وعده عجیب جلیلی برای ساخت ۱۰ پالایشگاه شدنی است؟

مطابق صورت مالی سال ۹۲، برنامه زمانی بهره‌برداری سال ۹۴ تعیین شده بود؛ یعنی حتی اگر روند پیشرفت، مطابق سرعت و تخمین دولت احمدی‌نژاد بود، این پالایشگاه بجای ۴ سال باید طی ۹ سال به بهره‌برداری می‌رسید.

خلاصه آنکه حتی در سناریو خوش‌بینانه برای ساخت یک پالایشگاه ساده، با افزایش زمان ۲ برابری روبرو هستیم.

متأسفانه برآورد اولیه در دسترس نیست اما مطابق برآوردهای سال ۹۰، هزینه ساخت پالایشگاه ستاره معادل ۲.۴ میلیارد یورو بوده که نهایتاً تا زمان افتتاح به ۴ میلیارد یورو افزایش می‌یابد؛ یعنی افزایش حدود ۶۵% در بخش هزینه داشتیم.

بد نیست نگاهی به لیست تسهیلات پالایشگاه ستاره هم داشته باشیم. حساب ذخیره ارزی، صندوق توسعه و نیکو؛ یعنی عملاً تنها محل تأمین مالی پالایشگاه ستاره، منابع دولت بوده است و منابعی از مردم جذب نشده است.

البته نکات جالب‌تری در جزئیات وجود دارد و آن، اینکه:

تسهیلات ارزی از حساب ذخیره ارزی به تسهیلات ریالی تبدیل شده است.

از طرف دیگ تسهیلات با نرخ صفر از شرکت ملی نفت گرفته شده است.

یعنی اقتصاد پالایشگاه به نحوی نبوده که منابع جدیدی جذب شود، صرفاً همان منابعی که مثلاً می‌توانسته در توسعه میادین مشترک صرف شود، در این پروژه هزینه شده است.

از تجربه ستاره گذر می کتیم؛ دولت فعلی نیز شعارهای متعددی در ساخت پالایشگاه داد. بعد از سه سال بهتر است نگاهی هم به این موارد داشته باشیم. قرار بوده عملیات اجرایی پالایشگاه شهید سلیمانی در سال ۱۴۰۱ شروع شود اما بعد از ۲ سال، هنوز مشخص نیست آغاز ساخت چه تاریخی است؟

یعنی زمان آغاز عملیات اجرایی پالایشگاهی که قرار بود طی ۵ سال ساخته شود، کماکان مشخص نشده است.

همچنین دیگر نیز وضعیت تقریباً مشابهی دارند و هیچ‌کدام پیشرفت خاصی ندارند و هنوز بحث لایسنس نیز حل نشده است. به نظر می‌رسد بیشترین پیشرفت به پالایش مروارید با ۷ درصد پیشرفت باشد.

پالایشگاه ستاره باوجود عوامل مهمی مانند شروع ساخت در ایام قبل تحریم و پر بودن جیب صندوق توسعه و دولت، با ۱۲۰ درصد افزایش زمان و ۶۵ درصد افزایش هزینه روبرو شده بود. اکنون ساخت پتروپالایشگاه هایی با ضریب پیچیدگی بالای ۱۲ و نیاز ۱۲ میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری در شرایط تحریمی و محدودیت‌های مالی و بودجه‌ای چگونه شدنی است؟

در صورت تعریف و اجرای این پروژه‌ها، با چه میزان افزایش هزینه و زمان روبرو خواهند بود؟ با این ریسک‌ها، سرمایه خرد مردمی تمایلی به سرمایه‌گذاری خواهد داشت؟

منبع: میز نفت