جهش شاخص تمرکز صادرات غیرنفتی؛ پتروشیمی‌ها برنده نوسانات ارزی و خوراک ارزان

به گزارش انرژی پرس، گزارش تازه مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که «شاخص تمرکز صادرات غیرنفتی ایران» در سال‌های اخیر روندی افزایشی داشته است؛ روندی که بیش از هر چیز به رشد صادرات محصولات پتروشیمی در پی جهش نرخ ارز و ثبات قیمت خوراک (خوراک ارزان) این صنایع بازمی‌گردد.

شاخص تمرکز که بر پایه مدل «هریشمن-هرفیندال» محاسبه می‌شود، معیاری برای سنجش تنوع کالاهای صادراتی کشور است؛ عددی بین صفر و یک که هرچه به یک نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده تمرکز بیشتر صادرات بر تعداد معدودی کالا است.

بررسی‌های این گزارش، که بر مبنای داده‌های گمرک ایران و با حذف میعانات گازی و گاز مایع انجام شده، نشان می‌دهد افزایش نرخ ارز در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۷ موقتا باعث کاهش این شاخص شده است؛ چراکه صادرات کالاهای بیشتری در آن سال‌ها توجیه‌پذیر شده‌اند. اما این تنوع دوام نیاورده و در پی بی‌ثباتی‌های کلان اقتصادی، مجددا شاخص تمرکز افزایش یافته است.

اما نکته قابل توجه و قابل تامل این گزارش این است که از سال ۱۳۹۹ به بعد، افزایش شدید تمرکز در صادرات غیرنفتی ناشی از سودآوری بی‌سابقه صادرات پتروشیمی‌ها بوده است. در شرایطی که قیمت خوراک پتروشیمی‌ها نسبتا ثابت مانده، جهش نرخ ارز زمینه را برای سود بالا و رشد سهم این محصولات در سبد صادراتی کشور فراهم کرده است.