واردات ۱۰۰ تن طلا به کشور در سال گذشته

به گزارش انرژی پرس، سال ۲۰۲۴ در تمام جهان سال عجیبی بود، سرعت تحولات جهانی آن چنان بالا بود که به عقیده بسیاری از ناظران بین‌الملل، در حالت عادی و وضعیت نرمال، برای یک دهه جهان کافی بود. از کودتای غیرمنتظره در کره‌جنوبی گرفته تا جنگ در غزه و اوکراین، جنگ تجاری چین و آمریکا هم به نوبه خود بازار جهانی را تحت‌تأثیر قرار داده، از طرفی شاید بتوان مهم‌ترین این تحولات را روی کار آمدن مجدد دونالد ترامپ با کابینه جدید و خاص خود حساب کرد؛ مثلاً همین جنگ تعرفه‌ای را هم که در نظر بگیریم در چند ماهه اخیر بازار‌های جهانی را دچار نوساناتی عجیب کرده و باعث ثبت رکورد‌های جدیدی در آن شده است. برای مثال در سه‌ماهه پایانی ۲۰۲۴ رکورد جدیدی از ارزش طلا در جهان ثبت شد و طبق آمار شورای جهانی طلا ارزش آن در تمام دنیا به ۱۱۱ میلیارد دلار رسید که عدد قابل‌توجهی است.

طبق آمار شورای جهانی طلا کشور‌های سوئیس، چین، انگلستان و امارات بیشترین واردات طلا را در سال ۲۰۲۴ داشته‌اند و سوئیس سهم ۴۰ درصدی در واردات جهان دارد. این کشور‌ها در سال ۲۰۲۴ به ترتیب ۱۰۷، ۱۰۳، ۷۷ میلیارد دلار طلا وارد کرده‌اند و پرچمدار واردات طلا در جهان به شمار می‌روند. ایران همچنین در سال ۲۰۲۴ رقمی معادل ۸ میلیارد دلار واردات طلا داشته و ۱۲ امین کشور وارد‌کننده طلا در جهان است.

۲۰۲۴ سال نوسانات عجیب طلا در جهان

نوسانات این روز‌های حاصل از جنگ تعرفه‌ای ترامپ هم عملاً فصل جدیدی را در بازار‌های مالی دنیا رقم زده است. از دیرباز تاکنون نیز در سراسر دنیا طلا به‌عنوان دارایی امن ترجیحی دیده می‌شود. به دنبال اتفاقات این روز‌ها مشاهده می‌شود ارزش دلار آمریکا تضعیف شده و اوراق خزانه‌داری به‌شدت فروخته می‌شوند، چون اعتماد به آمریکا به‌عنوان یک شریک تجاری قابل اتکا کاهش یافته است. مثلاً در روز‌های اخیر وال‌استریت ژورنال نوشت دولت آمریکا قصد دارد از مذاکرات تعرفه‌ای برای فشار بر شرکای تجاری خود با هدف کاهش تعاملات اقتصادی آنان با چین استفاده کند. این خبر باعث شد طلا در روز چهارشنبه جهشی بیش از سه‌درصدی را تجربه کند.

در جریان معاملات روز‌های اخیر در بازار‌های آسیایی، قیمت طلا به رکورد جدیدی در سطح سه هزار و ۳۵۷ دلار رسید؛ اما در ادامه تا پیش از تعطیلات عید پاک اصلاحی در قیمت رخ داد و در سطح سه هزار و ۳۲۷ دلار تثبیت شد. بر اساس داده‌های اداره کل اطلاعات و آمار بازرگانی وزارت بازرگانی (DGCIS)، واردات طلا از آوریل ۲۰۲۴ کاهش یافته است، همچنین مازاد واردات در هشت ماهه اول سال ۲۰۲۴-۲۰۲۵ حدود ۱۱.۷ میلیارد دلار ثبت شده است. افزایش غیرمعمول واردات فلز گرانبها در نوامبر ۲۰۲۴ منجر به رکورد ۷۰ میلیارد دلاری واردات و ثبت بالاترین کسری تجاری به میزان ۳۷.۸۴ میلیارد دلار شده است.

