میانگین برداشت زعفران در ایران

وی با بیان اینکه ایران با وجود افزایش سطح زیرکشت، در بهره‌وری محصول کشاورزی در هر هکتار عقب‌مانده است، افزود: در حالی که کشورهای دیگر از هر هکتار حدود ۱۰ کیلوگرم محصول کشاورزی برداشت می‌کنند، ایران فاصله زیادی با میانگین جهانی دارد. این مسئله فقط با اصلاحات جزئی حل نمی‌شود و نیازمند برنامه‌ریزی کلان، حمایت وزارت جهاد کشاورزی و همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی است.

این استاد دانشگاه، در تشریح عوامل کاهش تولید زعفران، تاکید کرد: پیازهای ریز و تراکم پایینِ کاشت از مهم‌ترین موانع افزایش تولید زعفران در کشور است. استفاده از پیازهای درشت و کاشت ۱۰ تا ۱۵ تن پیاز در هر هکتار می‌تواند عملکرد را تا دو برابر افزایش دهد، اما بسیاری از کشاورزان به دلیل هزینه بالا قادر به تامین آن نبوده و نیازمند حمایت مالی هستند.

وی با اشاره به کیفیت پایین خاک در مناطق زعفران‌خیز خراسان، ادامه داد: در بیشتر مناطق خراسان، میزان ماده آلی خاک کمتر از نیم درصد است، در حالی که در اروپا این رقم بیش از پنج درصد است. افزایش ماده آلی خاک ارتباط مستقیمی با افزایش عملکرد زعفران دارد.

این استاد دانشگاه افزود: علاوه بر فقر خاک، کمبود آب، تغذیه نادرست گیاه و استفاده نکردن از عناصر ریزمغذی مانند منگنز، منیزیم، مس و بور از دیگر دلایل کاهش عملکرد است. بسیاری از کشاورزان تصور می‌کنند زعفران گیاه کم‌توقعی است و تنها با کود دامی می‌توان نیاز غذایی آن را تامین کرد، در حالی‌ که آزمایش خاک و مصرف متعادل عناصر میکرو نقش مهمی در افزایش تولید دارد.

فیضی در خصوص تاثیر تغییرات اقلیمی بر تولید زعفران، گفت: افزایش دما و کاهش بارندگی سبب شده زعفران از مناطق جنوبی خراسان مانند قائنات و بیرجند به سمت مناطق شمالی‌تر همچون تربت‌حیدریه، نیشابور، شیروان و بجنورد مهاجرت کند، در این مناطق شرایط اقلیمی خنک‌تر و بارندگی بیشتر است. تغییرات اقلیمی همچنین موجب گسترش آفات و بیماری‌های جدید در مزارع زعفران می‌شود و این نیازمند پژوهش و کنترل جدی است.

فیضی با اشاره به ضرورت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در زعفران، اظهار کرد: ایران در حوزه مکانیزاسیون زعفران پیشرفت چندانی نداشته‌ است و هنوز برداشت گل و فرآوری آن به صورت دستی انجام می‌شود و دستگاه‌های موجود کامل و کارآمد نیستند.

وی در ارتباط با تولید زعفران ارگانیک، افزود: در زمینه تولید زعفران ارگانیک نیز با وجود استانداردهای جهانی، تعداد مزارع دارای گواهی بسیار اندک است و بخش زیادی از محموله‌های صادراتی به دلیل باقی‌ماندن سموم شیمیایی برگشت می‌خورند. ایجاد یک سازمان تخصصی زعفران در وزارت جهاد کشاورزی، می‌تواند راهکاری مناسب برای برون‌رفت از وضعیت فعلی باشد.

فیضی با اشاره به برخی از طرح‌های پژوهشی خود در زمینه فناوری‌های زعفران، گفت: در تحقیقات اخیر از نانوذرات و هورمون‌های گیاهی برای تحریک رشد و بهبود عملکرد زعفران استفاده کردیم که نتایج اولیه امیدوارکننده است. با این حال، این فناوری‌ها هنوز در سطح مزارع کشاورزان به‌کار گرفته نشده و نیازمند آموزش و ترویج گسترده است.

منبع: ایسنا