بحران زیرپوستی تاسیسات نفتی؛ از مارون تا رگ‌سفید، زنگ خطر جدی است +فیلم

به گزارش «انرژی پرس»، نشت اخیر نفت از یکی از خطوط انتقال شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مارون و آلودگی رودخانه مارون، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه زیرساخت‌های فرسوده و بحران‌زده صنعت نفت ایران کرد. این اتفاق که با اعتراضات گسترده مردمی در منطقه رامهرمز همراه شد، تنها یکی از زنجیره حوادثی است که در سال‌های اخیر ناشی از عدم نوسازی، بی‌توجهی به ایمنی و ضعف نظارت در تأسیسات نفتی کشور رخ داده است.

حادثه مارون؛ نماد فرسودگی زیرساخت‌های نفتی

به گفته مدیران محلی، حادثه مارون ناشی از شکستگی لوله‌ای بود که ده‌ها سال قدمت داشته و بارها ترمیم موضعی شده بود. با این حال، حجم بالای نفت خام وارد شده به رودخانه و خطر جدی برای منابع آب شرب و کشاورزی منطقه، هشدار جدی‌تری در خصوص وضعیت تأسیسات نفت و گاز کشور به‌ویژه در مناطق جنوب غربی ایران به همراه دارد.

فاجعه پالایشگاه شیراز و فوران مرگبار رگ‌سفید

اما این نخستین‌بار نیست که شکستگی خطوط یا انفجار تأسیسات نفتی، فاجعه زیست‌محیطی یا انسانی به‌بار می‌آورد. در خرداد ۱۴۰۴، نشت گاز سمی H₂S در پالایشگاه نفت شیراز جان سه نفر را گرفت و هشت نفر دیگر را روانه بیمارستان کرد. کارشناسان ایمنی پس از حادثه اعلام کردند این گاز از یکی از خطوط فرعی قدیمی و بدون سیستم هشدار نشت کرده بود. این حادثه حتی در محافل بین‌المللی بازتاب یافت و ضعف استانداردهای ایمنی در پالایشگاه‌های ایران را زیر سؤال برد.

در آبان ۱۳۹۶، چاه ۱۴۷ میدان نفتی رگ‌سفید به‌دلیل فوران مهار نشده آتش گرفت و دکل حفاری ۹۵ فتح در آتش سوخت. خاموش کردن این چاه، ۵۸ روز زمان برد و یادآور یکی از بزرگ‌ترین فجایع نفتی بعد از انقلاب بود. اگرچه مسئولان شرکت ملی نفت از عملکرد مهار فوران دفاع کردند، اما کارشناسان مستقل دلیل اصلی را عدم پیش‌بینی تجهیزات ایمن و طراحی نامناسب حفاری اعلام کردند.

در منطقه غرب کارون نیز، در دی ۱۴۰۱، انفجار در یکی از تأسیسات باعث مرگ یک کارگر و مصدومیت چند نفر دیگر شد. همچنین در اهواز، نشت از یک خط ۱۰ اینچی زیرزمینی در منطقه کریت‌کمپ، آتش‌سوزی شدیدی به‌دنبال داشت و ۹ نفر را مصدوم کرد. علت اصلی این حادثه نیز، همان‌گونه که بعدها اعلام شد، فرسودگی شدید لوله‌ها و تأخیر در پایش فنی دوره‌ای بود.

چهار دهه تاخیر در نوسازی؛ تهدید جان و سرمایه ملی

کارشناسان معتقدند بسیاری از خطوط انتقال و تجهیزات فرآیندی صنعت نفت ایران عمری بیش از چهار دهه دارند و در شرایط تحریم و کمبود بودجه، نوسازی آنها سال‌هاست به تعویق افتاده است. در چنین شرایطی، تکرار حوادث مشابه نه‌تنها تهدیدی برای جان انسان‌ها و محیط‌زیست است، بلکه سرمایه ملی را نیز با ریسک‌های جدی مواجه می‌کند.

زنگ خطر مارون؛ ضرورت فوری بازنگری در ایمنی نفت

شاید نشت نفت در مارون، زنگ خطری باشد که باید جدی‌تر گرفته شود؛ چرا که ادامه این وضعیت، صرف‌نظر از خسارات انسانی و زیست‌محیطی، به معنای فروپاشی تدریجی اعتماد عمومی به صنعت مادر کشور خواهد بود. نوسازی تأسیسات و بازنگری در نظام ایمنی، نه انتخابی اختیاری بلکه ضرورتی فوری است.