واردات ۱۰۵ میلیارد دلاری سوئیس

بررسی «فرهیختگان» از داده‌های پایگاه داده سازمان ملل (COMTRADE) نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۴ سوئیس بزرگ‌ترین واردکننده طلا بوده و چیزی حدود ۴۰ درصد از سهم بازار جهانی را به خود اختصاص داده است، میزان واردات طلا در کشور سوئیس به‌عنوان رکورددار واردات طلا در سال ۲۰۲۴ رقمی معادل ۱۰۵ میلیارد دلار بوده؛ در همین راستا در بازار جهانی طلا که پس از حذف فلزات از تعرفه‌های مقابل ترامپ شاهد تغییرات قابل‌توجهی در جریان صادرات و واردات بوده است؛ می‌بینیم طلایی که از دسامبر به نیویورک منتقل شده بود، اکنون به سوئیس، محل اولیه خود بازمی‌گردد.

داده‌های گمرک سوئیس نشان می‌دهد که واردات طلا از آمریکا، از ۱۲.۱ تن در فوریه، به ۲۵.۵ تن در مارس، افزایش یافت که بالاترین میزان در ۱۳ ماه گذشته بود. افزون بر این، بر اساس داده‌ها این روز‌ها صادرات طلا از سوئیس به آمریکا، با ۳۲ درصد کاهش ماهانه روبه‌رو شده است؛ چراکه این دارایی ارزشمند که معامله‌گران از دسامبر، به‌منظور احتیاط در برابر احتمال تعرفه‌های گسترده آمریکا بر واردات طلا به نیویورک انتقال داده بودند به سوئیس و جایی که از آن آمده بود بازگردانده می‌شود.

در رده دوم پس از سوئیس، واردات طلا در چین می‌تازد و چین دومین کشوری است که بیشترین طلا را در سال ۲۰۲۴ خریداری کرده است؛ بر همین اساس می‌توان گفت چین در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۰۳ میلیارد دلار طلا وارد کرد و این محصول چهارمین کالا در میان ۱۱۹۹ کالای وارداتی چین بود. گزارش شورای جهانی طلا می‌گوید؛ مبدا‌های اصلی واردات طلا چین در سال ۲۰۲۴ شامل کشور‌های سوئیس، کانادا، هنگ‌کنگ، آفریقای جنوبی و استرالیا بوده که میزان واردات طلا در آنها به ترتیب ۳۹.۸ میلیارد دلار، ۱۸.۵ میلیارد دلار، ۱۴ میلیارد دلار، ۹.۰۳ میلیارد دلار و ۸.۲۷ میلیارد دلار بوده است. بر اساس آمار‌های شورای جهانی طلا در فوریه سال ۲۰۲۵، چین ۴.۱۲ میلیارد دلار طلا صادر کرد و ۷ میلیارد دلار طلا وارد کرد که منجر به کسری تجاری منفی ۲.۹۵ میلیارد دلار شد.

در دوماهه ابتدایی سال ۲۰۲۵ نیز صادرات طلا از چین ۲.۱۸ میلیارد دلار بود که ۱۱۲ درصد افزایش یافت و از ۱.۹۴ میلیارد دلار به ۴.۱۲ میلیارد دلار رسید. در همین مدت، واردات ۵.۷ میلیارد دلار چیزی حدود ۴۱۳ درصد افزایش را ثبت کرد و از ۱.۴ میلیارد دلار به ۷.۱ میلیارد دلار رسید. در فوریه سال جاری میلادی (۲۰۲۵)، بیشترین واردات طلای چین از کانادا با رقمی معادل ۱.۹ میلیلارد دلار صورت گرفت و پس از آن چین عمدتاً طلا را از سوئیس، قرقیزستان، آلمان و هنگ‌کنگ وارد کرد که به ترتیب رقمی معادل ۱.۷۸ میلیارد دلار، ۱.۱۲ میلیارد دلار، ۹۳۴ میلیون دلار و ۷۵۲ میلیون دلار بوده است. به‌طورکلی می‌توان گفت در دوماهه ابتدایی سال ۲۰۲۵ مجموع واردات سال به سال طلا به چین ۲۱.۹ درصد کاهش یافت که این کاهش عمدتاً به دلیل کاهش واردات از سوئیس، استرالیا و آفریقای جنوبی صورت گرفت که هر یک به ترتیب به میزان ۳.۶۵ میلیارد دلار (۶۷.۲ درصد)، ۸۳۵ میلیون دلار یا ۹۹.۹ درصد و ۳۹۲ میلیون دلار معادل ۵۹.۶ درصد کاهش را ثبت کردند.

