نفت و گاز ایران در میادین مشترک به تاراج می‌رود +فیلم

به گزارش انرژی پرس، ۲۸ میدان مشترک نفت و گاز گنجینه‌ای است که کلید آن گم شده است. برخی کارشناسان معتقدند این کلید در دست مافیایی است که از این وضعیت سود می‌برد. ناترازی گاز، قطعی برق و گرانی بی‌رویه، نتیجه مستقیم این بی‌تدبیری است.

اهمیت میادین مشترک آنچنان برای ایران زیاد است که درمجموع ۵۰ درصد از ذخایر گازی کشف‌شده کشور در میادین مشترک گازی قرار دارد. با این حال بر اساس آنچه وزارت نفت اعلام کرده از ۲۸ میدان مشترک، ۱۳ میدان رها شده و توسعه نیافته‌اند؛ این اهمال‌کاری عجیب، آینده انرژی کشور را به خطر انداخته و نشان از عدم برنامه‌ریزی صحیح در حوزه انرژی دارد.

مافیای نفت و موانع توسعه میادین مشترک

سعید ساویز کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با «انرژی پرس» با تاکید بر عقب ماندگی ایران در بهره‌برداری از این میادین مشترک، دلایل این عقب ماندگی را سرمایه‌گذاری کم و نبود تکنولوژی‌های پیشرفته عنوان می‌کند.

به گفته او، همسایگان ایران با بهره‌گیری از قراردادهای بزرگ با شرکت‌های بین‌المللی و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، توانسته‌اند در بهره‌برداری از میادین مشترک پیشی بگیرند. در مقابل، ایران به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری و نبود تکنولوژی‌های روز دنیا، در این رقابت عقب مانده است.

این کارشناس انرژی تاکید کرد: ایران نه سرمایه دارد، نه تکنولوژی، و نه اراده‌ای برای توسعه میادین مشترک! برخی‌ها به ویژه خصولتی‌ها حتی از این وضعیت سود می‌برند و با ایجاد موانع، راه را برای حضور شرکت‌های خارجی سرمایه گذار می‌بندند و این وضعیت باعث شده نه تنها از عربستان عقب بیفتیم، بلکه حتی عراق هم از ما پیشی بگیرد.

تضاد توسعه میادین نفتی در شرایط تحریمی

در حالی که مسئولان بر توسعه میادین نفتی تاکید میکنند، برخی کارشناسان بر این باورند تصمیم گیران فراموش کرده‌اند در شرایط تحریمی، نفت را به راحتی نمی‌توان فروخت و هشدار می‌دهند که این تصمیم‌گیری‌ها در شرایط تحریمی کنونی، شبیه به ساختن قصری در بیابان است. سعید ساویز، کارشناس حوزه انرژی با طرح این پرسش که “وقتی نفت را نمی‌توانیم بفروشیم یا پولش را دریافت کنیم، چگونه صنعت نفت را اداره کنیم؟” به این تناقض بزرگ اشاره می‌کند. به گفته او، در شرایط تحریمی فعلی این رویکرد توسعه‌ای در پی ندارد چون پول حاصل از فروش بلوکه شده و به کشور باز نمی‌گردد و صنعت نفت بازهم دست در جیب صندوق توسعه ملی خواهد کرد.

در دیگر چالش های ایران اختلافات مرزی در دریا است. مرزهای دریایی با عربستان، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. پیچیدگی‌های حقوقی و سیاسی، تعیین دقیق مرزهای مشترک به‌ویژه در میادین گازی مانند آرش را به معمایی لاینحل تبدیل کرده که این بلاتکلیفی، می‌تواند منافع ملی را به خطر بیندازد.

