نفت ارزان، سفره خالی؛ پشت پرده تخفیف و تحریم نفت

به گزارش انرژی پرس، ایران، صاحب گنج عظیم نفت و گاز، در زیر سایه سنگین تحریم‌های غرب، در سال‌های اخیر برای رساندن طلای سیاه خود به بازارهای جهانی دست به هر تلاشی زده است. در این میان، چین، اژدهای خفته‌ای که به سرعت در حال تبدیل شدن به قدرتمندترین اقتصاد جهان است، به دلیل نیاز مبرم به نفت برای تغذیه موتور محرک پیشرفتش، به مشتری اصلی ایران بدل شده است.

انتخابات و جدال بر سر نفت

در این میان انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۴۰۳ شاهد درگیری لفظی داغی بین نامزدها بر سر موضوع صادرات نفت بود. سعید جلیلی با ادعای افزایش صادرات نفت از ۲۰۰ هزار بشکه در دولت روحانی به ۱.۵ میلیون بشکه در دولت سیزدهم با ایده‌های خود، جنجالی را به پا کرد.

بانک مرکزی و کارشناسان این آمار را رد کرده و اعلام کردند که صادرات نفت به مراتب کمتر بوده است. زنگنه، وزیر سابق نفت، از جلیلی به دلیل ارائه آمار غلط و تکرار آن انتقاد کرد و اینگونه پاسخ داد که میزان فروش نفت در دولت روحانی قریب به ۱.۵ میلیون بشکه در روز بوده است.

هدررفت ۳۰ درصدی پول نفت

اما ماجرا به اینجا ختم نشد و محمدباقر قالیباف، دیگر نامزد انتخاباتی نیز، به ۳۰ درصد هزینه‌های پنهان تحریم که در شبکه انتقال پول از بین می‌رود اشاره کرد و سعید جلیلی را به دلیل ایده‌هایش که منجر به این هدررفت شده است، مورد انتقاد قرار داد.

فروش نفت به چه قیمتی!

اما داستان این معامله تاریک‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. زمزمه‌هایی از تخفیف‌های سنگین ایران برای رقابت با رقیب قدرتمندش، روسیه، در گوش بازارها پیچیده است. برخی منابع از جمله رویترز مدعی‌اند ایران ۵ تا ۷ درصد (بین ۴ تا ۱۲ دلار) زیر قیمت نفت خام به چین عرضه می‌کند. گویی ایران در حال خام‌فروشی ثروت ملی خود به نرخ ارزان است!

این موضوع در مناظرات انتخابی نیز نمود زیادی داشت، به طوری که جلیلی مدعی شد که تخفیف‌های نفتی در دولت سیزدهم و پس از خروج آمریکا از برجام کمتر از تخفیف‌های اعطایی در دوره برجام بوده است. اما این ادعا نیز از سوی زنگنه تکذیب شد و زنگنه مدعی شد که در دوران دولت دوازدهم حتی یک سنت هم تخفیف نفتی داده نشده است.

قیمت نهایی هر بشکه نفت بالاخره چند؟

اعترافات نامزدهای انتخاباتی از بخش های مهمی از فروش نفت پرده برداشت. عبدالله باباخانی کارشناس حوزه انرژی در واکنش به اظهارات جلیلی در یادداشتی نوشت: یادمان باشد که سفره مردم با آمار پر نمی‌شود و واقعیت‌ها هم در دنیای امروز قابل لاپوشانی نیست. ایران سال گذشته حدود ۳۶ میلیارد دلار صادرات نفت و میعانات گازی داشته که پس از کسر تخفیف‌ها، حق دلالان، هزینه جابجایی دریایی، هزینه چند بار تبدیل ارزهای مختلف، هزینه صرافی درنهایت حدود ۲۸ میلیارد دلار به دست بانک مرکزی و برنامه بودجه رسیده. این یعنی نفت ایران بعد از همه هزینه با حدود ۶۱ دلار بفروش رسیده است.