واردات ۷۷ میلیارد دلاری انگلستان

داده‌های مرکز رصد اقتصادی (OEC) نشان می‌دهد که انگلستان با ۷۷ میلیارد دلار سومین کشور با بیشترین واردات طلا در دنیاست؛ این درحالی است که در سال ۲۰۲۳ بریتانیا رقمی معادل ۳۸.۲ میلیارد دلار طلا وارد کرده است. این به معنای رشد ۱۰۱ درصدی میزان واردات طلا در یک سال اخیر در انگلستان است. کشور‌های امارات، هنگ‌کنگ و هند در رده‌های چهارم تا ششم در دنیا قرار گرفته‌اند و در سال ۲۰۲۴ به ترتیب ۷۷، ۶۵ و ۵۲ میلیارد دلار طلا وارد کرده‌اند. نکته جالب توجه در این مقایسه قرار گرفتن ترکیه و آمریکا در جایگاه هشتم و نهم در دنیاست؛ البته که جایگاه نهم آمریکا در واردات طلای در جهان به نوبه خود موجب تعجب کارشناسان شده است. ترکیه و آمریکا در سال ۲۰۲۴ به ترتیب ۱۷ و ۱۶ میلیارد دلار طلا وارد کرده‌اند.

جایگاه ۹ آمریکا در واردات طلا

طبق آمار شورای جهانی طلا، در ژانویه ۲۰۲۵، صادرات طلا در آمریکا به ارزش ۱.۳ میلیارد دلار و واردات به ارزش ۳.۸ میلیارد دلار رسید که منجر به ایجاد تراز تجاری منفی ۲.۴۵ میلیارد دلار شد. در مقایسه با داده‌های دسامبر ۲۰۲۴ و ژانویه ۲۰۲۵ واردات طلا با افزایش ۶۰۳ میلیون دلاری، معادل ۱۸.۹ درصد، از ۳.۲ میلیارد دلار به ۳.۸ میلیارد دلار افزایش یافت. در سال ۲۰۲۴، ایالات متحده ۱۵.۹ میلیارد دلار طلا وارد کرد که سی‌وسومین محصول وارداتی (از بین ۱۲۲۷ محصول) در ایالات متحده به شمار می‌رود. در سال ۲۰۲۴، مبدا‌های اصلی واردات طلا به ایالات متحده کشور‌های کانادا، مکزیک و سوئیس بودند که به ترتیب ۴.۵، ۲.۶ و ۲ میلیارد دلار طلا از این کشور‌ها وارد کرد. براساس این آمار‌ها، ایالات متحده طی سال ۲۰۲۴ در رتبه نهم در بین بزرگ‌ترین واردکنندگان طلا قرار داشته است.

ایران سیزدهمین واردکننده بزرگ طلا شد

طبق آمار‌های گمرک ایران، تجارت خارجی غیرنفتی کشور در سال ۱۴۰۳ با ۱۱.۴ درصد افزایش نسبت به سال ۱۴۰۲ به رقم ۱۳۰ میلیارد و ۲۱۹ میلیون دلار رسید. از این میزان سهم صادرات غیرنفتی ۵۷ میلیارد و ۸۴۴ میلیون دلار و سهم واردات ۷۲ میلیارد و ۳۷۵ میلیون دلار بود. با توجه به اینکه واردات طلا یکی از راه‌های رفع تعهد ارزی به شمار می‌رود سال گذشته ۱۰۰ تن طلا به اشکال خام به ارزش ۸ میلیارد و ۵۱ میلیون دلار وارد کشور شده است.

