شاخ آفریقا، لنگرگاه مخفی نفت ایران و روسیه

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، جنگ روسیه-اوکراین، نسل‌کشی اسرائیل در غزه و هدف قرار دادن بی‌امان کشتی‌ها در دریای سرخ توسط ارتش ملی یمن، درگیری‌های کوچکی نیستند که هر کدام اثرات ادامه‌داری بر بازارهای مالی و همچنین حوزه انرژی دارند. با این همه، کارشناسان هشدار می‌دهند که شاخ آفریقا جایی است که توجه باید به سمت آن معطوف شود، زیرا این منطقه بدل به نقطه مورد علاقه مسکو و تهران شده است.

نقطه کور جدید

محققان اخیراً منافع مختلفی را در دریای سرخ ترسیم کردند و اینکه چگونه شماری از درگیری‌های داخلی، فرامرزی و منطقه‌ای همه بر این منطقه تاثیرگذارند یا از آن تاثیر می‌گیرند. در سودان، نیروهای خارجی در حال دخالت هستند و امارات متحده عربی از نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع حمایت می‌کند. همزمان، روسیه و ایران از نیروهای مسلح سودان حمایت می‌کنند. امارات متحده عربی که در حال حاضر به دریای سرخ دسترسی دارد، از نیروهای پشتیبانی سریع برای محافظت از دارایی‌های خود در سودان حمایت می‌کند، در حالی که روسیه و ایران از جبهه دیگر حمایت می‌کنند زیرا می‌خواهند پایگاه‌های دریایی در سودان در دریای سرخ بسازند.

امارات البته با این دستور کار دریای سرخ یک قدم از ایران و روسیه جلوتر است. اماراتی‌ها در سال های اخیر مشغول ساختن تأسیسات نظامی در امتداد دریای سرخ و دریای عرب، به ویژه در اطراف یمن بوده‌اند، جایی که کنترل زیادی در جنوب دارد.

این در حالی است که حملات انصار الله به دریای سرخ کماکان کشتیرانی در این آبراه را با چالش‌های جدی روبرو کرده است. با این همه گزارش‌ها نشان می‌دهد که نفتکش‌های متعلق به چین و روسیه به راحتی از این گذرگاه حیاتی عبور می‌کنند. بنا به گفته کارشناسان، خلا ایجادشده در دریای سرخ و شاخ آفریقا سبب شده تا کشورهایی چون روسیه از این نقطه کور برای بهبود سازوکار خود برای دور زدن تحریم‌های نفتی بهره ببرند. بنا به گفته این کارشناسان، این سازوکار باعث می‌شود که مسکو از این منطقه برای تخلیه نفتکش‌های خود و دور زدن تحریم‌های تجاری استفاده کند، امری که سبب می‌شود چرخ اقتصاد نفتی این کشور همچنان بچرخد و آنچنان که غرب انتظار دارد تحت تاثیر قرار بگیرد. بر اساس گزارش بلومبرگ، اکثر محموله‌های نفت روسیه که از بنادر این کشور در دریای بالتیک و دریای سیاه صادر می‌شوند، برای رفتن به هند و چین، همچنان از کانال سوئز و دریای سرخ عبور می‌کنند. این در حالی است که وضعیت پرتنش دریای سرخ، به گفته این کارشناسان، بهترین گزینه برای کشورهایی است که می‌خواهند از این آشوب برای کنار زدن محدودیت‌ها در زمینه صادرات انرژی بهره ببرند.

جایگاه ایران

به گزارش بلومبرگ، اگرچه روند جریان نفت از طریق تنگه باب المندب شبیه به کانال سوئز است، اما نفت بیشتری از دریای سرخ خارج می‌شود تا اینکه از طریق این تنگه‌ها وارد دریای سرخ شود. تنگه باب المندب میان شاخ آفریقا و خاورمیانه است که دریای سرخ را به خلیج عدن و دریای عرب متصل می‌کند. بیشتر صادرات نفت و گاز طبیعی از خلیج‌فارس به اروپا و آمریکای شمالی از چندین گذرگاه عبور می‌کند که عبارتند از: کانال سوئز یا خط لوله سومد، باب المندب و تنگه هرمز.

به گفته کارشناسان، شاخ آفریقا بدل به یکی از نقاط مورد علاقه برای ناوگان نفتی ایران شده است. بنا به گزارش‌ها، ایران در شاخ آفریقا برای گسترش عمق استراتژیک خود، مقاومت در برابر فشار قدرت‌های رقیب و متعادل کردن فعالیت‌های آن‌ها در حال فعالیت است. از سوی دیگر، بنا به گزارش بلومبرگ، این عمق استراتژیک سبب شده که تهران بتواند از این منطقه برای پیش‌برد اهداف مد نظر خود در حوطه صادرات انرژی بهره ببرد. این بدان معناست که این منطقه اکنون نقش اسکله‌ای مخفی را برای ایران و همچنین روسیه بازی می‌کند و به آن‌ها کمک کرده تا بتوانند در زمینه صادرات نفتی غرب را دور بزند.

«جاناتان ابرسیی»، تحلیل‌گر حوزه نفت در گفت‌وگو با اویل انالیسیس عنوان کرد: «با توجه به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، آفریقا به عنوان خریدار نفت و تامین‌کننده انواع کالاها مفید تلقی می‌شود. این امر همچنین به معنای بهره‌برداری ایران از امکانات این منطقه برای پیشبرد ناوگان در سایه خود است. به عبارت دیگر، شاخ آفریقا یکی از آن لنگرگاه‌های مخفی است که می‌تواند به کشورهایی چون ایران برای پیشبرد صادرات هرچه بیشتر انرژی کمک کند.» این تحلیل‌گر در ادامه عنوان کرد که سلطه استراتژیک و ژئوپولتیک در این منطقه جایگاهی ویژه برای کشورهایی چون ایران دارد و به همین خاطر است که متحدان ایران همانند چین و روسیه طی سال‌های اخیر کوشیده‌اند جای پای خود را در این مناطق محکم کنند.

به نظر می‌رسد که اسکله مخفی شاخ آفریقا بدل به گرانیگاه محبوب محور ایران-روسیه شده است و توانسته یکی از گریزگاه‌های مهم در صادرات انرژی این کشورها شود.