طرح تولید بنزین از متانول بلای جان مردم می شود؟

به گزارش انرژی پرس، هفته گذشته که وزیر نفت و معاونانش تفاهمنامه‌ مطالعات طرح‌های توسعه ۱۶میدان گازی به ارزش ۷/۲میلیارد دلار با هلدینگ‌ها، شرکت‌های پتروشیمی و شرکت‌های اکتشاف و تولید به امضا رساندند، جواد اوجی اعلام کرد که ۵۰درصد از متانولی‌ها به سمت تولید بنزین خواهند رفت؛ خبری که یادآور سال‌های ابتدای دهه ۹۰ است که تولید بنزین از پتروشیمی‌ها باعث آلایندگی محیط زیست و افزایش مرگ‌و‌میر ناشی از بنزین پتروشیمی‌ها شد.

برخی کارشناسان در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» نسبت به این موضوع هشدار داده‌اند. فرزین سوادکوهی یکی از این کارشناسان بود که در این رابطه هشدار داد از آنجا که مرگ‌ومیر بالایی ناشی از این نوع بنزین- پتروشیمی- داشتیم، اگر بنزین آلاینده دوباره وارد چرخه ناوگان عمومی شود واقعا مساله بسیار بغرنج‌تر از قبل می‌شود.

مقامات وزارت نفت درباره این موضوع سکوت اختیار کرده‌اند. هیچ‌کس به درستی اعلام نمی‌کند که این نوع بنزین با چه کیفیتی قرار است عرضه شود. خبرگزاری شانا ارگان وزارت نفت در گفت‌وگو با محسن صالحی کارشناس انرژی می‌نویسد: «‌بنزین پتروشیمی‌ها در واحدهای آروماتیکی تولید می‌شد. تولید بنزین از متانول در واحد آروماتیک انجام نمی‌شود و به ‌طور کامل واحدی با فرآیند و کاتالیست متفاوت است. بنزین تولیدی از متانول دارای کیفیت بالا، نزدیک به بنزین یورو‌۵ و بدون سولفور است. عدد اکتان این بنزین ۹۳ و بدون آلایندگی است.»

او اضافه می‌کند: «‌به ازای یک میلیون و ۶۵۰هزار تن متانول، با ضریب بهره ۴۰درصدی، ۶۶۰هزار تن بنزین تولید می‌شود؛ به‌ عبارتی ۶۶۰هزار تن بنزین معادل روزانه ۵/۲میلیون لیتر بنزین است.به گفته وی، براساس مطالعات اقتصادی و امکان‌سنجی‌ای که شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اطلاعات لایسنسور انجام داده است، سرمایه مورد نیاز یک واحد MTG با ظرفیت تولید ۶۸۰هزار تن بنزین، حدود ۳۳۰میلیون دلار و دوره ساخت آن نسبت به پالایشگاه‌های عظیم کوتاه‌تر است و نرخ بازگشت سرمایه ۲۳درصدی برای واحدهای MTG با احتساب تخفیف خوراک برآورد می‌شود.شانا به نقل از این کارشناس نوشته است: «فرآیند تبدیل متانول به هیدروکربورهای سنگین‌تر مانند الفین‌ها، بنزین و آروماتیک‌ها از نظر فنی به ‌طور کلی از لحاظ فرآیند و کاتالیست مشابه اما از نظر طراحی رآکتور، واحدهای جداسازی و پارامترهای دما و فشار متفاوت است. شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی دانش‌ فنی کاتالیست زئولیت (ZSM5) را که در واحدهای MTG استفاده می‌شود، دارد و می‌تواند کاتالیست تولید متانول به بنزین را تامین کند.»

پتروشیمی‌های خوشحال

قطعا طرح تولید بنزین از متانول اگر برای کارشناسان نگران‌کننده و ابهام‌برانگیز باشد، برای پتروشیمی‌ها یک طرح سودآور است، به خصوص آنکه قیمت متانول جهانی پایین آمده و فروش هم به دلیل مسائل تحریم‌ها سخت شده است. هر چند ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های متانول در جهان است، اما رقبای منطقه‌ای مثل عربستان هم به سرعت در حال احداث واحدهای متانولی هستند تا بتوانند جای خود را در بازار این محصول در جهان بگیرند.

احمد مهدوی‌ابهری دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی به بازار گفته است‌: در تولید بنزین از متانول یا همان MTG یک تخفیف ۳۰درصدی برای خوراک واحدهای متانول‌سازی که قرار است متانول آنها به بنزین تبدیل شود، در نظر گرفته شده است.او معتقد است که در نظر چنین تخفیفی برای تولید بنزین از متانول انگیزه بالایی را در بین فعالان صنعت پتروشیمی ایجاد کرده و توجیه سرمایه‌گذاری در این حوزه را افزایش می‌دهد. وی گفت: با این کار می‌توان زنجیره صنعت را گسترش داد و محصولی با ارزش‌افزوده بیشتر تولید کرد.ظرفیت تولید متانول کشور در چند سال اخیر از حدود ۵میلیون تن به بیش از ۱۴میلیون تن در سال رسیده و انتظار می‌رود طی ۵سال آینده به بیش از ۲۵میلیون تن برسد. اما مساله اینجاست که معلوم نیست چقدر از متانول تولیدی در کشور ظرف تولید بنزین شود و این خود یکی از نکات گنگ و مبهم تفاهمنامه‌های امضا شده است.

