لشگر سرگردان ناوگان نفتی روسیه

به گزارش انرژی پرس، به نقل از روزنامه ژاپن تایمز، روسیه از آغاز درگیری‌ها در اوکراین با تحریم‌های گسترده غربی علیه صادرات نفت و گاز خود مواجه بوده است. این در حالی است که کرملین بارها اعلام کرده که به‌رغم تحریم‌ها مسیرهای خود را برای ارسال حامل‌های انرژی حفظ کرده و همچنان تانکرهای خود را به مقاصد مورد نظر اعزام می‌کند. از سوی دیگر، رسانه‌ها بارها نسبت به خیل تانکرهایی که نفت روسیه به صورت قاچاقی به کشورهای گوناگون صادر کرده و از این طریق تحریم‌ها علیه مسکو را دور می‌زنند، هشدار داده بودند.

با این حال، گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که وضعیت آنچنان هم در نگاه نخست به نظر می‌رسد به سود رهبران کرملین نیست. بنا به گزارش‌ها، بیش از ۵۰ نفتکش که قبلا نفت روسیه را حمل می کردند، اکنون در دریای بالتیک، دریای سیاه، شرق دور روسیه، چین، کره جنوبی و نزدیک کانال سوئز خالی و عاری از هرگونه فعالیت هستند.

فراز و فرود تاثیر تحریم‌ها علیه مسکو

گزارش‌ها حاکی از آن است که تمامی این نفتکش‌ها در ماه‌های اخیر هدف تحریم‌های ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا قرار گرفته‌اند، زیرا غرب تلاش‌ها را برای قطع درآمدهای نفتی روسیه افزایش داده است. بر اساس داده‌های ردیابی نفتکش‌های گردآوری شده توسط بلومبرگ، تعداد بسیار کمی از این نفتکش‌ها، به‌طور دقیق سه عدد، محموله‌های نفتی را از زمانی که توسط یک یا چند مقام غربی شناسایی شده بودند، بارگیری کرده‌اند.

تشدید اجرای تحریم‌ها مشکلاتی را برای روسیه در ارسال نفت خود به مشتریان، که اکنون عمدتاً در آسیا هستند، ایجاد کرده است. با این حال، تحلیلگران تخمین می زنند که هزینه حمل و نقل تحویل نفت روسیه اخیراً به پایین‌ترین حد در دو سال گذشته رسیده است و اکنون به نرخ حمل و نقل برای نفت خام غیرتحریمی در مسیرهای مشابه نزدیک شده است. این در حالی است که بخشی از هدف تحریم‌ها بالا بردن هزینه حمل نفت خام روسیه است که تمایل واردکنندگان به خرید نفت پوتین را به خاطر غیراقتصادی‌بودن هزینه‌ها کاهش می‌دهد.

اما هزینه حمل و نقل نفت خام تحریم‌شده روسیه در ماه گذشته کاهش یافته است که در حال حاضر تاثیر تحریم‌های غرب بر فروش و درآمدهای نفت روسیه را کمرنگ کرده است. منابع ناشناس این هفته به رویترز گفتند که این روند ممکن است پایدار نباشد زیرا کاهش نرخ حمل و نقل به دلیل افزایش نرخ فرآوری پالایشگاه‌ها در روسیه در این ماه است که باعث کاهش صادرات شده است.

تانکرها، هدف تحریم‌های گسترده

ایالات متحده در پایان سال گذشته میلادی شروع به تشدید تحریم‌ها علیه شرکت‌های حامل نفت روسیه کرد، آن هم با هدف سرکوب درآمدهای پوتین و رسیدگی به نقض مکانیسم سقف قیمتی که تحت آن می‌توان نفت روسیه را با نفتکش‌های غربی، بیمه‌شده یا تحت حمایت مالی حمل کرد. هدف تحریم‌های واشنگتن و متحدانش این بود که قیمت نفت خام ۶۰ دلار در هر بشکه یا کمتر باشد. سپس ایالات متحده در ماه فوریه در دومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین و در پاسخ به مرگ «الکسی ناوالنی»، سیاستمدار مخالف، تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه وضع کرد.

در میان ۵۰۰ هدف تحریمی جدید، وزارت خزانه‌داری و دولت ایالات متحده شرکت کشتی‌رانی «سوفکامفلوت» و بیش از ۱۲ نفتکش مرتبط با اپراتور ناوگان دولتی روسیه هدف قرار گرفتند. ماه گذشته، بریتانیا صراحتاً کشتی‌های ناوگان سایه پوتین را که توسط روسیه برای دور زدن تحریم‌های بریتانیا و گروه هفت مورد استفاده قرار می‌گرفت، هدف قرار داد. این نخستین دور تحریم‌های بریتانیا بود که مستقیماً ناوگان در سایه پوتین را هدف قرار داد، ناوگانی که تخمین زده می‌شود به بیش از ۶۰۰ نفتکش افزایش یافته باشد. هفته‌ها پس از آخرین تحریم‌های بریتانیا، اتحادیه اروپا در پایان ژوئن بسته تحریمی جدیدی را علیه روسیه تصویب کرد که برای اولین بار پروژه‌ها و محموله‌های گاز طبیعی روسیه را هدف قرار داد و  هدف محدود کردن استفاده مسکو از ناوگان تاریک برای دور زدن سقف قیمت نفت و فرآورده های نفتی را پی گرفت.

سرگردانی ناوگان روسیه

بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده توسط بلومبرگ، در حالی که ناوگان در سایه روسیه در حال رشد است، نفتکش‌هایی که از اکتبر ۲۰۲۳ تحریم شده‌اند، در سراسر جهان، از بالتیک گرفته تا اقیانوس آرام، بیکار و خالی هستند. از ۵۳ کشتی که از اکتبر ۲۰۲۳ مورد تحریم قرار گرفته‌اند، تنها سه کشتی محموله‌های نفتی را از زمان تعیین‌شده بارگیری کرده‌اند.

بر اساس این گزارش، ۸ تانکر سوفکامفلوت که در نزدیکی بنادر ولادی وستوک و ناخودکا در اقیانوس آرام روسیه قرار دارند، از جمله این کشتی‌های سرگردان هستند که یکی از آنها بعداً به سمت کانال سوئز حرکت کرد و دیگری به چین تحویل داده شد. همچنین ۳ کشتی در دریای بالتیک و سه کشتی دیگر در اوست-لوگا و استونی لنگر انداخته‌اند. همچنین ۱۰ نفتکش هنسیا در سواحل چین و کره جنوبی مستقر هستند و دیگر اعضای یگان دریایی روسیه در نزدیکی پورت سعید در شرق مدیترانه قرار دارند.

بنا به داده‌های بلومبرگ، حدود نیمی از نفت‌کش‌های تحریم‌شده هر کدام در دریای بالتیک و دریای سیاه، بنادر خاور دور روسیه، فراساحل چین و کره جنوبی و نزدیک پورت سعید، در انتهای شمالی کانال سوئز خالی هستند. این در حالی است که کارشناسان معتقدند که روسیه به تلاش‌های خود برای دور زدن تحریم‌های غرب ادامه می دهد و در بسیاری از موارد موفق هم شده است. به عنوان مثال، در بهار امسال، یک نفتکش روسی از اپراتور ناوگان نفتکش تحریم‌شده سوفکامفلوت‌ توانست تحریم‌های ایالات متحده را با انتقال مخفیانه محموله نفت خود به کشتی دیگری در فراساحل سنگاپور دور بزند.