چهار برنامه کلیدی برای مهار ناترازی سوخت در دولت چهاردهم

اجرای طرح‌های قیمتی و سیاست‌های غیر قیمتی

شرکت ملی پالایش و پخش فرآروده‌های نفتی، پیشنهادات خود درمورد نحوه اصلاح قیمت و سهمیه را به مراجع ذیصلاح ارائه و همسو با تکالیف قانون بودجه از ابتدای سال ۱۴۰۴ نسبت به اصلاح قیمت سوخت جت با رقم ۳۰ درصد نرخ خرید از پالایشگاهها اقدام کرده است؛ همچنین برای برخورداری خودروهای خاص از بنزین ویژه (سوپر) با قیمت آزاد، تمهیدات لازم برای عرضه بنزین سوپر توسط شرکت‌های خصوصی در حال اجرا است.

سیاست‌های غیر قیمتی در مدیریت مصرف نقش مهمی دارند؛ آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت از فرسودگی ۵۲ درصدی ناوگان نقلیه موتوری حکایت دارد؛ از آنجایی که نوسازی ناوگان نقش به سزایی در کاهش مصرف سوخت دارد، در برنامه هفتم پیشرفت، اسقاط سالیانه ۵۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده هدف‌گذاری شده است.

همچنین شرکت ملی پالایش و پخش، به منظور عملیاتی کردن مصوبه‌های شورای اقتصاد و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل درونشهری و برونشهری با ذی‌نفعان (متقاضیان، سرمایه‌گذاران و بخش عمومی و دولتی) توافق کرده است تا علاوه بر دستیابی به اهداف مصوبه‌های مزبور شورای اقتصاد در کاهش مصرف سوخت، ملاحظات زیست محیطی نیز محقق شوند.

سقف تعهدات دولت در این دو مصوبه حدود ۱۰ میلیارد دلار است و برای تامین مالی آن، مجوز صدور اوراق صرفه‌جویی نفت‌گاز (همنام/غیرهمنام) از وزارت نفت دریافت شده و در حال طی فرآیند به منظور پذیرش در بورس انرژی است.

متنوع‌سازی سبد سوخت

یکی دیگر از اهدافی که طی یک سال گذشته توسط شرکت ملی پالایش و پخش دنبال شده، متنوع سازی سبد سوخت است. به این منظور، پیگیری‌های لازم به منظور متنوع‌سازی سبد سوخت و کاهش وزن ۸۷ درصدی بنزین در سبد سوخت از ابتدای دولت چهاردهم صورت گرفته است.

هرچند قیمت فعلی بنزین یارانه‌ای، چالش بزرگی برای استقرار برنامه‌های متنوع‌سازی است، اما توسعه زیرساخت‌های لازم از جمله توسعه ناوگان CNG، LPG و برقی از مهم‌ترین محورهای برنامه شرکت پالایش و پخش قرار گرفته است.

احیای صنعت CNG

درحالی که اقتصاد صنعت CNG، به دلیل بدهی ۴۴ میلیون دلاری، تعطیل شده بود؛ شرکت ملی پالایش و پخش با همکاری معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت نسبت به انتشار اوراق صرفه‌جویی گاز به منظور تسویه مطالبات پیمانکاران تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز CNG اقدام کرد و فرآیند بازپرداخت مطالبات مذکور در سال ۱۴۰۳ انجام شد. از ابتدای دولت چهاردهم و با احیای صنعت CNG، تبدیل کارگاهی ۸ هزار خودرو بوده است.

همچنین با عقد قرارداد مجدد با خودروسازان، برنامه تولید کارخانه‌ای خودروهای دوگانه‌سوز (OEM) به میزان ۵۵ هزار خودرو تا پایان سال در دست اقدام قرار گرفت. ضمنا به منظور تعویض مخازن فرسوده بالای ۱۵ سال که یکی از مخاطرات اصلی در حوزه خودروهای دوگانه‌سوز به شمار می‌رفت، تعداد ۱۴ هزار مخزن فرسوده ظرف مدت یکسال گذشته تعویض شد.

احداث جایگاه‌های عرضه LPG 

برنامه‌ریزی در زمینه استفاده از ظرفیت مازاد LPG به منظور متنوع‌سازی سبد سوختی کشور مطابق برنامه هفتم توسعه نیز در دستور کار شرکت پالایش و پخش قرار دارد. پیگیری لازم به منظور ابلاغ استاندارد احداث جایگاه‌های عرضه گاز مایع و نیز استاندارد خودروهای دوگانه‌سوز LPG توسط سازمان ملی استاندارد صورت گرفت. همچنین اقدامات نهایی به منظور اعطای مجوز جایگاه‌های گاز مایع، قیمت‌گذاری فروش در دست پیگیری و  اقدام است.

برقی‌سازی ۲۰ هزار ناوگان موتور سیکلت فرسوده

برقی‌سازی ۲۰ هزار ناوگان موتورسیکلت بنزینی فرسوده با انوع برقی آن طی توافق مشترک شرکت ملی پالایش و پخش و سازمان حفاظت محیط زیست در دستور کار قرار گرفته است. تفاهم‌نامه برقی‌سازی موتورسیکلت‌های فرسوده در نمایشگاه بین‌المللی نفت امسال با حضور نمایندگانی از طرف‌های تفاهم به عنوان ذینفعان این طرح در بخش‌های دولتی و خصوصی به امضا رسید.

با توجه به اینکه ۹۰ درصد ناوگان موتوری کشور فرسوده هستند و بیش از دوبرابر انواع نوشماره داخلی خود مصرف سوخت دارند و همچنین پیمایش عملیاتی روزانه موتورسیکلت‌های کار در سیستم لجستیک شهری که به طور متوسط ۸۰ کیلومتر در روز است، جایگزینی این ناوگان در گام نخست سهم بسزایی در توسعه ناوگان برقی خواهد داشت.

بیواتانول، اکتان افزای سازگار با محیط زیست

بیواتانول، یک اکتان افزای سازگار با محیط زیست است که قابلیت اضافه شدن به بنزین را دارد؛ به همین دلیل می‌تواند علاوه بر روشی به عنوان تنوع‌بخشی به سبد سوخت، به عنوان جایگزین مناسبی برای MTBE در نظر گرفته شود. تاکنون ۲.۵ میلیون لیتر بیواتانول به عنوان اکتان‌افزا در شرکت پالایش نفت آبادان مورد استفاده قرار گرفته است.

مبارزه با قاچاق سوخت

مبارزه و مقابله با پدیده قاچاق یکی از راهکارهایی است که می‌تواند به فرایند مدیریت مصرف انرژی، کمک کند؛ این اقدام مستلزم شناسایی منشاء قاچاق در زنجیره تامین سوخت کشور است. طبق بررسی‌های صورت گرفته، با توجه به توازن عرضه و تقاضا با تراکنش‌های مالی سامانه هوشمند سوخت و سامانه سدف امکان انحراف در زنجیره تامین تحت مالکیت شرکت ملی پالایش و پخش وجود ندارد.

با این وجود، این شرکت با شرکت‌های صاحب صلاحیت داخلی به منظور مدیریت هوشمند زنجیره تامین سوخت کشور (میترینگ و مانیتورینگ) اقدام به عقد تفاهم‌نامه کرده و طی تشریفات قانونی آن در حال انجام است.

همچنین با اقدامات صورت گرفته در خصوص بروزآوری الگوهای تخصیص به بخش‌های مختلف مصرف، از ابتدای سال تاکنون مصرف نفت گاز، روزانه ۵ میلیون لیتر نسبت به بازه مشابه سال گذشته کاهش یافته است.