گزارش وزیر نیرو از ناترازی سه ساله برق به مجلس

به گزارش انرژی پرس، از سال ۱۴۰۰ که علی اکبر محرابیان سکان وزارت نیرو را در دست گرفته تا به امروز از میزان ناترازی برق در فصل پیک مصرف – تابستان- کم نشده که اضافه هم شده است. تولیدکننده‌های برق می‌گویند که ناترازی برق امسال هم دست‌کم هشت‌هزارمگاوات در زمان پیک مصرف است.

با شروع موج گرما که تقریبا همه استان‌های کشور را فراگرفته، مصرف برق دوباره بالا رفته است. افزایش مصرف برق یکی از پرچالش‌ترین مسائل اقتصاد ایران طی سه سال گذشته محسوب می‌شود که وزارت نیرو برای حل آن دست به دامن صرفه‌جویی و قطع برق صنایع در فصول پیک مصرف شده است.

در سه تابستان گذشته، برق صنایع و واحدهای تجاری پرمصرف در تابستان قطع می‌شود تا بخش خانگی دچار قطع برق نشوند هرچند وزیر نیرو بر این باور است که با پلکانی کردن قیمت برق تا حدودی مصرف برق مدیریت شده با این حال تابستان همچنان کابوس تولیدکننده‌هاست که نمی‌دانند با قطعی برق چه کنند.

برخی از صنایع پس از تابستان ۱۴۰۰ تصمیم به احداث نیروگاه‌های کوچک مقیاس و به کارگیری از ژنراتورهای برق گرفتند که این موضوع باعث شد این صنایع با چالش برق در تابستان روبه‌رو نشوند با این حال بسیاری از تولیدکننده‌ها از جمله آنها که در شهرک‌های صنعتی در مقیاس کوچک‌تر فعالیت می‌کنند، ناچارند تابستان را تعطیل کنند.

وزیر نیرو در مواجهه با سومین تابستان ناترازی به مجلس جدید رفت تا از آنچه او و همکارانش در این سه سال انجام داده‌اند، گزارشی ارائه کند. گزارشی که کارشناسان می‌گویند، مدیریت محرابیان در این سه سال فقط حفظ وضع موجود بوده و او عملا اقدامی در راستای حل ناترازی انجام نداده است.

هرچند طرح‌هایی مثل استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در این دوره مورد توجه قرار گرفت اما اگر دولت تغییر کند و محرابیان دیگر وزیر نباشد، کارنامه انرزی‌های تجدیدپذیر به وزیر بعدی ملحق می‌شود.

امسال وضعیت برق چطور است؟

محرابیان در جریان ارائه گزارش خود از مدیریت ناترازی برق با طرح این سوال که «‌‌سوال می‌شود برنامه وزارت نیرو برای تابستان سال ۱۴۰۳ چیست؟»گفت: در بخش خانگی علاوه بر پاداش صرفه‌جویی برای کسانی که کاهش مصرف می‌دهند مشوق‌های دیگری در نظر گرفته شده است. در سال گذشته اعطای این مشوق‌ها روی تعرفه مشترکانی که کاهش مصرف داشتند تا حدود صفر تاثیر زیادی در مدیریت مصرف داشت. امسال نیز در کنار این موضوع پویش با انرژی در نظر گرفته شده است. براساس این پویش با استفاده از ابزار هوش مصنوعی با همه مصرف‌کننده‌ها ارتباط برقرار می‌شود و روش‌های کاهش مصرف را به هر مشترک گوشزد کرده و آموزش می‌دهد و به دنبال کاهش مصرف، میلیون‌ها جایزه به مشترکان پرداخت خواهد شد. از بسته‌های اینترنتی گرفته تا کالاهای دیجیتال و لوازم خانگی کوچک، بزرگ و متوسط و اعطای صدها خودرو به صورت رایگان برای مشترکانی که مصرف خود را کاهش می‌دهند. این مشوق‌ها برای کاهش مصرف در بخش خانگی لحاظ شده است.

