نگاه غیراقتصادی دولت‌ها، صنعت سی.ان.جی را به محاق برده است

انرژی پرس- نوا ذاکری، ماجرای کمبود یا گرانی بنزین، قصه‌ی تازه‌ای نیست و سال‌های سال است که ایران با این چالش دست و پنجه نرم می‌کند و گشودن گره از این کلاف سردرگم، روزبه روز سخت‌تر می‌شود و بعید نیست که کشور در آینده‌ای نزدیک، به یکی از واردکنندگان بزرگ بنزین بدل شود. همه‌ی این‌ها در حالی است که سبد انرژی متنوعی برای حمل و نقل در نظر گرفته نشده است. شاید یکی از راه‌های مؤثر برای برون رفت از این مشکل، توسعه‌ی صنعت سی.ان.جی باشد؛ صنعتی که در دهه‌ی هشتاد، کلید توسعه‌ی آن زده شد اما رفته رفته و با پیاده‌سازی سیاست‌های غلط، به دست فراموشی سپرده شد.

سیاست‌های ناکارآمد، سی.ان.جی را به حاشیه رانده است

سی‌ان‌جی سوختی است که به‌عنوان جایگزینی برای بنزین، گازوئیل و ال‌پی‌جی به‌کار می‌رود و نسبت به هر سه این‌ها، آلودگی کمتری ایجاد می‌کند. اما با وجود سیاست‌های ناکارآمد، توسعه‌ی صنعت سی.ان.جی، به محاق رفته است و دولت‌ها به جای توجه به این صنعت که کاهش چشمگیری در مصرف بنزین را در پی خواهد داشت، به دنبال راهکارهای واردات بنزین هستند.

هدف‌مندی یارانه‌ها اگرچه مصرف بنزین را کاهش داد اما سیاستی که درخصوص قیمت‌گذاری بنزین و سی.ان.جی، تا سال ۸۹ اتخاذ شد، فاصله‌ی قیمتی را بسیار کم کرد و دیگر استفاده از سی.ان.جی از نظر قیمتی، مصرف‌کننده را ترغیب نکرد.

قیمت سی.ان.جی معمولاً  ۴۰ تا ۶۰ درصد کمتر از قیمت بنزین است. در آن سال‌ها قیمت سی.ان.جی حدود  ۴۰ درصد قیمت بنزین آزاد کشور بود که با سهمیه‌بندی بنزین طی سالهای ۸۹ تا ۹۳، نسبت قیمت سی.ان.جی به قیمت بنزین سهمیه‌ای به حدود  ۷۵درصد رسیده بود و این فاصله قیمتی نمی‌توانست به اندازه مطلوب، محرک جایگزینی سی.ان.جی با بنزین و افزایش مصرف سی.ان.جی شود و درنتیجه سبب کاهش خرید (و تبدیل

کارگاهی) خودروهای گازسوز شد.

عدم اجرای صحیح طرح یارانه‌ای، انگیزه مصرف‌کننده را کاهش داده است

یکی دیگر از مسائلی که دلزدگی مصرف‌کننده نسبت استفاده از سی.ان.جی را به همراه داشت، ارائه‌ی نامناسب خدمات بود. دولت هیچ طرح یارانه‌ای مشخصی را برای ارائه‌ی خدمات سی.ان.جی در نظر نگرفته است اگرچه طرحی وجود دارد که به دلیل بی‌توجهی‌ها، به درستی انجام نمی‌شود. برای مثال در این طرح قرار بود خودروهای عمومی که شامل تاکسی‌ها و ون‌ها می‌شوند، با قیمت بسیار پایینی، خدمات دریافت کنند که تعداد بسیار زیادی از آن‌ها هنوز موفق به دریافت این خدمات که شامل تعویض کپسول می‌شود، نشده‌اند.

خودروهای گازسوز بعد از اتمام انقضای کپسول‌های خود، مبلغ بسیار زیادی را باید برای دریافت کپسول جدید پرداخت کنند و همین موضوع، انگیزه‌ای برای مصرف‌کننده باقی نمی‌گذارد.

حمید رمضانی، فعال صنفی صنعت سی.ان.جی، با اشاره به طرح تبدیل خودروهای عمومی به گازسوز بیان می‌کند: این طرح از سال ۹۷ آغاز شد و از همان زمان باید اجرایی می‌شد اما یک سری اتفاق افتاد و بحث‌هایی در شرکت نفت به وجود آمد که اجرای این مصوبه را به تعویق انداخت و حدود یک سال و نیم طول کشید تا مصوبه اجرا شود.

