از سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری تا توقف تولید؛ چرا پتروشیمی گچساران زمین‌گیر شد؟ +فیلم

از شتاب برای راه‌اندازی تا توقف تولید

به گزارش «انرژی پرس»، در دولت سیزدهم و تاکید شهید رییسی بر تکمیل طرح های نیمه تمام عملیات ساخت پتروشیمی گچساران شتاب گرفت و ایرانی‌ترین مجتمع پتروشیمی کشور پس از ۲ دهه تلاش و انتظار در مسیر تولید محصول قرار گرفت. اما این تمام ماجرا نبود، برخلاف تصور همه این پتروشیمی چندی پس از راه‌انداری، از مدار خارج شد و مشکلات زیادی گریبان آن‌را گرفت.

داستان پتروشیمی گچساران، داستان شتابی است که به جای پیشرفت، به توقف رسید. طرحی با بیش از یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، با مأموریت تولید سالانه یک میلیون تن اتیلن و تحویل آن به چهار مجتمع پایین‌دستی بروجن، کازرون، ممسنی و دهدشت آغاز شد. اما این مجتمع پیش از آن‌که واحدهای پایین‌دستی آماده شوند، وارد مدار شد. این عدم هماهنگی در برنامه‌ریزی، منجر به تولید بدون مصرف‌کننده و در نتیجه سوزانده شدن دو همت محصول با ارزش شد.

راه‌انداری زود هنگام بلای جان گچساران شد

سعید باغبانی مدیر کنترل تولید شرکت صنایع پتروشیمی در گفت‌وگو اختصاصی با انرژی پرس به بررسی و توضیح وضعیت پتروشیمی گچساران پرداخت و در این باره گفت: در برنامه‌ریزی اجرای کار، تقدم و تأخر به درستی رعایت نشد و گچساران زودتر از موعد به سرویس آمد. این موضوع باعث شد مصرف‌کننده نداشته باشد و بخواهد به خط لوله اتیلن غرب محصولش را تزریق کند.

بر اساس طراحی اولیه، پتروشیمی گچساران باید بخشی از اتیلن تولیدی خود را از خط لوله غرب دریافت و پس از ترکیب با تولید داخلی، به مصرف‌کنندگان تحویل می‌داد. اما با راه‌اندازی زودهنگام گچساران و عدم آمادگی واحدهای مصرف‌کننده، درخواستی برای تزریق اتیلن به خط لوله غرب مطرح شد. سعید باغبانی، مدیر کنترل تولید شرکت صنایع پتروشیمی توضیح داد که این اقدام به عنوان یک راه‌حل موقت پیش‌بینی شده بود تا در صورت نیاز، تولید گچساران به خط لوله تزریق شود.

تکذیب ادعاهای مطرح شده، مقصر کیست؟

مدیرعامل گچساران همچنین در خصوص عدم تکمیل یا بهره‌برداری از ایستگاه تقویت فشار سیاهمکان به همکاری نکردن شرکت ان‌پی‌سی اشاره کرده بود که این موضوع باعث توقف ارسال محصول شده است.  اما سعید باغبانی، در پاسخ به این سخنان بیان کرد: من که اکنون مدیر تولید هستم، در زمان اجرای طرح، مجری پروژه بودم و ایستگاه‌های سیاه‌مکان و گچساران را ما احداث کردیم. ادعای مطرح‌شده درباره عدم تکمیل این ایستگاه‌ها درست نیست و اگر کسی چنین ادعایی دارد، می‌تواند اسناد و مدارک ارائه دهد تا پاسخگو باشم. این اظهارات یا برداشت‌های نادرستی هستند یا منشأ مشخصی ندارند و من آن‌ها را تکذیب می‌کنم.»

او توضیح داد: «خط گچساران برای تزریق به خط لوله اتیلن غرب، نیازی به ایستگاه سیاه‌مکان ندارد، بلکه به ایستگاه تقویت فشار گچساران وابسته است. فشار در این ایستگاه از ۲۸ بار به ۹۰ بار افزایش می‌یابد تا تزریق به خط اتیلن غرب ممکن شود. ایستگاه سیاه‌مکان زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بخواهیم محصول را به سمت گچساران ارسال کنیم، زیرا در آن صورت نیاز به افزایش فشار در سیاه‌مکان وجود دارد. تاکنون برای گچساران محصولی ارسال نشده که نیاز به استفاده از این ایستگاه باشد.

باغبانی همچنین هرگونه تبعیض نسبت به خصوصی بودن این پروژه را رد کرد و افزود:  «اگر قرار بود تبعیضی اعمال شود، اجازه تزریق ۲۹۹ هزار تن اتیلن این مجتمع به خط لوله غرب داده نمی‌شد. مشکل اصلی، عدم آمادگی واحدهای مصرف‌کننده و برنامه‌ریزی نادرست بوده است.»

وضعیت فعلی پتروشیمی گچساران

تلاش‌های ما برای ارتباط با مدیرعامل فعلی این مجتمع برای روشن تر شدن ابعاد به جایی نرسید و وضعیت آن مبهم است. ایرانی‌ترین مجتمع پتروشیمی کشور که پس از ۲ دهه تلاش و انتظار در مسیر تولید محصول قرار گرفت، در تله عدم هماهنگی و برنامه‌ریزی گیر افتاده است.امروز گچساران همچنان فعال است، اما نه با ظرفیت کامل. مشکلات فرآیندی و محدودیت بازار، نفس این مجتمع را کوتاه کرده است. اگرچه ممکن است دستگاه‌های دولتی در این هدر رفت منابع دخیل باشند، اما باتوجه به اینکه متولی ساخت واحدهای دریافت کننده محصولات گچساران با خود متولی این پتروشیمی یکی بوده است، نمی‌توان انگشت اتهام را به سمت شخص دیگری برد.