داده‌های گمرک نشان می‌دهد در ۱۲ماهه سال ۱۴۰۲ حجم واردات طلای خام بیش از ۳۰ تن شمش استاندارد به ارزش ۱.۹ میلیارد دلار بوده است. چندی پیش محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد ایران جزو بزرگ‌ترین خریداران و دارندگان ذخایر استراتژیک طلا است. به گفته وی، حدود ۳۰ درصد از ذخایر ارزی ایران به طلا تبدیل شده و ایران یکی از بالاترین نسبت‌های طلا به ارز خارجی را در جهان دارد. در خصوص لحاظ کردن شمش طلا در زمره واردات کشور این ملاحظه را باید در نظر داشت که عملا از طریق واردات شمش طلای استاندارد وجوه حاصل از صادرات به کشور بازگشته است.

داده‌های جهانی نشان می‌دهد ایران با واردات بیش از ۸ میلیارد دلاری طلا در سال گذشته، سیزدهمین واردکننده بزرگ طلا در جهان بوده است.

داده‌های جهانی نشان می‌دهد بانک‌های مرکزی در جهان چیزی حدود ۱۷ درصد از کل طلا‌های استخراج‌شده را در اختیار دارند و طبق آمار شورای جهانی طلا ذخایر آنها تا پایان سال ۲۰۲۴ به بیش از ۳۷ هزار و ۷۵۵ تن متریک (MT) رسیده است. کارشناسان معتقدند این افزایش ذخایر عمدتاً به دلیل تبدیل شدن بانک‌های مرکزی به خریداران خالص طلا از سال ۲۰۱۰ به بعد است. دلایل متعددی برای خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی وجود دارد که عبارتند از کاهش ریسک‌های اقتصادی، پوشش در برابر تورم و ارتقای ثبات مالی. با توجه به نگرانی‌های فزاینده‌ای که در مورد احتمال وقوع بحران‌های مالی جهانی وجود دارد، بانک‌های مرکزی به طور فزاینده‌ای به افزایش ذخایر طلای خود پرداخته‌اند. در یک نظرسنجی که در میانه سال ۲۰۲۴ توسط شورای جهانی طلا (WGC) انجام شد، ۸۱ درصد از مدیران بانک‌های مرکزی شرکت‌کننده در این نظرسنجی، پیش‌بینی کردند که ذخایر طلای جهانی در ۱۲ ماه آینده افزایش خواهد یافت. همچنین، ۴۲ درصد از پاسخ‌دهندگان به ذخیره ارزش بلندمدت فلز گرانبها به عنوان یک عامل کلیدی در تصمیم‌گیری‌های خرید طلا اشاره کردند.

۱۰ کشور پرچمدار ذخیرۀ طلا در جهان

در سال ۲۰۲۴، بانک‌های مرکزی به طور چشمگیری هزار و ۴۴ تن متریک طلا به ذخایر خود افزودند؛ این رقم نشان‌دهنده سومین سال پیاپی است که خرید‌های طلای جهانی در این بخش از مرز هزار تن عبور کرده است. در زمستان سال ۲۰۲۴، بانک‌های مرکزی رکورد جدیدی را با خرید ۳۳۲.۹ تن متریک طلا ثبت کردند، که این افزایش قابل توجه نشان‌دهنده تمایل فزاینده آنها به تقویت ذخایر طلای خود در مواجهه با نوسانات اقتصادی و عدم قطعیت‌های جهانی است. در سال ۲۰۲۴، ۳۰ درصد از افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی شورای جهانی طلا، اعلام کردند قصد دارند ذخایر طلای بانک‌های مرکزی خود را افزایش دهند که این رقم نسبت به سال گذشته ۵ واحد درصد افزایش یافته است. در مقابل، ۳ درصد از بانک‌ها اعلام کردند که برای کاهش ذخایر طلای خود برنامه دارند و البته که این عدد نسبت به سال گذشته تغییر نکرده است.