محرابیان تصریح کرد: مشوق‌های در نظر گرفته شده در قالب قرعه‌کشی می‌تواند مصرف را در حوزه خانگی کاهش دهد. در بخش اداری نیز براساس مصوبه هیات دولت به موجب قانونی که سال گذشته به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید ساعات کاری ادارات کاهش پیدا می‌کند. این موضوع در طول روز تا ۳۰‌درصد و تا بعد‌از‌ظهر تا ۶۰‌درصد منجر به صرفه‌جویی خواهد شد و حدود ۱۵۰۰مگاوات از مصرف برق را کاهش می‌دهد اما در حوزه صنایع ما صنایع را به سه دسته تقسیم کردیم گروه اول صنایع کوچک و کارگاهی هستند که تعداد آنها در کشور زیاد است ۵۶۰‌هزار صنایع کوچک در کشور داریم که مجموع اشتغال این صنایع بسیار بالا است و اشتغال و معیشت قشر زیادی به این صنایع گره خورده است و حدود ۹۰‌درصد از صنایع کشور را شامل می‌شود. برای این گروه هیچ‌گونه محدودیتی در نظر گرفته نشده است.

وزیر نیرو همچنین گفت: صنایع متوسط نیز در شهرک‌های صنعتی مستقر هستند و برای آنها تنها در روز تعطیلی محدودیت در نظر گرفته شده و در شش‌روز باقی هفته می‌توانند با تمام ظرفیت تولید داشته باشند. صنایع بزرگ نیز شامل ۷۰۰‌واحد صنعتی می‌شود که واحدهای فولادی و آلومینیومی و مسی می‌شود. کاری که ما کردیم در این نوع صنایع منحنی محدب مصرف برق به منحنی مقعر تبدیل شده است یعنی در ساعات اوج مصرف کمترین انرژی را دریافت می‌کند و در ساعت‌های کم‌باری می‌تواند از حداکثر انرژی برخوردار باشد.

او اضافه کرد اما در بخش کشاورزی نیز معضل بزرگ ما بحث آب است. برداشت‌های ویرانگر از آبخوان‌ها و دشت‌ها سبب شده تا وضعیت در برخی از دشت‌ها بحرانی شود. محدودیت‌هایی که برای بهره‌برداری از چاه‌های کشاورزی وضع شده برای وضعیتی است که با آن روبه‌رو هستیم اکنون برخی از دشت‌های ما در وضعیت ممنوعه بحرانی قرار دارند این یعنی فرونشست و تهدید آینده کشاورزی کشور و به خطر افتادن معیشت کشاورزان.

به گفته محرابیان اگر ما محدودیتی را برای برداشت از چاه‌های کشاورزی وضع می‌کنیم برای آینده کشاورزی و اقتصاد خود کشاورزان است. ممکن است در یک دشت تنها پنج تا شش‌‌برداشت غیرمجاز داشته باشند اما این موضوع آینده کشاورزی را تهدید می‌کند. تامین برق چاه‌های کشاورزی براساس پروانه‌ای که صادر شده است قطعا صورت خواهد گرفت. در حوزه کشاورزی نیز پیش‌بینی کرده‌ایم اگر کشاورزی صرفه‌جویی داشته باشد با قیمت چهاربرابر ‌ای سی‌ای پاداش صرفه‌جویی دریافت کند.

طرح‌های موکول به آینده

کارشناسان انرژی براین باورند که طرح‌های افزایش ظرفیت برق، زمانبر است. برای احداث یک نیروگاه دست‌کم سه‌تا پنج سال زمان نیاز است که نیروگاه احداث و به بهره‌برداری برسد. حتی اگر نیروگاه‌های جدید هم احداث شوند، گاز به اندازه کافی وجود ندارد که خوراک نیروگاه‌ها را تامین کند.

