همکاری ایران و ترکیه در حوزه انرژی به چه عواملی بستگی دارد؟

به گزارش انرژی پرس، محمود خاقانی، درباره همکاری ایران-ترکیه در حوزه انرژی اظهار داشت: ایران و ترکیه از جهاتی در منطقه هم رقیب و از جهاتی هم رفیق هستند. مثلا در موضوع کشور عراق هم رقابت و هم رفاقت دارند، شرکت‌های ایرانی و ترک در پروژه‌های زیرساختی عراق باهم رقابت می‌کنند و یا در موضوع نفت و گاز عراق بویژه نفت خام کرکوک که از مسیر ترکیه به بندر جیحان در شرق مدیترانه صادر می‌شود و یا در مسائل اقلیم کردستان عراق هر دو کشور نگرانی خاص خود را دارند، در قفقاز و مسائل مربوط به جمهوری آذربایجان و نخجوان و کریدور زنگزور هر دو کشور مواضع خاص خود را با توجه به منافع ملی دنبال می‌کنند.

وی افزود: اکنون قرارداد گاز ایران با ترکیه به دوران اتمام نزدیک می‌شود و ترکیه به دلایل مختلف علاقه دارد که این قرارداد تمدید شود، بنابراین ایران و ترکیه هم منافع مشترک دارند که باید در راستای حفاظت از آن همکاری کنند و هم اینکه هر دو منافعی دارند که در آن راستا با هم رقیبند و در این مسائل رقابتی باید بررسی کنند که چگونه می‌توانند همکاری هم داشته باشند.

این کارشناس حوزه انرژی در ادامه با اشاره به تمایل شرکت‌های ترک برای حضور و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز ایران گفت: در ترکیه یک الیگارشی نوپا حکومت را بدست گرفته و این بحث همکاری نفتی و گازی بین ایران و ترکیه جدید نیست و از زمان دولت هاشمی رفسنجانی بین دو کشور مطرح بوده، ایران علاقه داشته شرکت‌های ترکیه‌ای در توسعه منابع گازی ایران در خلیج فارس و حتی خشکی سرمایه‌گذاری کنند، این مباحث در مقطعی در دولت هفتم و هشتم شروع شد و تا دولت دوازدهم هم ادامه یافت، به این ترتیب که شرکت‌های تولید برق ترکیه بنا داشتند نیروگاه گازی در ایران احداث کنند و یا نیروگاه‌سازان گازی ترکیه که در مقطعی اقدام به سدسازی و ورود در حوزه نیروگاه‌های برقابی کردند، بیکار شده بودند و تمایل داشتند در دیگر کشورها حضور یابند، در آن زمان پروژه‌های تولید برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر به خوبی پیش رفت و روی آب‌های پشت سدهای ترکیه پنل خورشیدی نصب کردند که هم از تبخیر آب پشت سد جلوگیری کنند و هم اینکه تولید برق داشته باشند. این پروژه‌ها به حدی در ترکیه خوب پیش رفت که نیروگاه‌های گازی بیکار شدند و بنابراین با صاحبان نیروگاه‌های گازی ایران صحبت کردند که در ایران ورود کنند، یعنی بنا بر این بود که در صنعت گاز ایران سرمایه‌گذاری کرده و برق را به کشور ترکیه ببرند.

وی ادامه داد: در آن زمان موسسه پژوهش در برنامه‌ریزی مدیریت انرژی دانشگاه تهران، اتاق بازررگانی ایران وارد فاز مطالعه شده و با دانشگاه بوغازایچی توافقنامه امضا کردند و طرح شبکه انرژی خزر تعریف شد که بر پایه آن گاز ایران و ترکمنستان تبدیل به برق شود و ایران هاب و محور صادرات برق به اروپا شود، در برنامه ششم نیز این موضوع ملحوظ شد. اما تمام اینها تحت تاثیر مخالفان برجام و ترامپ قرار گرفت و شرکت‌های ترکیه‌ای نگران شدند که در ایران سرمایه‌گذاری کنند و این برنامه معلق باقی ماند، اکنون نیز دولت‌های دو کشور تفاهماتی در حوزه انرژی به امضا رسیده اما در شرایط کنونی طبیعی است که سرمایه‌گذاران و اصحاب ثروت در ترکیه منتظر باشند تحریم علیه ایران رفع شود، هر چند این برنامه‌هایی که بین دو کشور در دستور کار است از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است اما مسئله اصلی پذیرفتن FATF و طی مجدد مسیر برجام است که در این صورت  حتما سرمایه‌گذاران ترک و اورپایی وارد صنعت نفت و گاز و انرژی ایران خواهند شد.

به گزارش ایلنا، سیدابراهیم رییسی رئیس‌جمهوری در سفر اخیر خود به ترکیه نسبت به رفع موانع تبادلات انرژی ایران و ترکیه ابرازامیدواری کرده و با تأکید بر بازنگری در سند همکاری‌های تجاری دو کشور به‌منظور رفع موانع توسعه تبادلات تجاری، به آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه همکاری‌های دو کشور در زمینه انرژی اشاره کرده و گفته است: مشکلات فنی گذشته در زمینه تبادلات انرژی میان دو کشور با پیش‌بینی و برنامه‌ریزی دقیق قابل برطرف شدن است.

رئیس‌جمهوری با بیان اینکه انتظار از نتایج برگزاری این جلسه ایجاد جهش در توسعه روابط دو کشور است، خاطرنشان کرده که: باتوجه به ظرفیت‌های موجود در دو کشور، تحقق هدف رسیدن به حجم ۳۰ میلیارد دلاری در همکاری‌ها و تبادلات تجاری را کاملاً قابل دسترس می‌دانیم.

همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به توافق دو کشور برای رونق‌بخشی به تجارت در مناطق مرزی دو کشور اشاره واظهار داشته است: دو کشور همچنین گفت‌وگوهای خوبی در زمینه تقویت همکاری در زمینه کریدورها و مسیرهای ریلی و جاده‌ای و تبادلباثبات انرژی به‌ویژه گاز داشتند.

این گزارش حاکی است؛ افزایش صادرات و سوآپ گاز بین ایران و ترکمنستان و ترکیه، افزایش سرمایه‌گذاری شرکت‌های ترکیه‌ای درایران و خرید و فروش برق بین دو کشور و افزایش ۲۰۰ میلیون دلاری سرمایه‌گذاری ترکیه در خطوط انتقال برق فیمابین (خوی-وان) ازجمله موارد مورد توافق دو کشور ذکر شده است.

منبع: ایلنا