مکان‌یابی پالایشگاه شهید سلیمانی اشتباه است

به گزارش اختصاصی انرژی‌پرس، فروردین ماه امسال بود که جلیل سالاری، مدیرعامل پیشین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران از آغاز عملیات اجرایی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی خبر داد و گفت که در سال ۱۴۰۳ افزون بر ادامه و توسعه مذاکرات و فعالیت‌های برون‌مرزی به‌ویژه با کشورهای همسایه، عملیات اجرایی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی آغاز می‌شود و دو پروژه مهم پالایشی در آبادان و شیراز هم به بهره‌برداری می‌رسند.

با وجود تبلیغات مثبت دولت سیزدهم در این‌باره اما کارشناسان معتقدند که ساخت پالایشگاه جدید در بندرعباس از وجوه مختلف منطقی نیست.
محمدرضا شکوهی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد و مدیریت انرژی دانشگاه صنعت نفت با توضیح درباره ماهیت طرح‌های پتروپتروشیمی عنوان کرد: ما در ابتدا باید سویه‌های مختلف پروژه‌ها را دریابیم. مثلا واحدهای پتروشیمی واحدهای اقتصادی هستند اما واحدهای پالایشگاهی واحدهای راهبردی به حسای می‌آیند یعنی الزاما اقتصاد آن‌ها برای دولت و جامعه در مقابل وجه اقتصادی از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است. بر همین اساس هم باید رویکرد ما باید تغییر و تعدیل شود تا پالایشگاه‌های کشور ما صرفا بنزین‌ساز و گازوئیل‌ساز باقی نمانند.
این استاد دانشگاه معتقد است مکان‌یابی مناسبی برای پالایشگاه شهید سلیمانی در نظر گرفته نشده است: بحث مهم این روزها درباره ساخت پالایشگاه این است که اگر خیلی همت کنیم و بتوانیم یک پالایشگاه ۴۰۰ هزار بشکه‌ای یا همان پتروپالایشگاه بسازیم هنر کرده‌ایم. در کشور ما خط لوله گوره جاسک ساخته شد و حدود ۳ میلیارد دلار هزینه داشت. چنین هزینه‌ای برای ساخت پالایشگاه در منطقه جاسک توجیه اقتصادی خودش را هم داشت. اما در مقابل ما به اسم پالایشگاه‌سازی در منطقه بندرعباس که همین الان سه پالایشگاه بندرعباس، مهر و ستاره را داشت تاسیس پالایشگاه جدید را در نظر گرفتیم به اسم پالایشگاه شهید سلیمانی.
او ادامه داد: تاکید هم داریم که همان جا بسازیم در حالی که مکان‌یابی چنین ساختی اشتباه است چون همین الان در آن نقطه از کشور سه پالایشگاه فعال داریم و ساخت چهارمین پالایشگاه در همان جا از نظر آمایش سرزمینی هیچ توجیهی ندارد. در حالی که نیاز داریم سواحل مکران و حوالی جاسک را بسازیم و آباد کنیم. اما مشخص نیست که چرا به آن منطقه توجهی نمی‌شود.
دکتر شکوهی با اشاره به اهمیت برآورد هزینه و لایسنس پروژه‌ها تاکید کرد: از سوی دیگر باید به این نکته اساسی هم توجه شود که ساخت پالایشگاه حدود ۱۲ میلیارد دلار هزینه دارد و لایسنس می‌خواهد. در مقابل اما ما می‌خواهیم همان روند پالایشگاه‌سازی سنتی را برای تاسیس پالایشگاه شهید سلیمانی در پیش بگیریم. بدون اینکه لایسنس آن مشخص باشد. به ویژه برای پالایشگاهی که قرار است مطلقا سوخت‌محور باشد. این در حالی است که دنیا به سمت خودروهای برقی می‌رود. چیزی شبیه به آنچه که جهان در دوران کرونا تجربه کرده بود. سوخت تولید می‌شد اما مشتری نداشت. این موضوع از این جهت دارای اهمیت است که ما باید آگاه باشیم که اگر قرار است ۱۰ سال دیگر این پالایشگاه شهید سلیمانی افتتاح شود آیا اساسا مشتری برای سوخت ما وجود خواهد داشت؟ آن هم در دنیایی که با سرعت بالا در حال حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و پس زدن سوخت‌های فسیلی است.
این استاد دانشگاه دانشگاه حرکت جهان به سمت کربن‌صفر را بسیار موضوع مهمی شمرد: آینده انرژی در دنیا که همان اصطلاح معروف دوره گذار انرژی است که به سمت کربن‌صف حرکت می‌کند را باید لجظه به لحظه مد نظر داشته باشیم.
دکتر شکوهی ساخت پالایشگاه شهید سلیمانی در بندرعباس را با استراتژی‌های پدافند غیرعامل هم در تضاد دید: ضمن اینکه گفته می‌شود شرکت پالایش نفت اصفهان هم ساخت یک پالایشگاه در بندرعباس را تحت نظر دارد. این هم می‌شود پنجمین پالایشگاه که باید حواسمان باشد از نظر رویکرد پدافند غیرعامل هم نباید تمام پالایشگاه‌ها را در یک منطقه از کشور متمرکز کرد. این‌ها باید در کشور پخش شود تا مزایای آن هم هم به همه مردم برسد.