مهدوی‌ابهری در پاسخ به این سوال که چه ظرفیتی برای تولید بنزین از متانول در مجتمع‌های پتروشیمی وجود دارد، به بازار گفته که کشور ظرفیت زیادی در زمینه تولید متانول دارد اما قرار است که همه تولیدات این بخش به یکباره صرف تولید بنزین شود. فکر می‌کنم ۲۵ الی ۳۰درصد ظرفیت تولید متانول کشور برای حل مساله ناترازی بنزین اختصاص داده شود.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی گفته که برنامه‌ریزی‌های لازم برای اینکه در بازارهای صادراتی متانول هم مشکلی ایجاد نشود، انجام شده، ضمن اینکه ظرفیت تولید متانول کشور نیز در حال افزایش است.

به گفته او، قرار است منابع مالی مورد نیاز این طرح توسط واحدهای پتروشیمی تامین شود و اعتبار خاصی در این خصوص در نظر گرفته شده است.مهدوی‌ابهری اطمینان داده که تولید بنزین از متانول براساس استانداردهای تعیین شده و مجاز خواهد بود و هیچ نگرانی‌ای در این خصوص وجود ندارد چراکه ما دانش فنی و ظرفیت و توانمندی لازم را در این حوزه داریم.

چالش ناترازی بنزین با «متانول» رفع می‌شود؟

سیدحمید حسینی سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی هم مثل پتروشیمی‌ها از این طرح استقبال کرده است. او به ایلنا گفته است: یکی از علت‌های فعلی آلودگی هوای کشور اکتان پایین بنزین تولیدی است و هم اینکه بعضا استانداردهای یورو ۴ را ندارند، در حالی که با استفاده از متانول می‌توان اکتان همه بنزین تولیدی کشور را در حد ۹۵ افزایش داد و به این ترتیب حتما باعث کاهش آلودگی می‌شود چون بنزن و آروماتیک افزایش پیدا نمی‌کند و سولفور کم می‌شود و نتیجه اینکه به کاهش آلودگی و بهبود سوخت خودروهای کشور کمک می‌کند.

حسینی توضیح داده است: در دنیا برای اضافه کردن متانول به بنزین از یک روان‌کننده و یک نوع ادتیو استفاده می‌کنند که اولا اکتان بنزین را در حد ۹۵درجه نگاه می‌دارد و نگرانی در مورد خورندگی (کروژن) موتور را برطرف می‌کند، همچنین گازهای خروجی از اگزوز فاقد آلایندگی می‌شود، بنابراین می‌تواند برای کشور مفید باشد، ضمن اینکه از این طریق می‌توانیم ۱۵ تا ۲۰درصد کمبود بنزین را تامین کنیم.به گفته وی، متانول را می‌توان هم ساده به عنوان اکتان‌افزا استفاده کرد و هم اینکه می‌تواند به زنجیره تولید برود و تبدیل به اتانول، پروپیلن و الفین شود. اکنون پروژه‌هایی در ایران برای تبدیل متانول به اتانول شروع شده و حتما می‌توانیم بر پایه متانول تولیدی، صنعت پتروشیمی را در پایین‌دست ‌توسعه دهیم و زنجیره سوم پتروشیمی را در کشور تکمیل کنیم.

عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در عین حال می‌گوید: اگر بتوانیم با استفاده از ادتیو و سایر کمک‌کننده‌ها متانول را به بنزین اضافه کنیم هم بابت صادرات این محصول نگرانی نداریم و هم اینکه مقرون‌به‌صرفه است. اکنون قیمت بنزین حداقل ۸۰۰دلار در تن بوده، در حالی که متانولی که صادر می‌کنیم به ‌طور متوسط حدود ۵۰میلیون دلار است، بنابراین هم می‌تواند باعث کاهش قیمت بنزین تولیدی برای کشور شود و هم اینکه از صادرات متانول به صورت خام جلوگیری می‌کند.به گفته او، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی مجوز داده تا ۵درصد به بنزین متانول اضافه شود. اگر بیش از ۵درصد اضافه شود هم میزان اکتان به شدت بالا می‌رود و هم اینکه باعث می‌شود خورندگی افزایش یابد و موتور خودرو خشک شود، البته در دیگر کشورها اقداماتی برای استفاده از متانول در سوخت انجام داده‌اند، یعنی باید فرآیند جدیدی طی شود.

حسینی با بیان اینکه در حال حاضر کشورهای دیگر از متانول در حوزه تولید بنزین استفاده می‌کنند و حتی چینی‌ها در برخی شهرهای بزرگ از متانول برای خطوط تاکسی استفاده می‌کنند، گفت: شاید بتوان به صورت مستقیم به عنوان سوخت در نیروگاه‌ها نیز به مصرف رساند و هم اینکه با ترتیباتی به بنزین اضافه کرد، قطعا استفاده از ترکیب بنزین متانول و ادتیو کمک زیادی به کاهش کسری تراز بنزین خواهد کرد. در کشورهایی مثل مالزی و چین بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها را تبدیل به بنزین ۹۵ و ۹۷ می‌کنند و با استفاده از متانول و ادتیو به بازار سایر کشورها صادر می‌کنند، هیچ متخصص و کارشناسی هم بر بنزین تولیدی از این ترکیب ایراد وارد نمی‌کند زیرا آزمایش انجام‌شده نشان داده که بقیه آیتم‌ها هیچ تغییری نکرده و در حالی که گازهای سمی تثبیت شده و خورندگی هم زیاد نشده، اکتان افزایش یافته است.

منبع: جهان صنعت