آیا ایران می‌تواند در بازی میادین مشترک پیروز شود؟

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا ایران می‌تواند از جایگاه فعلی خود که در آن بیشتر به یک تماشاگر در بازی میادین مشترک تبدیل شده، فراتر رود؟

ساویز در این باره می‌گوید: ما حتی در مسیر توسعه نیز قرار نداریم، به عنوان مثال فناوری حفاری انحرافی به عنوان یکی از کلیدی‌ترین ابزارها در توسعه میادین نفت و گاز، در انحصار کشورهای پیشرفته قرار دارد. عدم دسترسی ایران به این فناوری به دلیل تحریم‌ها، مانع بزرگی بر سر راه توسعه صنعت نفت و گاز کشور است، از طرفی خود کشور نیز توانایی ساخت این ابزار را ندارد.

مدیریت موفق صنعت نفت توسط متخصصان داخلی؛ واقعیت یا ادعا؟

این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند ایران با وجود مشکلات فراوان، در توسعه میادین نفت و گاز عملکرد قابل قبولی داشته و متخصصان داخلی توانسته‌اند صنایع نفت و گاز را به خوبی مدیریت کنند.

قاسم زرگر، عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت، در گفت‌وگواختصاصی با «انرژی پرس» دلایل اصلی عقب‌ماندگی ایران در توسعه میادین مشترک نفت و گاز را تشریح کرد.

او با اشاره به وسعت زیاد میادین مشترک در خاک ایران و قرارگیری برخی از آن‌ها در مناطق جنگی، تاکید کرد: جنگ تحمیلی ضربات شدیدی به زیرساخت‌های نفتی کشور وارد کرده و موجب شد بسیاری از مخازن مشترک از جمله پارس جنوبی و آزادگان توسعه نیابند. پس از جنگ، بازسازی تاسیسات آسیب‌دیده در اولویت قرار گرفت و سرمایه‌گذاری‌های کافی برای توسعه میادین جدید انجام نشد و توسعه این میادین را به تعویق انداخته است.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت، تحریم‌ها را یکی از دلایل اصلی کندی توسعه میادین مشترک دانست و افزود: تحریم‌ها مانع از ورود فناوری‌های نوین به صنعت نفت و گاز ایران شده است. به ویژه در حال حاضر که برخی از مخازن ما به نیمه عمر خود رسیده‌اند، نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته برای افزایش بهره‌وری بیش از پیش احساس می‌شود.

زرگر ضمن اذعان به وجود چالش‌ها، از عملکرد صنعت نفت ایران دفاع کرده و بر توانایی متخصصان داخلی برای اداره این صنعت تاکید کرد.

مافیای نفت و تمرکز بر حفاری به جای توسعه فناوری

در صنعت نفت ایران، علم و دانش در گودال فراموشی انداخته شده است. صنعت نفت به یک مسابقه حفاری تبدیل شده و برای افزایش تولید به جای تمرکز بر فناوری‌های نوین و افزایش بهره‌وری از چاه‌های موجود، همچنان بر رویکردهای سنتی و حفر چاه جدید اصرار دارد.

ساویز در این بار از تمرکز بیش از حد بر عملیات حفاری در صنعت نفت ایران انتقاد کرده و معتقد است که این رویکرد، که به گفته او تحت تاثیر حضور بخش خصوصی و برخی گروه‌های خاص است، مانع از توسعه همه جانبه صنعت نفت شده است.

او با بیان اینکه حفاری تنها یک بخش از توسعه صنعت نفت است، بر اهمیت سایر جنبه‌های فنی تاکید کرد. ساویز همچنین به وجود مافیایی اشاره کرد که به گفته وی از تمرکز بر حفاری سود می‌برد.

در حالی که کشورهای همسایه با سرعت برق و باد از ثروت‌های نهفته در میادین مشترک استفاده کرده و منافع به دست آمده را صرف سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر می‌کنند، ایران همچنان درجا می‌زند و تماشاگر غارت منابع ملی خود است.

برای نجات از این وضعیت باید یک فکر اساسی کنیم زیرا این دیگر یک بازی نیست، بلکه یک جنگ برای بقا است.