قطع صادرات گاز به ترکیه در فصل سرما به صلاح نیست/ منتظر چراغ سبز پاکستان هستیم

به گزارش «انرژی پرس»، سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز در نشست خبری امروز با اعلام وضعیت بحرانی گاز در کشور، زنگ خطر را به صدا درآورد. او با تاکید بر اینکه مصرف گاز در ایران سه و نیم برابر میانگین جهانی و معادل مصرف کشور چین است، از شهروندان خواست تا در مصرف گاز صرفه‌جویی کنند. توکلی با طرح این سوال که چرا با وجود داشتن دومین ذخایر گازی جهان، ایران با کمبود گاز مواجه است، به تشریح دلایل این بحران و راهکارهای برون‌رفت از آن پرداخت.

شبکه گاز کشور در شرایط پایدار قرار دارد

مدیرعامل شرکت ملی گاز، در ابتدای نشست امروز با تاکید بر پایداری شبکه گاز کشور در شرایط کنونی، اظهار داشت: با تلاش‌های شبانه‌روزی همکاران در بخش‌های مختلف، از تولید گاز خام تا توزیع آن در سراسر کشور، شبکه گاز کشور در وضعیت پایداری قرار دارد.

او افزود: پایداری سیستم‌های صنعتی به معنای آمادگی برای پاسخگویی در هر شرایطی است و متخصصان ما در سراسر کشور با تلاش مستمر، این آمادگی را فراهم کرده‌اند. البته پایداری تنها به معنای وضعیت فعلی نیست، بلکه در ارتباط با تاسیسات و دارایی‌های فیزیکی و به معنای آمادگی برای واکنش به تغییرات احتمالی و شرایط اضطراری است.

معاون وزیر نفت اعلام کرد: میزان گاز تزریقی به شبکه سراسری کشور در مقایسه با سال‌های گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این حجم از گاز، تمامی مصرف‌کنندگان عمده کشور از جمله بخش‌های خانگی، تجاری، صنایع کوچک و بخشی از بخش‌های حمل و نقل و کشاورزی را پوشش می‌دهد. بدیهی است که این دسته از مصرف‌کنندگان به عنوان اولویت اول شرکت ملی گاز تلقی می‌شوند و تامین پایدار گاز برای آن‌ها خط قرمز این شرکت است.

به گفته توکلی در اوج مصرف زمستانه، حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد از گاز تولیدی به مصرف‌کنندگان خانگی، تجاری و صنایع کوچک اختصاص می‌یابد. با این حال، در این دوره، همچنان حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون متر مکعب کسری گاز در شبکه وجود دارد که نیازمند تامین سوخت‌های جایگزین مانند نفت گاز، گازوئیل و نفت کوره است. وزارت نفت موظف است تا این کمبود را با تامین سوخت‌های معادل جبران کند.

مصرف گاز ایران ۳.۵ برابر میانگین جهانی است

توکلی در ادامه به چالش‌های تامین گاز در کشور اشاره کرد، او با تاکید بر اهمیت تامین همزمان نیاز صنایع و بخش خانگی، به افزایش چشمگیر مصرف گاز در فصل زمستان اشاره کرد و گفت: در فصل سرد سال، مصرف گاز در بخش خانگی از ۲۳۰ میلیون متر مکعب به ۷۰۰ تا ۷۱۰ میلیون متر مکعب می‌رسد که نشان‌دهنده افزایش بیش از سه برابری مصرف در این بخش است.

او با مقایسه مصرف گاز ایران با کشورهای دیگر، به این نکته اشاره کرد که وابستگی بالای ایران به گاز طبیعی به‌عنوان سبد اصلی انرژی، یک وضعیت منحصر به فرد است. او افزود: در هیچ کجای دنیا سبد انرژی کشور به اندازه ایران به گاز طبیعی وابسته نیست. به عنوان مثال، کشور چین با جمعیتی بسیار بیشتر از ایران، مصرف گازی معادل ایران دارد. دلیل این امر، تنوع بیشتر سبد انرژی در چین و همچنین تلاش‌های بیشتر این کشور برای صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف انرژی است.

