و دوازدهم مصوبه‌ای داشتیم که دولت دیگر حق سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌ها ندارد و همه چیز باید به بخش خصوصی واگذار می‌شد. اما چون اقتصاد برق اصلاح نشد، بخش خصوصی هم رغبتی برای ورود نشان نداد. امروز هم اگر این اصل تغییر نکند، نمی‌توان انتظار داشت نیروگاه‌های جدید ساخته شوند یا سرمایه‌گذاری بزرگ اتفاق بیفتد. اقتصاد برق باید اصلاح شود تا بقیه مشکلات هم حل شود.