خیز قطر برای تصاحب دارایی‌های روس نفت

به گزارش اختصاصی انرژی پرس؛ تلاش‌های بسیاری برای حفظ فعالیت‌های شرکت انرژی روسی روس نفت در آلمان وجود دارد. دولت آلمان پس از حمله روسیه به اوکراین، که جرقه بحران جهانی انرژی را زد، موسسات محلی شرکت روسی را تصرف کرد. در سپتامبر ۲۰۲۲، دولت شرکت‎های «روس نفت دوچلند» و «RN Refining and     Marketing  » را تحت سرپرستی موقت قرار داد که از آن زمان تاکنون چندین بار تمدید شده است. این شرکت‌ها با هم اکثریت پالایشگاه PCK در «شودت» را در اختیار دارند که سخوت بخش بزرگی از شمال شرق آلمان از جمله برلین را تامین می‌کند. روس نفت آلمان سهام اقلیت در پالایشگاه اوبرهین در کارلسروهه و پالایشگاه بایرنویل را در اختیار دارد.

سرمایه‌گذاری بزرگ قطر

قطر در حال مذاکره با دولت آلمان برای خرید احتمالی دارایی‌های روسنفت روسیه در آلمان است. به گزارش بلومبرگ و به نقل از منابع اگاه، یک هیئت قطری اخیرا برای مذاکره درباره این توافق برای دیدار با صدراعظم آلمان به آن کشور سفر کرده است. در صورت موفقیت‌آمیز بودن این مذاکرات، دارایی‌های روس‌نفت در آلمان به زودی صاحب جدیدی خواهد شد و پیچیدگی جالبی به چشم‌انداز انرژی آلمان و موقعیت روسیه در اروپا خواهد داد. با این حال، وزارت اقتصاد آلمان خاطرنشان کرده که هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است. البته، این امر حاکی از آن است که هنوز موانع جدی وجود دارد که قبل از دستیابی به توافق باید برطرف شوند.

البته تعجب‌آور نیست که با توجه به روابط قوی قطر با روسیه، دوحه علاقه‌مند به خرید دارایی‌های روسنفت در آلمان است. سازمان سرمایه‌گذاری قطر (QIA)، بعنوان صندوق سرمایه‌گذاری مستقل قطر، در حال حاضر نزدیک به ۱۹ درصد از سهام روسنفت را در اختیار دارد که آن در سال ۲۰۱۶ به دست آورد. این اقدام گام مهمی در راستای تقویت ارتباطات اقتصادی بین روسیه و قطر بود. اگر این توافق انجام شود، می‌تواند این روابط را عمیق‌تر و نفوذ قطر در بخش انرژی اروپا را افزایش دهد.

روابط قطر و آلمان نیز اخیراً گرم شده است. در اکتبر ۲۰۲۳، اولاف شولز، صدراعظم آلمان، از امیر قطر استقبال کرد که نشان دهنده روابط نزدیک دیپلماتیک بین دو کشور بود. همچنین، یورگ کوکیس، مشاور اقتصادی شولتز، در چند ماه گذشته جلسات متعددی را با منصور المحمود، مدیر عامل QIA برگزار کرده است تا در مورد این قرارداد بالقوه و سایر موضوعات اقتصادی مرتبط با انرژی گفتگو کند. آخرین این دیدارها در ۱۴ آگوست ۲۰۲۴ برگزار شد.

زمینه این مذاکرات بسیار پیچیده است. در دو سال گذشته، دارایی‌های روس‌نفت آلمان تحت کنترل آژانس شبکه فدرال آلمان (BNetzA) بوده است. در سپتامبر ۲۰۲۲، شرکت‌های تابعه آلمانی «Rosneft – Rosneft Deutschland  » و RN Refining & Marketing GmbH » » تحت قیمومیت این آژانس قرار گرفتند. این اقدامی پیشگیرانه از سوی دولت آلمان به دلیل نگرانی در مورد ثبات عملیات روس‌نفت در این کشور بود، به ویژه اینکه شرکت‌های دیگر قصد داشتند روابط خود را با این شرکت روسی به دلیل تحریم‌های بین المللی قطع کنند. در نتیجه، این آژانس سهام روس نفت را در سه پالایشگاه تصاحب کرد.

