چین با متانول ایرانی در تولید پروپیلن خودکفا شد+فیلم

به گزارش «انرژی پرس»، در سال‌های اخیر، بازار جهانی پلی‌پروپیلن شاهد تحولات چشمگیری بوده است؛ تحولاتی که نشان می‌دهد چین با تکیه بر توسعه فناوری‌های نوین و بهره‌گیری از خوراک متانول، توانسته است خودکفایی قابل‌توجهی در تولید پروپیلن و مشتقات آن به دست آورد، در حالی که ایران همچنان در حلقه ابتدایی زنجیره ارزش باقی مانده است.

افزایش خودکفایی چین در تولید پروپیلن و پلی‌پروپیلن

چین با راه‌اندازی تعداد زیادی ظرفیت جدید در واحدهای تولید پروپیلن از مسیرهای MTP (متانول به پروپیلن) و PDH (پروپان به پروپیلن) توانسته است تا حدود ۹۶ درصد از نیاز داخلی خود را در سال ۲۰۲۴ تأمین کند. این کشور که بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده محصولات زنجیره ارزش پروپیلن در جهان محسوب می‌شود، با اجرای این سیاست صنعتی، واردات پلی‌پروپیلن خود را نسبت به سال ۲۰۲۱ به طور مستمر کاهش داده و تنها در هفت‌ماهه نخست سال جاری میلادی، واردات آن با ۸ درصد کاهش به ۱.۹۲ میلیون تن رسیده است.

همزمان، تولیدکنندگان در جنوب شرقی آسیا از جمله پتروشیمی لانگ‌سان و PRefChem با بازگشایی واحدهای خود و عرضه محصولات با قیمت‌های پایین‌تر از نرخ داخلی چین، پنجره آربیتراژ جدیدی در بازار این کشور ایجاد کرده‌اند. با این حال، تداوم عرضه بالا در چین موجب شده قیمت داخلی پلی‌پروپیلن به پایین‌ترین سطح در پنج سال اخیر برسد و بازار همچنان با رکود تقاضا مواجه باشد.

سهم متانول ایران در خوراک واحدهای پروپیلن چین

یکی از نکات قابل‌توجه در این میان، نقش پررنگ متانول صادراتی ایران در زنجیره ارزش پروپیلن چین است. بر اساس داده‌های مؤسسه کپلر (Kpler)، در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۰ درصد از متانول وارداتی چین از ایران تأمین شده است؛ متانولی که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، ایران ناچار است آن را با قیمتی پایین‌تر از نرخ جهانی به چین بفروشد. این متانول، به‌ویژه در واحدهای MTP چینی به پروپیلن، ماده‌ای که در صنعت پتروشیمی به «خاویار پتروشیمی» مشهور است، تبدیل می‌شود. چینی‌ها سپس این پروپیلن و مشتقات آن را با ارزش افزوده چند صد برابری در بازارهای جهانی، از جمله ایران، عرضه می‌کنند.

فرصت از دست رفته؛ متانولی که می‌توانست پروپیلن شود

واقعیت تلخ آن است که ایران با وجود ظرفیت بالای تولید متانول، از تبدیل آن به پروپیلن در داخل کشور غافل مانده است. اگر سرمایه‌گذاری لازم در احداث واحدهای MTP داخلی انجام می‌شد، کشور می‌توانست ضمن تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی خود، بخشی از کسری ۴.۵ میلیون‌تنی پروپیلن را جبران کرده و به‌جای خام‌فروشی، ارزش افزوده قابل‌توجهی خلق کند.

در حال حاضر، ظرفیت اسمی تولید پروپیلن در ایران حدود ۱.۳ میلیون تن در سال است که توسط هفت پتروشیمی و دو پالایشگاه تأمین می‌شود. این در حالی است که ۹۶ درصد از تقاضای داخلی پروپیلن برای تولید پلی‌پروپیلن مصرف می‌شود و وابستگی کشور به واردات این زنجیره همچنان بالاست.

الگوی توسعه چینی؛ درسی برای ایران

چین با محدودیت منابع نفتی، توسعه واحدهای PDH و MTO/MTP را به عنوان راهبردی پایدار برای تأمین پروپیلن انتخاب کرد و اکنون به خودکفایی نزدیک شده است. در مقابل، ایران که دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی و ظرفیت بالای تولید متانول است، می‌تواند با اتخاذ سیاست مشابه، مسیر توسعه پایدار پتروشیمی را طی کند. تبدیل متانول به پروپیلن نه‌تنها ارزش افزوده بالایی ایجاد می‌کند، بلکه تاب‌آوری اقتصاد در برابر تحریم‌ها را نیز افزایش می‌دهد و زمینه‌ساز تنوع در سبد صادراتی پتروشیمی ایران خواهد بود.