دستاورد شیرین بحران اوکراین برای صادرات انرژی ترکیه

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، همزمان که اروپا با بحران فزاینده انرژی به دلیل توقف جریان گاز طبیعی روسیه از طریق اوکراین دست و پنجه نرم می‌کند، اهمیت روزافزون ترکیه به عنوان یک هاب انرژی منطقه‌ای مورد توجه بسیاری از کشورها و همچنین کارشناسان قرار گرفته است.

ترکیه در مقام ضامن امنیت انرژی؟

طی تنش‌های فزاینده در اوکراین، ترکیه به‌خوبی توانسته نقش خود را به عنوان یک تامین‌کننده گاز برای قاره سبز جا بیندازد. بنا به گزارش‌ها، خط لوله «ترک استریم»، پروژه مشترک آنکارا و مسکو، به عنوان مجرای اصلی گاز روسیه به اروپا ظاهر شده و نقش استراتژیک ترکیه در امنیت انرژی را تقویت می‌کند. پیشتر، «ویکتور ماتیس»، سفیر مجارستان در ترکیه به خبرگزاری آناتولی گفت که تعلیق ترانزیت گاز طبیعی از طریق اوکراین برای سال‌ها یک خطر پیش‌بینی شده بود. ماتیس گفت: «پاسخ مجارستان به کاهش خطرات در عرضه گاز، سیاست استراتژیک تنوع بخشیدن به عرضه گاز و مسیرهایی بوده است که ما سال‌هاست دنبال می‌کنیم.»

رسانه‌ها همچنین گزارش داده‌اند که خط لوله ترک استریم ترکیه از زمانی که در اول اکتبر ۲۰۲۱ به مسیر اصلی واردات گاز مجارستان تبدیل شد، یک عامل کلیدی در امنیت انرژی این کشور بوده است. ترک استریم از زمان راه اندازی در سال ۲۰۲۰ بر اساس توافقنامه ترکیه و روسیه، ۴۴.۴ میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه و ۵۹.۸ میلیارد متر مکعب به اروپا انتقال داده است که هر یک از دو خط آن ظرفیت سالانه ۱۵.۷۵ میلیارد متر مکعب دارند.

در این رابطه، «کریستف بلیک»، تحلیل‌گر بازارهای مالی به خبرگزاری بلومبرگ گفت‌: «در نتیجه تلاش‌های متنوع‌سازی مجارستان و در درجه اول تأمین منابع از طریق ترک‌استریم، عرضه گاز این کشور از پایان ترانزیت گاز از طریق اوکراین تاثیر نگرفت و توانست امنیت انرژی را تضمین کند.» وی همچنین خاطرنشان کرد که نقش ترکیه در امنیت انرژی مجارستان و اروپا مدت‌هاست مورد تایید و قدردانی قرار گرفته است.

بنا به گزارش‌ها، درگیری‌های اوکراین در نهایت بیش از همه ترکیه را در دستیابی به اهداف خود در حوزه صادرات جلو انداخت و سبب شد که این کشور بتواند ناترازی‌های خود را در حوزه بودجه تاحدودی جبران کند و صادرات گاز به اروپا از جمله استراتژی‌های تاثیرگذار آنکارا در این حوزه بوده است.

تعمیق همکاری‌های چندجانبه ترکیه در حوزه انرژی

کارشناسان همکاری دوجانبه انرژی بین مجارستان و ترکیه را به عنوان نمونه‌ای از اینکه چگونه کشورهای مستقل می توانند منافع ملی خود را براساس سود متقابل هماهنگ کنند، مورد تاکید قرار داده‌ند. ماتیس در این رابطه گفت: «همکاری مجارستان و ترکیه در انرژی نشان می‌دهد که چگونه کشورهای مستقل می‌توانند یک همکاری سودمند متقابل ایجاد کنند».

این در حالی است که برخی کشورهای عضو قاره سبز همانند مجارستان نتوانستند در زمینه تامین امنیت انرژی موفق عمل کنند. در حالی که مجارستان امنیت انرژی خود را از طریق تنوع و مشارکت با ترکیه تضمین می‌کند، مولداوی به دلیل اختلال در عرضه گاز روسیه با چالش‌های بزرگ‌تری مواجه است.

در همین رابطه، «کنستانتین بوروسان»، وزیر ‌انرژی مولداوی، این وضعیت را «یک بحران عمدی امنیتی و انسانی که توسط روسیه سازماندهی شده است» توصیف کرد. بوروسان نفوذ فزاینده ترکیه را به عنوان یک قطب انرژی منطقه‌ای به دلیل زیرساخت‌های انرژی توسعه‌یافته‌اش تصدیق کرد. کارشناسان حوزه انرژی معتقدند که ترکیه در موقعیت مناسبی قرار دارد تا نقش خود را به عنوان یک هاب انرژی منطقه‌ای افزایش دهد. بر این اساس، زیرساخت های موجود در این کشور، از جمله خطوط لوله و پایانه‌های ال‌ان‌جی، اروپا را با تامین گاز از خزر، آسیای مرکزی و خاورمیانه به این کشور نزدیک‌تر می‌کند.

«متو بارلی»، تحلیل‌گر حوزه سیاست‌گذاری انرژی در این رابطه به میدل ایست آی گفت: «آنکارا سال‌هاست که در حوزه انرژی سرمایه‌گذاری‌های جدی کرده و حال مشغول برداشت نتیجه این سرمایه‌گذاری‌هاست. بهره‌مندی از موقعیت متزلزل گازی اروپا کارت برنده ترکیه در این معادله است و در این زمینه توانسته گوی سبقت را از بسیاری از رقبای گازی خود در منطقه برباید.»

اروپا، به‌ویژه کشورهای بلوک شرق، از سرمایه‌گذاری‌های بالقوه ترکیه در انرژی‌های تجدیدپذیر، تثبیت شبکه و همکاری گسترده‌تر انرژی که همگی به امنیت و پایداری انرژی منطقه کمک می‌کنند، استقبال می‌کنند. به نظر می‌رسد که جنگ اوکراین دستاوردهای شیرینی برای ترکیه در حوزه صادرات گاز به همراه داشته است و انتظار می‌رود که این مسئله بدل به دروازه‌ای برای حضور بیشتر ترکیه در بازار انرژی اروپا باشد.