فروش این دارایی‌ها در نهایت می‌تواند نبرد دوساله بر سر کنترل آن را حل کند. قیمومیت این دارایی‌ها چندین بار تمدید شده که مهلت بعدی آن ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴ است. در مارس ۲۰۲۴، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه روس‌نفت روند فروش دارایی‌های آلمانی خود را آغاز کرده است.

البته تنها قطر به این دارایی‌ها چشم ندوخته و خریداران علاقه‌مند دیگری از سراسر جهان وجود دارند. شرکت  PKN Orlen  لهستان و Reliance Industries هند هر دو به خرید سهام Rosneft در آلمان ابراز علاقه کرده‌اند. با این حال، هر خریدار بالقوه احتمالاً باید از خارج از اتحادیه اروپا باشد تا از عوارض مالی مرتبط با تحریم‌ها جلوگیری شود، از همین روی قطر را به عنوان نامزد اصلی خرید تبدیل کند.

در مجموع، این مذاکرات در حال انجام بین قطر و آلمان می‌تواند یک تغییر بازی برای استراتژی انرژی اروپا و موقعیت بین المللی دارایی‌های روسیه باشد. اگر این قرارداد امضا شود، می‌تواند تغییر قابل توجهی در بخش انرژی آلمان داشته باشد و نقش قطر را به عنوان یک بازیگر اصلی در صحنه جهانی انرژی تقویت کند.

خیز کزمونای‌گس قزاقستان

در ماه‌های اخیر گمانه‌زنی‌هایی از جمله تمایل قزاقستان به فعالیت‌های روسنفت در آلمان وجود داشته است. شرکت نفت کزمونای‌گس (KazMunayGas) تحت کنترل دولتی از تابستان گذشته نفت را از آسیای مرکزی به پالایشگاه PCK در شودت آلمان می‌رساند. این پالایشگاه برای بیش از پنجاه سال تا حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ نفت خود را از روسیه و از طریق خط لوله دروژبا تامین می‌کرد. پس از تحریم نفتی اتحادیه اروپا علیه روسیه در نتیجه حمله به اوکراین، عرضه این پالایشگاه تهدید به قطع شد. البته توافق بین روس‌نفت آلمان و KazMunayGas از تابستان ۲۰۲۳ به تثبیت زنجیره تامین کمک کرده است.

کارشناسان معتقدند قطر که توافقات گسترده‌ای با دولت فدرال برای تامین گاز طبیعی مایع به آلمان منعقد کرده است، شانس بیشتری نسبت به قزاقستان برای در اختیار گرفتن دارایی‌های روسنفت آلمان دارد. سازمان سرمایه‌گذاری قطر یکی از بزرگترین مالکان روس نفت است که کمی بیش از ۱۸ درصد سهام دارد. صندوق سرمایه‌گذاری دولتی در سال ۲۰۱۶ به عنوان در راستای خصوصی‌سازی روس نفت در آن سرمایه‌گذاری کرد و پس از حمله روسیه به اوکراین به تعهدات خود ادامه داد. شرکت نفت بریتانیایی BP نیز تقریباً یک پنجم سهام روسنفت را در اختیار دارد، اما در پایان فوریه ۲۰۲۲ اعلام کرد که می‌خواهد تمام فعالیت‌های خود با روسیه را واگذار کند. بزرگترین سهامدار روس نفت، شرکت دولتی JSC Rosneftegaz است.

ابهام در فعالیت روسنفت

ادامه فعالیت‌های روسنفت در آلمان احتمالاً در هفته‌های آینده به مبارزات انتخاباتی در براندنبورگ بستگی دارد. صحرا واگنکنشت، رئیس حزب BSW، اعلام کرده است که در صورت حضور احتمالی در دولت پس از انتخابات ایالتی در ۲۲ سپتامبر در براندنبورگ، برای ازسرگیری تحویل نفت روسیه به پالایشگاه PCK در شودت تلاش خواهد کرد. البته خود واگنکشت در براندنبورگ نامزد انتخابات نمی‌شود. BSW در آخرین نظرسنجی‌ها همچنان ۱۷ درصد آراء را دارد ، AfD با ۲۴ درصد در صدر قرار دارد و SPD با ۲۰ درصد پشت آن است. نخست وزیر دیتمار ویدکه (SPD) که می‌تواند برای تشکیل دولت جدید تحت رهبری خود به BSW تکیه کند، تمایل خود را برای گفتگو در مورد همکاری احتمالی نشان داده است.