مدیرعامل شرکت ملی گاز، در نشست امروز از یک زمستان استثنایی در کشور خبر داد. او با اشاره به ورود یک توده هوای سرد اسکاندیناوی به کشور، که برای اولین بار بخش عمده‌ای از استان‌های شمالی (۱۱ استان) را تحت تاثیر قرار داده است، از کاهش ۱۲ درجه سانتی‌گراد دما نسبت به شرایط عادی خبر داد.

توکلی با تاکید بر تاثیر مستقیم کاهش دما بر مصرف گاز، اعلام کرد که به ازای هر درجه سانتی‌گراد کاهش دما، حدود ۲۵ میلیون متر مکعب به مصرف گاز کشور اضافه می‌شود. این به معنای آن است که با کاهش ۱۲ درجه‌ای دما در مناطق شمالی، شاهد افزایش قابل توجه مصرف گاز خواهیم بود که تقریبا معادل تولید یک فاز عسلویه است.

معاون وزیر نفت همچنین به مقایسه مصرف گاز در ایران با میانگین جهانی پرداخت و اظهار کرد: میزان مصرف انرژی در ایران سه و نیم برابر میانگین جهانی است. انتظار می‌رود که مصرف گاز در کشور به سطحی برسد که با میانگین جهانی همخوانی داشته باشد.

چرا با وجود ذخایر عظیم گاز، ایران با کمبود مواجه است؟

معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز، در پاسخ به این پرسش که چرا ایران با وجود دارا بودن دومین ذخایر گازی جهان، با کمبود گاز مواجه است، توضیحاتی ارایه کرد.

او با تاکید بر تفاوت بین ذخایر گازی و گاز قابل استفاده، اظهار کرد: درست است که ایران از نظر ذخایر گازی زیرزمینی پس از روسیه در رتبه دوم قرار دارد، اما تبدیل این گاز خام به گاز قابل استفاده برای مصارف خانگی و صنعتی، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان و انجام فرآیندهای پیچیده است. این فرآیندها شامل استخراج، پالایش، انتقال و توزیع گاز است که هر یک هزینه‌های قابل توجهی را در پی دارد.

توکلی با اشاره به مصرف بی‌رویه گاز در کشور، افزود: با توجه به رشد اقتصادی پیش‌بینی شده و افزایش تقاضا در بخش صنعت، حتی اگر تمام ذخایر گازی کشور استخراج و به شبکه تزریق شود، باز هم با کمبود گاز مواجه خواهیم بود، مگر آنکه مصرف بهینه شود. ارزش هر متر مکعب گاز خانگی حدود ۱۰۲ تومان است، در حالی که ارزش آن در بازارهای منطقه به ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان می‌رسد. این تفاوت قیمت نشان می‌دهد که مصرف بی‌رویه گاز، علاوه بر ایجاد کمبود، منجر به اتلاف منابع ملی نیز می‌شود.

ضرورت بهینه‌سازی مصرف انرژی؛ راهکاری برای مقابله با کمبود گاز

توکلی در ادامه این نشست اعلام کرد: با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی مبنی بر کاهش دمای هوا تا حدود ۴ درجه سانتی‌گراد زیر صفر از ابتدای آبان ماه، انتظار می‌رود مصرف گاز کشور به میزان قابل توجهی افزایش یابد. برآوردها حاکی از آن است که میزان مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و صنعتی حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب در روز نسبت به دوره مشابه سال گذشته افزایش خواهد یافت.

او افزود: علاوه بر عوامل جوی، وجود حدود ۲۰ میلیون بخاری قدیمی در منازل و همچنین مصرف بالای انرژی در برخی اماکن عمومی مانند فرودگاه‌ها و ترمینال‌ها، از دیگر دلایل افزایش مصرف گاز در فصل سرد سال است. این دستگاه‌های گرمایشی قدیمی به دلیل بازدهی پایین، باعث هدر رفت قابل توجهی از انرژی می‌شوند.