او اضافه می‌کند: با اجرای این مصوبه نیز تنها تعداد بسیار اندکی از خودروهای عمومی را گازسوز کردیم. به دلیل اختلالاتی که در سامانه‌ی شرکت نفت بود، بسیاری از خودروهایی که قبلاً ثبت‌نام کرده بودند، اطلاعاتشان حذف شد و از لیست این طرح یارانه‌ای حذف شدند که اتفاقاً تعدادشان هم کم نیست و در جای جای کشور مشغول به فعالیت هستند و از بنزین آزاد استفاده می‌کنند. در واقع این طرح به جای اینکه پیشرفت کند، تا حدی به حاشیه رانده شد. خودروهایی که ۱۵ سال پیش گازسوز شده بودند، تاریخ انقضایشان سر رسیده اما به دلیل قیمت بالا، کپسول‌ها را تعویض نمی‌کنند و مانند یک بمب متحرک هستند.

رمضانی معتقد است که مجموع این دلایل باعث شده مردم از سی.ان.جی شبحی بسازند و با وجود همه‌ی مزیت‌هایش، از آن اجتناب کنند.

دولت‌ها خود را از یک منبع درآمد پایدار محروم کرده‌اند

متأسفانه بی‌توجهی به توسعه صنعت سی.ان.جی، نه تنها مصرف بنزین را بالا برده بلکه کشور را از یک منبع درآمد خوب محروم کرده است.

به گفته‌ی کارشناسان، تجهیزات این صنعت به تمامی، در داخل تولید می‌شود و این تولید ملی، با سوء مدیریت، به محاق رفته است.

رمضانی درخصوص درآمدی که از سی.ان.جی حاصل می‌شود می‌گوید: مراکزی که خدمات خودروهای گازسوز را ارائه می‌کنند اگر در کمترین حالت، سالیانه به ۵۰۰ خودرو خدمات برسانند، به معنی کاهش ۳۰لیتر بنزین ماهیانه است که این میزان می‌تواند سالیانه ۴هزار دلار به اقتصاد کشور کمک کند که یک درآمد پایدار است.

این در حالی است که مراکز بسیاری در سطح کشور وجود دارند که سالیانه به ۲ تا ۳ هزار خودرو خدمات می‌رسانند.

رمضانی با اشاره به اینکه مسئولین ما نگاه اقتصادی ندارند بیان می‌کند: اگر همین امروز دولت هزینه کند و مخازن کلیه خودروهای گاز سوز کشور را به رایگان عوض کند باز هم برد با دولت است. اگر دولت شرایط را فراهم کند، می‌بینیم که استقبال مردم نیز افزایش پیدا می‌کند.

اتخاذ سیاست‌های درست، صنعت سی.ان.جی را رونق می‌بخشد

در چنین شرایطی که کشور با چالش دائمی بنزین مواجه است، توسعه‌ی صنعت سی.ان.جی باید در اولیت قرار گیرد. در حال حاضر کشورهای بزرگ جهان از این صنعت، آن هم در پیشرفته‌ترین حالت خود استفاده می‌کنند و این شامل کشورهایی می‌شود که گاز ندارند و وارد می‌کنند اما ایران که خود روی منابع عظیم گاز نشسته، از این صنعت غافل است.

باتوجه به مزایایی همچون آلایندگی کمتر و قیمت مناسب‌تر، خودرهای گازسوز در جهان، همواره با استقبال مواجه شده‌اند و دولت‌ها، به دلیل بی‌ثباتی قیمت بنزین، تلاش کرده‌اند مردم را به استفاده از خودروهای دوگانه‌سوز و مصرف سی.ان.جی تشویق کنند.

همانطور که در گذشته شاهد بودیم مردم از خودروهای گازسوز استقبال کردند، در حال حاضر هم می‌توان با اتخاذ سیاست‌های درست و ارائه خدمات یارانه‌ای و تشویق مصرف‌کنندگان، جانی دوباره به این صنعت بخشید که هم می‌تواند درآمدزایی کند، هم در کاهش مصرف بنزین سهم بسزایی دارد و هم آلایندگی بسیار کمتری را شامل می‌شود.