با یکی از پالایشگاه‌های استراتژیک ایران، پالایش نفت لاوان آشنا شوید+فیلم

به گزارش «انرژی پرس»، شرکت پالایش نفت لاوان یکی از پالایشگاه‌های مهم و استراتژیک ایران است که در جزیره لاوان در جنوب کشور و در مجاورت آب‌های آزاد خلیج فارس واقع شده است. این پالایشگاه نخستین‌بار در سال ۱۳۵۵ و با عنوان “مجتمع تقطیر لاوان” توسط شرکت یوگسلاویایی اینگرا و با نظارت شرکت ملی نفت ایران احداث شد. در آن زمان، این مجموعه زیر نظر پالایشگاه شیراز فعالیت می‌کرد و ظرفیت اولیه آن تنها ۲ هزار بشکه نفت خام در روز بود. فرآورده‌های تولیدی اولیه پالایشگاه شامل نفتای ترش برای صادرات، نفت‌گاز برای مصرف داخلی، و نفت کوره برای صادرات و تأمین سوخت کشتی‌ها بود.

با پیروزی انقلاب اسلامی و به‌ویژه در دوران جنگ تحمیلی، اهمیت این پالایشگاه به‌صورت چشمگیری افزایش یافت؛ به‌طوری که در سال‌های دفاع مقدس و با از دست رفتن بخشی از ظرفیت پالایشی کشور، از جمله پالایشگاه آبادان، پالایشگاه لاوان توانست به‌رغم بمباران‌های مکرر، وظیفه تأمین سوخت ناوگان دریایی جمهوری اسلامی ایران را بر عهده بگیرد و نقش مهمی در پایداری لجستیک کشور ایفا کند.

پس از پایان جنگ، روند توسعه و نوسازی این پالایشگاه با هدف ارتقای کیفیت محصولات و افزایش ظرفیت آغاز شد. در سال ۱۳۶۸، واحد مراکس با ظرفیت ۶ هزار بشکه در روز با طراحی شرکت آمریکایی UOP و اجرای شرکت ژاپنی Chyoda برای تولید نفتای شیرین راه‌اندازی شد. در ادامه و در سال ۱۳۷۳، با نصب سیستم تلمبه گردشی نفت سفید، ظرفیت تقطیر نفت خام از ۲۰ هزار به ۳۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت. این اقدام نه‌تنها باعث رشد تولید فرآورده‌ها شد، بلکه امکان تولید فرآورده‌های با ارزش‌ افزوده بالاتر و کاهش ضایعات را نیز فراهم کرد.

تحولی مهم در سال ۱۳۷۷ رخ داد، زمانی‌که پالایشگاه لاوان با بازنگری در ساختار سازمانی خود، از پالایشگاه شیراز مستقل شد و به‌عنوان شرکت پالایش نفت لاوان با ردیف بودجه جداگانه، فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. در دهه ۱۳۸۰ نیز روند توسعه ادامه یافت؛ به‌ویژه با راه‌اندازی واحد بنزین‌سازی در سال ۱۳۸۰ و بهره‌برداری از اسکله دو منظوره و تأسیسات LPG در سال ۱۳۸۸، که موجب استفاده بهینه از گازهای سوخته‌شونده و تقویت زیرساخت صادرات شد.

اوج این توسعه‌ها با اجرای طرح جامع بهبود فرآیند و بهینه‌سازی ظرفیت رقم خورد؛ طرحی که از سال ۱۳۸۹ آغاز شد و با هدف افزایش ظرفیت پالایش از ۳۰ به ۵۵ هزار بشکه در روز، تولید فرآورده‌های سبک‌تر، کاهش تولید نفت کوره، و انطباق با استانداردهای زیست‌محیطی بین‌المللی اجرا شد. در اردیبهشت ۱۳۹۰ فاز اول این طرح به بهره‌برداری رسید و در ادامه با راه‌اندازی واحد ایزومریزاسیون و تصفیه هیدروژنی نفتای سبک در تیر ۱۳۹۲ و واحد تصفیه نفت سفید و نفت گاز در بهمن ۱۳۹۴، محصولات پالایشگاه با استاندارد یورو ۴ منطبق شد.

در حال حاضر خوراک پالایشگاه از دو منبع تأمین می‌شود: روزانه ۳۵ هزار بشکه نفت خام از طریق خط لوله ۱۲ اینچی از مخازن شرکت نفت فلات قاره لاوان منتقل می‌شود و ۲۰ هزار بشکه میعانات گازی نیز از میدان‌های پارس جنوبی به‌وسیله کشتی به لاوان ارسال می‌گردد. ترکیب این خوراک امکان تولید طیفی متنوع از محصولات با ارزش بالا را فراهم کرده است.

سبد محصولات شرکت پالایش نفت لاوان شامل بنزین موتور با استاندارد یورو ۴، گازوئیل، سوخت جت، نفت کوره، گاز مایع (LPG)، نفتای کامل و گوگرد است. طبق داده‌های عملکردی، این پالایشگاه موفق شده سهمی حدود ۳ درصدی از پالایش نفت خام و تولید فرآورده‌های نفتی کشور را در اختیار داشته باشد. همچنین، افزایش ظرفیت و ارتقای کیفیت محصولات باعث بهبود عملکرد اقتصادی شرکت و کاهش چشمگیر آلاینده‌های زیست‌محیطی شده است.

موقعیت جغرافیایی پالایشگاه لاوان یکی از مهم‌ترین مزیت‌های رقابتی آن به‌شمار می‌رود. قرارگیری در مجاورت آب‌های آزاد، نزدیکی به منطقه پارس جنوبی به‌عنوان قطب انرژی کشور، بهره‌مندی از ذخایر عظیم گاز شیرین در جزیره، و حضور در منطقه ویژه اقتصادی، این پالایشگاه را به گزینه‌ای مناسب برای توسعه پتروپالایشگاهی و گسترش صادرات فرآورده‌ها تبدیل کرده است. علاوه بر این، طبق اعلام سازمان محیط زیست، پالایشگاه لاوان در فهرست واحدهای غیرآلاینده قرار گرفته و از پرداخت عوارض زیست‌محیطی معاف است.

شرکت پالایش نفت لاوان در راستای سیاست‌های خصوصی‌سازی وزارت نفت و اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، در آذرماه ۱۳۹۰ وارد بازار بورس شد و اکنون با نماد “شاوان” در بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود. ساختار سهامداری این شرکت شامل سازمان تأمین اجتماعی (۵۰ درصد)، شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی (۱۸ درصد) و صندوق بازنشستگی کشوری (۱۸ درصد) است. سایر سهام نیز در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی قرار دارد.

بر اساس صورت‌های مالی سال ۱۴۰۳، شرکت پالایش نفت لاوان درآمدی بالغ بر ۷۴ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان داشته و سود خالص آن نیز ۲ هزار و ۶۵ میلیارد تومان اعلام شده است. این عملکرد مالی، نشان از رشد پایدار، مدیریت بهینه و توسعه هدفمند در مسیر کاهش خام‌فروشی و ارتقای زنجیره ارزش دارد. شرکت بیش از ۱۰۰۰ نفر نیروی انسانی متخصص را به کار گرفته و در کنار فعالیت‌های فنی، در توسعه زیرساخت‌های عمرانی، خدماتی و زیست‌محیطی دهکده لاوان نیز مشارکت فعالی دارد.