مدیرعامل شرکت ملی گاز به میزان بالای مصرف گاز در بخش‌های مختلف صنعت و تاکید بر ضرورت کاهش مصرف گاز و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد و گفت: مقدار قابل توجهی از مصرف بد گاز مربوط به شبکه در وزارت نفت و شرکت ملی است، اما این میزان در مقایسه با سایر کشورها کمتر است و با اقدامات مناسب قابل کاهش است.

او همچنین به مصرف بالای گاز در صنایع مختلف اشاره کرد و افزود: بسیاری از تجهیزات و تاسیسات صنعتی بر اساس استانداردهای مصرف انرژی بهینه طراحی و اجرا نشده‌اند. به عنوان مثال، بسیاری از نیروگاه‌ها راندمان بسیار پایینی دارند و بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد گاز ورودی به آن‌ها به هدر می‌رود. در حالی که با بهبود فناوری و افزایش راندمان، می‌توان این رقم را به ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش داد.

توکلی در ادامه به اهمیت کاهش مصرف گاز و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تاکید کرد و گفت: هر درجه کاهش دمای محیط در منازل، معادل صرفه‌جویی در گاز مصرفی در صنعت سیمان است. کاهش تولید سیمان به دلیل کمبود گاز، به طور مستقیم بر قیمت تمام شده مسکن و ساخت و ساز نیز تاثیرگذار خواهد بود.

کریدور گازی ایران و روسیه؛ رویا یا واقعیت؟

معاون وزیر همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره آخرین وضعیت همکاری با کشور روسیه و ایجاد کریدور گازی با این کشور اظهار کرد: طی ۳ سال گذشته تفاهم‌نامه هایی امضا شده؛ با توجه به شرایط منطقه ما باید بپذیریم که از مهم‌ترین منابع موجود در کشورهای اطراف و حتی کشورمان بحث گاز است؛ به طور قطع فروشنده گاز اول از هر چیز منافع خود را در نظر می‌گیرد.

او ادامه داد: افزایش قدرت کشور در حوزه انرژی یکی از اقدام‌های دارای اولویت به‌ منظور افزایش قدرت کشور و تکلیف قانون برنامه توسعه برای شرکت ملی گاز است، به همین دلیل نشست‌هایی با روس‌ها داشتیم و پیشرفت‌های مناسبی محقق شده است، رئیس‌جمهوری و وزیر نفت هم در جریان نشست بریکس مذاکراتی داشتند و مسیر می‌تواند به نتیجه برسد.

هدررفت گاز در ایران زیر ۴ درصد است

مدیرعامل شرکت ملی گاز در ادامه پرسش و پاسخ به خبرنگاران به میزان هدررفت گاز در کشور اشاره کرد. او با بیان اینکه هدررفت گاز تنها به مرحله انتقال محدود نمی‌شود و از ابتدای استخراج تا مصرف را شامل می‌شود، تاکید کرد: در برخی کشورها، میزان هدررفت گاز به ۱۹ درصد نیز می‌رسد، اما خوشبختانه این رقم در ایران زیر ۴ درصد است.

گاز ایران پشت مرز پاکستان؛ منتظر چراغ سبز اسلام‌آباد

توکلی، همچنین در خصوص پروژه خط لوله گاز ایران به پاکستان عنوان کرد: از سوی ایران، تمام مراحل اجرایی خط لوله و آمادگی‌های لازم برای انتقال گاز به پاکستان تکمیل شده است. اما اجرای این پروژه در خاک پاکستان منوط به تصمیم‌گیری نهایی دولت این کشور است.

واردات گاز؛ آری یا خیر؟

مدیرعامل شرکت ملی گاز با تاکید بر لزوم تغییر نگاه به واردات گاز، اظهار کرد: ما باید این تصور غلط را کنار بگذاریم که صرفا به دلیل داشتن منابع گاز داخلی، نیازی به واردات نداریم. در واقع، ایران می‌تواند به عنوان یک مرکز ترانزیت گاز در منطقه عمل کند. در همین راستا، مذاکرات برای واردات گاز از برخی کشورها، به ویژه روسیه، صورت گرفته که البته مقدار آ« نیز قابل توجه نیست.

