عدد دقیق گاز گم‌شده ایران چقدر است؟ +فیلم

به گزارش اختصاصی انرژی‌پرس، میزان گاز گم‌شده یا همان گازی که شبکه سراسری کشور سوخت می‌شود و از بین می‌رود به طور دقیق مشخص نیست.

اگرچه این عدد به واسطه نبود ابزارهای به روز و با دقت بالا مشخص نیست اما تخمین‌هایی در این باره زده می‌شود. دکتر وحید محبی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعت نفت در این باره می‌گوید: «عدد گاز گم شده در حال حاضر در کشور ما بین ۶ تا ۱۰ درصد است که این عدد در مقابل گاز گم شده‌ای که در کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد، خیلی بیشتر است. آن کشورها این عدد را در حد یک و دو درصد نگه داشته‌اند.»

هرچند کارشناسان درباره میزان گاز گم‌شده هم با یکدیگر هم‌نظر نیستند. کمااینکه حسین میرافضلی کارشناس حوزه انرژی این عدد را ۴ درصد اعلام می‌کند: «عدد تخمینی ۴ درصد است. البته باید به این نکته هم توجه کرد که در میان تمامی مشکلات موجود در مسیر هدررفت گاز مصرف خانگی هم در ایران نسبت به کشورهای سرد جهان بسیار زیاد است که باید با مدیریت مصرف این مسئله را حل کرد.»

گاز طبیعی در حال حاضر حدود ۷۰ درصد از سهم انرژی داخل کشور را به خود اختصاص داده است. هم اکنون تمامی گاز تحویلی به پالایشگاه‌ها پس از تصفیه و شیرین ‌سازی از طریق خطوط سراسری به تاسیسات تقلیل فشار در ورودی شهرها یا روستاها منتقل شده و در نهایت به مصارف بخش های مختلف می‌رسد.

در این شبکه تولید، انتقال و توزیع موجود به ‌دلیل دقیق ‌نبودن شرایط اندازه‌ گیری گاز طبیعی، امکان محاسبه دقیق انرژی‌های اتلاف شده در مسیر خطوط لوله، ایستگاه‌های تقویت و تقلیل فشار، نشت گاز و حتی سرقت‌های گازی وجود ندارد. بر این اساس دولت به‌ منظور مقابله با تخلفات گازی، اعمال جرایم نقدی سنگین، قطع موقت گاز مشترکان متخلف و حتی تشویق مشترکان خوش حساب را در دستور کار خود قرار داده است اما هیچ کدام از این روشها تاکنون منجر به کاهش تخلفات گازی نشده است.

نصب و راه اندازی کنتورهای هوشمند گاز از دیگر برنامه های دولت برای کاهش خطای انسانی در محاسبه صورت حساب گاز مشترکان و به حداقل رساندن آمارهای دستکاری کنتورهای فعلی گاز است.

تسهیل در روند اندازه گیری مصرف گاز، کنترل تقاضا، ارتقای دقت اندازه‌گیری گاز مصرفی، عدم مراجعه ماموران به درب منازل برای قرائت کنتور، دریافت اطلاعات کنتور از راه دور، کنترل میزان انتقال گاز و قطع شبکه در زمان زلزله از مهمترین مزیتهای نصب و راه اندازی کنتورهای هوشمند گاز به شمار می روند.

به همین دلیل هم هدررفت این منبع انرژی مهم یکی از معضلات جدی و قابل بررسی در صنعت نفت ایران محسوب می‌شود. علاوه بر هدررفت این سرمایه، انتشار این گاز به عنوان گاز طبیعی پیامدهای زیست‌محیطی جدی هم برای کره زمین دارد.

نشتی‌ها، خرابی‌ها و ترک خوردگی‌هایی که در خطوط اصلی و شبکه توزیع وجود دارند با پایش، مانیتورینگ و رصد شرکت‌های مربوطه به خوبی قابل کنترل‌اند. انشعاب‌های غیرمجاز یا سرقت از خطوط گاز هم پدیده‌ای است که با نظارت دقیق‌تر می‌توان جلوی آن را گرفت.

طرح جمع‌آوری گازهای همراه برای جلوگیری از هدررفت گاز هم از دیگر راهکارهایی است که البته هزینه قابل توجهی نیز نیاز دارد.

به طور مثال غلامرضا نورانی، سرپرست مدیریت تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب درباره اجرای این طرح در سال گذشته با هزینه ۲ میلیارد دلاری سخن به میان آورده بود.

انجام این اقدامات در کنار آموزش به شهروندان برای استفاده هرچه بهتر از این سرمایه بزرگ و همگانی در مصارف خانگی می‌تواند در مدت زمانی کوتاه میزان قابل توجه گاز گم‌شده را در ایران کاهش دهد.