طرح‌های انرژی‌های تجدیدپذیر هم طرح‌های زمانبر است. آن‌طور که‌ هاشم اورعی رییس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران می‌گوید به دلیل محدودیت تامین گاز، توان احداث نیروگاه گازی نداریم بنابراین تنها راه، حرکت به سمت انرژی‌های بادی و خورشیدی است.باید یک برنامه ۵‌ساله در وزارت نیرو تدوین شود با این هدف که ظرف مدت ۵‌سال بتوانیم ۲۵‌درصد برق مورد نیاز کشور را از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تامین کنیم.

او درباره زمان به بهره‌برداری رسیدن طرح‌های تجدیدپذیر می‌گوید: حداقل یک یا دوسال دیگر این طرح‌ها به بهره‌برداری می‌رسند،تازه اگر همه چیز خوب پیش برود و برق تولیدی آنها به مدار بیاید.

یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌روی افزایش ظرفیت تولید برق کشور، کمبود منابع مالی است. در حال حاضر وزارت نیرو حدود۱۰۰‌هزار میلیارد تومان به پیمانکاران برق بدهکار است. بدهی که توان نیروگاه‌ها را در افزایش ظرفیت و طرح‌های توسعه‌ای گرفته است.

حمیدرضا حاجی‌بابایی نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی در جریان گزارش محرابیان به مجلس گفت: مجلس در بودجه ۱۴۰۳ بالغ بر ۴۴ همت درآمد در اختیار وزارت نیرو قرار داده است. همچنین ۳۰ همت اوراق نیز در اختیار وزارت نیرو قرار داده است. باتوجه به وضعیت موجود در کشور که تراز برق در کشور منفی است انتظار می‌رود تا وزارت نیرو در طول برنامه هفتم اقداماتی را در دستور کار قرار دهد که به کاهش ناترازی و رفع مشکل موجود بینجامد.

کارشناسان می‌گویند ۴۴‌همت برای این حجم از ناترازی کافی است به شرط آنکه به موقع برسد و البته برسد. کسری بودجه چالشی است که بسیاری از وزارتخانه‌ها برای تکمیل طرح‌های توسعه‌ای با آن روبه‌رو هستند.به همین دلیل هم عمدتا منابع عمرانی خرج جاری می‌شود و دست وزارتخانه‌ها برای طرح‌های توسعه‌ای هر سال خالی است.

علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو در ادامه گزارش خود در این رابطه گفت: اگر بخواهیم به طور کامل ناترازی برق را برطرف کنیم دو راه وجود دارد؛ ابتدا ظرفیت‌های موجود در قانون مانع‌زدایی از صنعت برق بوده که از سال گذشته این ظرفیت‌ها را در اختیار صنعت برق قرار داده است و موضوع دیگر اجرای برنامه هفتم توسعه با اجرای دقیق و مطابق با جداول و احکام تدوین شده است.

وی افزود: در ظرفیت‌سازی، پیش‌بینی ۱۲۳‌هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی شده که در حال حاضر ۹۳هزار مگاوات بوده و ما باید ۳۰‌هزار مگاوات ظرفیت نیروگاه‌های خودمان را افزایش دهیم. همچنین لازم است شش‌هزار کیلومتر خط انتقال احداث شده و ۵۰‌هزار مگاوات توسعه دهیم البته سرعت فعلی ما متناسب با این ظرفیت بوده و اقداماتی که از تابستان ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۳ انجام دادیم تقریبا معادل یک‌پنجم همین عدد است اما اجرای این تکالیف تنها در اهداف و جداول نیست و نیازمند سرمایه‌گذاری است.

محرابیان اضافه کرد: همان‌گونه که قبلا هم اشاره کردم این سرمایه‌گذاری‌ها براساس قوانین متعدد و رویه جاری توسط بخش خصوصی انجام می‌شود بنابراین لازم است در سرمایه‌گذاری توجه ویژه‌ای به افزایش رغبت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی داشته باشیم و مهم‌ترین عنصر این امر نیز تامین مالی از صندوق توسعه ملی بوده که البته برآورد ما بیش از رقم اعلامی و حدود ۲۰‌میلیارد دلار است تا در شرایط تراز کشور را اداره کنیم.

منبع: جهان صنعت