توکلی در ادامه افزود: در حال حاضر واردات گاز به کشور نداریم اما اگر وارداتی صورت بگیرد این گاز یا در مصرف داخلی استفاده می‌شود یا به صورت سواپ به کشورهای دیگر منتقل می‌شود.

بهبود فرآیندها برای جمع‌آوری گازهای مشعل در اولویت است

معاون وزیر نفت در خصوص آخرین وضعیت جمع‌آوری گازهای مشعل، نیز توضیحاتی ارایه کرد و گفت: برای تحقق جمع‌اوری مشعل‌ها، دو اقدام اساسی در دستور کار قرار دارد.

اقدام اول مربوط به بهبود فرآیندهای داخلی شرکت ملی گاز است که خوشبختانه همکاران ما در این زمینه عملکرد بسیار خوبی داشته‌اند و این موضوع در اولویت کاری ما بوده و حتی تکلیفی قانونی محسوب می‌شود.

اقدام دوم مرتبط با مکانیزم‌های فروش این گاز است. ما باید این گازها را به مزایده بگذاریم تا متقاضیان بتوانند آن‌ها را خریداری کنند. اما تعیین سازوکار دقیق این مزایده‌ها بسیار حساس است و نیازمند تدوین مقررات و قراردادهای مشخصی است. این موضوع به طور کامل در حیطه مسئولیت شرکت ملی گاز قرار دارد.

توکلی همچنین اشاره کرد که برخی از مشعل‌ها مشترک با شرکت ملی نفت هستند و برای تعیین وضعیت دقیق آن‌ها نیاز به هماهنگی بیشتر بین دو شرکت است.

او در خصوص اندازه‌گیری دقیق گازهای مشعل نیز گفت: اندازه‌گیری دقیق فلرینگ کار بسیار دشواری است. با این حال، شرکت ملی گاز تلاش‌های زیادی در این زمینه انجام داده است. دولت چهاردهم نیز بر این باور است که باید نتایج نهایی این تلاش‌ها را به صورت یکجا و پس از کسب موفقیت‌ها، به اطلاع عموم برساند.

قطع صادرات گاز به ترکیه در فصل سرما به صلاح نیست

توکلی در پاسخ به پرسشی درباره تحقق بودجه ۱۶ میلیارد متر مکعبی صادرات گاز، اظهار کرد: در حال حاضر آمار دقیقی در این خصوص ندارم. اما باید توجه داشت که صادرات گاز ایران عددی قابل توجه نیست. اولویت ما تامین نیاز داخلی، به‌ویژه در فصل زمستان و در شرایطی که برخی از هموطنان با مشکل تامین گاز مواجه هستند، است.

مدیرعامل شرکت ملی گاز، در خصوص صادرات گاز و چالش‌های آن، نکات مهمی را در نشست امروز مطرح کرد. او با اشاره به قراردادهای صادرات گاز ایران و نیاز کشورهای مصرف‌کننده به گاز برای نیروگاه‌های خود در فصل سرما، به این نکته اشاره کرد که قطع صادرات گاز به ترکیه، علاوه بر از دست رفتن اعتبار ایران در بازارهای جهانی، می‌تواند منجر به جایگزینی گاز ایران با گاز کشورهای رقیب مانند روسیه و ترکمنستان شود.

او تاکید کرد که کاهش صادرات گاز به ترکیه نه تنها به نفع ایران نیست، بلکه می‌تواند به از دست رفتن سهم بازار و کاهش درآمدهای ارزی کشور منجر شود. توکلی با اشاره به برنامه هفتم توسعه که هدف آن صادرات ۱۰ درصدی صادرات گاز است اعلام کرد که این میزان در حال حاضر کمتر از ۲ درصد است.