فعالیت چین در بازارهای معدنی زیمبابوه

به گزارش انرژی پرس، چین در سال گذشته اعلام کرد ۲.۷۹ میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش لیتیوم زیمبابوه انجام می دهد. مطابق با آمارهای رسمی دولت زیمبابوه در شش ماه آخر سال ۲۰۲۳ تولید لیتیوم در این کشور به صورت انفجاری صعودی بوده است. البته شایان ذکر است که این سرمایه گذاری شامل پلاتینیوم، نیکل، پالادیوم و روی هم بوده است، اما بر اساس آمارهای رسمی نشان داده می‌شود که سرمایه گذاری اصلی در حوزه لیتیوم انجام شده است. می‌توان این موضوع را به غنای زیمبابوه در حوزه لیتیوم و واردات نیکل از کشورهای دیگر نسبت داد.

به علاوه که لیتیوم نقش اصلی را در صنعت باتری سازی بازی می‌کند. البته این نکته نیز باید اضافه شود که این رقم تنها رقم اعلامی‌برای سرمایه گذاری دولتی است. برای نمونه دو شرکت سینومین بیکیتا و ژجیانگ هوایو سرمایه گذاری بالغ بر ۲ میلیارد دلار در زمینه لیتیوم در دو سال گذشته انجام داده اند.

این سرمایه گذاری شامل ساخت یک کارخانه باتری در منطقه ماپینگا و یک مزرعه خورشیدی در کاریبا هم هست. شرکت چنگشین در همین زمان ۱۳۰ میلیون دلار برای استخصال ۳۰۰ هزار تن لیتیوم در سال انجام داده است.

البته می‌توان گفت سرمایه گذاران چینی تقریبا در تمامی‌بخش های معدنی در زیمبابوه فعالیت دارند. در ابتدای سال ۲۰۲۴ دو شرکت چینی اقدام به سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری در ساخت کارخانه سیمان در منطقه ماگونجه زیمبابوه نمودند. انتظار می رود سالانه ۲.۷ میلیون تن ذغال سنگ از این منطقه استحصال شود. احداث این نیروگاه که همزمان با ساخت یک نیروگاه خواهد بود، حدود ۵۰۰۰ شغل در این منطقه ایجاد می‌کند. پیشتر در سال ۲۰۱۶ شرکت سینوما (sinoma) چین کارخانه سیمانی در حراره احداث کرده بود که سالانه ۷۰۰ هزار تن برداشت سیمان از آن انجام می‌شد. این کارخانه تا این زمان بزرگ ترین کارخانه سیمان زیمبابوه به شمار می آمد.

در حوزه فولاد، چین در صدد ساخت بزرگ ترین کارخانه فولاد آفریقاست. این سرمایه گذاری به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار توسط شرکت آهن دینسون و شرکت آهن زیمبابوه در ام وما احداث می‌شود. در چارچوب این سرمایه گذاری چین کارخانه را با نیروی انسانی زیمبابوه خواهد ساخت. با توجه به ساخت این کارخانه در یک منطقه توسعه نیافته، تأثیر قابل ملاحظه ای در توسعه آن دارد.

در زمینه ذغال سنگ در آوریل ۲۰۲۴ بانک صادرات-واردات چین مبلغ ۱.۴ میلیارد دلار وام برای طرح معدن ذغال سنگ در شمال غرب زیمبابوه در منطقه چینی پارک ملی هوئنگ اختصاص داد. این طرح توسط شرکت چینی سینوهیدرو (sinohydro) اجرا می‌شود. در ماه ژوئن یک سرمایه گذار چینی مستقر در زیمبابوه به اسم آریالای ونکای هو، ۵۱ سهام هلدینگ ذغال سنگی کنتانگو را به ارزش ۲۰ میلیون دلار خریداری کرد. این در حالی است که ۲۴ درصد سهام این شرکت متعلق به انگلستان است و سال گذشته انگلستان تمایل نشان داده بود در طرح استحصال ذغال سنگ به میزان ۲.۶ میلیارد تن در منطقه موچسو سرمایه گذاری کند. به این ترتیب، ۲۴ درصد این شرکت در اختیار سرمایه گذاران زیمبابوه ای باقی می ماند.

در زمینه کروم به نظر سرمایه گذاری‌ها کمتر است. شرکت سینگشان (tsingshan) تنها شرکت چینی است که از سال ۲۰۱۲ در این زمینه به چشم می خورد. علی رغم این که چین از وارد کنندگان بزرگ کروم است، به نظر اقبال چشمگیری نسبت به کروم زیمبابوه وجود نداشته است. در سال ۲۰۲۲ این شرکت سرمایه گذاری ۱۲۵ میلیون دلاری در زمینه کروم انجام داده است. البته باید اضافه کرد که کروم وافرترین ماده معدنی در زیمبابوه به شمار می رود.

در مورد تیتانیوم چین بیشتر با آفریقای جنوبی و کنیا کار کرده است که طبق اخبار موجود حجم این تجارت در دو سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ نزولی بوده است. در این زمینه به نظر زیمبابوه چندان غنی نیست و حتی چین میزانی از تیتانیوم را به زیمبابوه وارد کرده است. می‌توان یکی از دلایل این رویکرد را سرمایه گذاری چینی‌ها در معادن تیتانیوم در شمال روسیه دانست که هزینه به مراتب کمتر و احتمالا کیفیت بهتری را به آن‌ها ارائه می دهد. شرایط نسبتا مشابهی در خصوص فسفات نیز وجود دارد.

سرمایه گذاری‌های چین در زمینه مس در زیمبابوه ارقام بزرگی را نشان نمی دهد ولی قابل توجه است. شرکت توسعه معدنی زیمبابوه و شرکت چینی ژی جوئی در سال ۲۰۲۳ توافق ۵ میلیون دلاری برای استحصال ۲۶ میلیون تن از معادن مس در منطقه موهانگورا داشتند. در سوی مقابل شرکت چینی زیجین در سال ۲۰۲۳ میزان ۱.۱ میلیارد دلار در زمینه مس در معادن مس موپانی در زامبیا سرمایه گذاری کرده است. معادن مس زیمبابوه نیز اصولا در مرز این کشور با زامبیا قرار دارند.

در مورد برخی از مواد معدنی مثل طلا، الماس، پلاتینیوم، پالادیوم و حتی ذغال سنگ با وجود این که حجم استحصال مواد معدنی طبق گزارش سال ۲۰۲۳ سازمان سرمایه گذاری زیمبابوه چشمگیر بوده است (یعنی باید میزان بزرگ تری از تجارت و سرمایه گذاری را نشان بدهد و شواهد میدانی نشان از سرمایه گذاری بزرگ چینی‌ها از سال ۲۰۱۵ در این حوزه‌ها دارد، اما اطلاعات مناسب و دقیق تری یافت نشده است که نشان دهنده میزان سرمایه گذاری آن‌ها یا طرح های اجرا شده و در حال اجرا باشد.

منبع: معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه