چرا عراق گوی سبقت را در میدان نفتی آزادگان از ایران گرفت؟ +فیلم

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، میدان نفتی آزادگان یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی ایران و از میادین مشترک با عراق است. این میدان در جنوب غربی ایران و در نزدیکی مرز ایران و عراق، در استان خوزستان واقع شده است. بخش ایرانی این میدان به دو بخش آزادگان شمالی و آزادگان جنوبی تقسیم شده است.

مشخصات میدان آزادگان:
کشف: این میدان در سال ۱۹۹۷ میلادی کشف شد.
ذخایر نفتی: میدان آزادگان با بیش از ۳۳ میلیارد بشکه نفت درجای تخمین زده شده، یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی جهان محسوب می‌شود.
مساحت: حدود ۱۵۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد.
ویژگی مخزن: نفت این میدان از نوع سنگین تا نیمه‌سنگین است، که استخراج آن به فناوری‌های پیشرفته نیاز دارد.

وضعیت توسعه:
توسعه این میدان در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه قرار گرفته است، زیرا بهره‌برداری از این میدان نقش مهمی در افزایش تولید نفت ایران دارد.
ایران تلاش کرده است با شرکت‌های داخلی و خارجی قراردادهای همکاری برای توسعه این میدان منعقد کند. اما به دلیل تحریم‌ها، برخی شرکت‌های خارجی از پروژه‌های این میدان خارج شدند.
در حال حاضر، شرکت‌های ایرانی نظیر پتروپارس و شرکت ملی حفاری ایران نقش کلیدی در توسعه این میدان ایفا می‌کنند.

چالش‌های مشترک:
این میدان بین ایران و عراق مشترک است و هر دو کشور برای بهره‌برداری بیشتر از این منبع رقابت می‌کنند. عراق میدان نفتی مجنون را که هم‌مرز با آزادگان است، توسعه داده و توانسته تولید قابل توجهی داشته باشد.
ایران نیز برای جلوگیری از تخلیه نفت از سوی عراق و بهره‌برداری حداکثری از سهم خود در حال تقویت زیرساخت‌ها و استفاده از فناوری‌های جدید است.
میدان آزادگان به دلیل حجم بالای ذخایر نفتی و اهمیت استراتژیک، یکی از اولویت‌های ایران در صنعت نفت به شمار می‌رود.

وضعیت واقعی زیرساخت‌ها:
فناوری و تجهیزات: بسیاری از فناوری‌های موردنیاز برای استخراج نفت سنگین در ایران در دسترس نیست یا به‌روز نیست. در سال‌های اخیر، به دلیل تحریم‌ها، دسترسی ایران به شرکت‌های بین‌المللی پیشرفته، مانند شرکت‌های غربی یا حتی چینی و روسی، محدود شده است.

سرمایه‌گذاری: کمبود منابع مالی یکی از چالش‌های بزرگ است. ایران به سرمایه‌گذاری‌های کلان برای توسعه میدان‌های نفتی نیاز دارد، اما این سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل تحریم‌ها و همچنین ریسک بالای اقتصادی، عملاً محقق نشده است.
رقابت با عراق: عراق با کمک شرکت‌های بزرگ بین‌المللی (مانند شِل، توتال و هالیبرتون) توانسته است میدان مجنون را توسعه دهد و تولید خود را به چند صد هزار بشکه در روز برساند، در حالی که تولید ایران از میدان آزادگان به مراتب کمتر است.

نقش شرکت‌های ایرانی:
درست است که شرکت‌های ایرانی مانند پتروپارس و شرکت ملی حفاری تلاش‌هایی انجام داده‌اند، اما این شرکت‌ها از نظر فناوری، تجربه و سرمایه قابل مقایسه با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی نیستند. در نتیجه، نقش آن‌ها در توسعه میادین بیشتر به‌صورت محدود و آزمایشی بوده است.
بسیاری از پروژه‌ها نیز به دلیل نداشتن برنامه‌ریزی منسجم و مشکلات اجرایی، با تأخیرهای طولانی روبه‌رو شده‌اند.

ایران در توسعه میدان آزادگان، به‌ویژه در رقابت با عراق، عملکرد محدودی داشته است. اگرچه سیاست‌هایی برای افزایش بهره‌برداری مطرح شده، اما نبود زیرساخت کافی، تحریم‌ها و مشکلات مدیریتی باعث شده که ایران نتواند بهره‌برداری حداکثری از این میدان را انجام دهد. چنین مواردی نشان می‌دهد که توسعه این میدان، بدون مشارکت فناوری‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری خارجی، به کندی پیش خواهد رفت.

وضعیت میدان نفتی آزادگان

میدان آزادگان و چالش‌ها:

میدان نفتی آزادگان یکی از بزرگ‌ترین میادین مشترک بین ایران و عراق است. بخش عراقی این میدان، با نام میدان مجنون، از سوی شرکت‌های بزرگ نفتی مانند رویال داچ شل و هالیبرتون توسعه یافته و به تولید روزانه‌ای بالغ بر ۴۵۰ هزار بشکه دست یافته است.
بخش ایرانی، با نام آزادگان شمالی و جنوبی، در مقایسه با عراق از نظر توسعه و تولید عقب‌تر است. تولید فعلی ایران از این میدان حدود ۱۹۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه در روز است (طبق گزارش‌های وزارت نفت ایران در سال‌های اخیر).

زیرساخت‌ها:

فناوری: ایران از فناوری‌های به‌روز و پیچیده برای استخراج نفت سنگین (که در مخزن آزادگان وجود دارد) محروم است. تحریم‌ها و خروج شرکت‌های بزرگ مانند توتال از قراردادهای توسعه میدان آزادگان، دسترسی ایران به این فناوری‌ها را محدود کرده است.
سرمایه‌گذاری: قراردادهای چند میلیارد دلاری که برای توسعه این میدان برنامه‌ریزی شده بود، یا به نتیجه نرسید یا با تأخیر مواجه شد.

به عنوان مثال: توتال فرانسه در سال ۲۰۰۴ قرارداد توسعه میدان را امضا کرد اما به دلیل مشکلات فنی و تحریم‌ها پروژه را رها کرد.
بعدها شرکت سی‌ان‌پی‌سی چین وارد پروژه شد، اما این شرکت نیز به دلیل فشارهای آمریکا و تحریم‌ها، ایران را ترک کرد.
شرکت‌های ایرانی مانند پتروپارس به دلیل کمبود فناوری و سرمایه، تنها توانسته‌اند پروژه‌های محدودی اجرا کنند. در نتیجه، توسعه میدان به کندی پیش رفته است.

رقابت با عراق:

عراق به کمک شرکت‌های بین‌المللی، میدان مجنون را به سرعت توسعه داده و اکنون تولید روزانه قابل توجهی دارد. این موضوع باعث شده که نفت مشترک میدان به سمت عراق کشیده شود، پدیده‌ای که در میادین مشترک مرزی، اگر یک طرف سریع‌تر برداشت کند، رخ می‌دهد.

آیا ایران واقعاً در حال تقویت زیرساخت‌هاست؟

ادعاهایی در خصوص تقویت زیرساخت‌ها و توسعه میدان آزادگان توسط ایران مطرح می‌شود، اما شواهد عملیاتی نشان می‌دهند که:

پروژه‌ها یا متوقف شده‌اند یا با تأخیر و سرعت پایین اجرا می‌شوند.

کمبود منابع مالی و تحریم‌ها مانع اصلی هستند.

رقابت با عراق به ضرر ایران در حال پیشروی است، زیرا عراق تولید را افزایش داده و از نفت این میدان بهره بیشتری می‌برد.