کسری ۲۰۰ میلیون مترمکعبی مخازن آب زیرزمینی دشت‌ها/ کشت سوم در ساوه کاملا ممنوع شد

به گزارش انرژی پرس، محمود قدبیگی، چهارشنبه هفتم خرداد در همایش تخصصی مدیریت منابع آب و روش‌های نوین آبیاری که در ساوه برگزار شد، با بیان اینکه ۱۰ دشت از ۱۵ دشت این استان در وضعیت ممنوعه و بحرانی قرار دارند، گفت: افت شدید منابع آبی، کاهش کیفیت آب و پدیده فرونشست زمین، زنگ خطر را برای این منطقه به صدا درآورده و اقدامات انجام‌شده تاکنون برای مهار این بحران کافی نبوده است.

وی افزود: استان مرکزی با یکی از جدی‌ترین چالش‌های آبی در تاریخ خود مواجه است. افت شدید منابع آبی، کاهش کیفیت آب و پدیده فرونشست زمین، دشت‌های استان را در معرض خطر جدی قرار داده است. گرچه اقداماتی برای مدیریت این بحران انجام شده، اما این تلاش‌ها کافی نبوده و نیاز به برنامه‌ریزی جامع و فوری برای جلوگیری از تشدید وضعیت داریم.

کسری ۲۰۰ میلیون مترمکعبی مخازن آب زیرزمینی دشت‌ها

به گفته قدبیگی، کسری سالانه مخازن آب زیرزمینی در دشت‌های استان مرکزی به ۲۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد که ۸۰ میلیون مترمکعب آن به دشت ساوه اختصاص دارد.

وی افزود: حدود ۸۰ درصد از این کسری‌ها در دشت‌های ساوه، اراک، زرندیه و کمیجان متمرکز است. از سال ۱۳۶۳ تاکنون، نزدیک به پنج میلیارد مترمکعب از مخازن آب زیرزمینی استان با کسری مواجه شده که دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آن مربوط به دشت ساوه است. این آمار نشان‌دهنده عمق فاجعه‌ای است که اگر کنترل نشود، تبعات جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت.

مسدود کردن دو هزار چاه غیرمجاز

قدبیگی به اقدامات انجام‌شده برای کاهش فشار بر منابع آبی اشاره کرد و گفت: تاکنون حدود ۷۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شده و با مسدود کردن دو هزار چاه غیرمجاز، ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب صرفه‌جویی شده است. با این حال، این اقدامات برای بهبود شرایط کافی نبوده و دشت‌های استان همچنان در وضعیت بحرانی به سر می‌برند.

وی یکی از مشکلات اصلی را الگوی نادرست کشت در منطقه دانست و گفت: در برخی مزارع ساوه، سه کشت در سال انجام می‌شود. این در حالی است که تاب‌آوری دشت‌ها برای تحمل این حجم از بهره‌برداری کافی نیست. اگر ساعات کارکرد چاه‌های کشاورزی به دقت رعایت شود، می‌توان از بروز فجایع بیشتر جلوگیری کرد.

این مقام مسئول در آب منطقه‌ای مرکزی با بیان اینکه روند گرم شدن زمین باعث افزایش دما و کاهش یا نامنظم شدن بارندگی‌ها شده است،گفت: پس از بارش‌های مؤثر حدود پنج سال پیش، دیگر شاهد بارندگی قابل‌توجهی نبوده‌ایم که این موضوع فشار بر منابع زیرزمینی را افزایش داده است.

وی با اشاره به وضعیت سد الغدیر گفت: ظرفیت این سد ۲۷۷ میلیون مترمکعب است، اما امروز ۲۳ میلیون مترمکعب آب دارد که ۱۶ میلیون مترمکعب آن حجم آب مرده است.

الزام کلیدی نصب کنتورهای هوشمند

قدبیگی نصب کنتورهای هوشمند را یکی از الزامات کلیدی برای مدیریت مصرف آب دانست و اظهار کرد: بهره‌برداری از منابع آبی باید کاملاً برنامه‌ریزی‌شده و متناسب با ظرفیت دشت‌ها باشد. نصب کنتورهای هوشمند می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا مصرف آب را بهتر مدیریت کنند و از هدررفت منابع جلوگیری شود.

وی همچنین بر لزوم همکاری همه‌جانبه بین بخش دولتی، کشاورزان و جوامع محلی تأکید کرد و گفت: بدون مشارکت فعال همه طرف‌ها، نمی‌توان این بحران را مهار کرد. الگوی کشت باید با شرایط اقلیمی و منابع آبی موجود سازگار شود تا پایداری درازمدت تضمین شود.

معاون شرکت آب منطقه‌ای استان مرکزی هشدار داد که ادامه روند کنونی می‌تواند به فروپاشی کامل منابع آبی در برخی مناطق، به‌ویژه ساوه، منجر شود. وی از همه ذی‌نفعان خواست تا با جدیت بیشتری در مسیر اصلاح الگوهای مصرف و بهره‌برداری از آب گام بردارند تا از تبعات زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی این بحران جلوگیری شود.

همایش تخصصی مدیریت منابع آب و روش های نوین آبیاری با محوریت بحران آب و راهکارهای کشاورزی پایدار، نقش فناوری در افزایش کارآیی مصرف آب، استفاده از تجارب موفق کشاورزان پیشرو در مدیریت مزرعه و باغات، معرفی فناوری های نوین آبیاری تحت فشار با مشارکت شرکت های سرآمد دانش بنیان در بخش کشاورزی و نیز شرکت آب منطقه‌ای مرکزی و جهاد کشاورزی در ساوه برگزار شد.

منبع: ایسنا