طبق گزارش شورای جهانی طلا، در سال ۲۰۲۴، کشور‌های آمریکا، آلمان و ایتالیا سه کشور با بیشترین ذخایر طلا در بانک‌های مرکزی خود در جهان محسوب می‌شوند که به ترتیب ۸ هزار و ۱۳۳ تن متریک، ۳ هزار و ۳۵۱ تن متریک و ۲ هزار و ۴۵۱ تن متریک طلا ذخیره کردند و به نوعی پرچمدار ذخیره طلا در دنیا به شمار می‌روند. پس ازآن‌ها کشور‌های فرانسه، روسیه و چین سه کشور دوم دنیا با بیشترین ذخیره طلا به شمار می‌روند و به ترتیب ۲ هزار و ۴۳۷ تن متریک، ۲ هزار و ۳۳۲ تن متریک و ۲ هزار و ۲۷۹ تن متریک ذخیره طلا دارند. در رده‌های بعدی کشور‌های سوئیس، هند، ژاپن و هلند قرار می‌گیرند و در مجموع ۱۰ کشور برتر ذخیره طلا در جهان به شمار می‌روند که به ترتیب هزار و ۳۹ تن متریک، ۸۷۶ تن متریک، ۸۴۵ تن متریک و ۶۱۲ تن متریک طلا ذخیره کرده‌اند. گفتنی است صندوق بین‌المللی پول سومین ذخایر بزرگ طلای جهان را در اختیار دارد که عمدتاً در سال ۱۹۴۴ جمع‌آوری شده است. ذخیره طلای صندوق بین‌المللی در سال ۲۰۲۴ رقمی معادل ۲۸۱۴ تن متریک بوده است.

عقب‌نشینی دلار در مقابل طلا

دلار آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم، پس از اجرایی شدن توافق برتون وودز در دسامبر ۱۹۴۵، نقش مهمی را به عنوان ارز ذخیره جهان ایفا کرده است. در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴، سهم دلار از ذخایر خارجی به ۴۶ درصد رسیده است، عددی که تا سال ۲۰۱۸ بیش از ۶۰ درصد از ذخایر جهانی را تشکیل می‌داد. به تناسب عقب‌نشینی دلار، اقبال به طلا بیشتر شده است، به طوری‌که سهم طلا که تا سال ۱۹۸۳ بیش از ۶۰ درصد از ذخایر دارایی‌های جهانی را تشکیل می‌داد، به ۱۰ درصد تا سال ۲۰۱۶ کاهش یافت که حالا به ۲۱ درصد تا سال ۲۰۲۳ رسیده است.

خرید قابل توجه طلا توسط بانک‌های مرکزی از سال ۲۰۰۹ و افزایش قیمت طلا، سهم این فلز گرانبها از ذخایر بین‌المللی جهانی را به ضرر ارز‌های فیات افزایش داده است، به طوری‌که در پایان سال ۲۰۲۳ طلا از یورو پیشی گرفت. اساساً، کاهش سهم دلار ناشی از تلاش‌های بانک‌های مرکزی برای تنوع بخشیدن به ذخایر خود به طیف وسیع‌تری از ارز‌ها بوده است؛ حرکتی که با بهبود بازار‌های مالی و زیرساخت‌های پرداخت در بسیاری از کشور‌ها تسهیل شد. همچنین کاهش اعتماد به دارایی‌های اعتباری (ارز‌های فیات)، به دلیل حباب‌های نگران‌کننده دارایی‌ها، تشدید جنگ‌ها و ترس از تورم زمینه را برای رشد سهم طلا از ذخایر بین‌المللی ایجاد کرده است.

منبع: اقتصاد۲۴