عملکرد تجارت خارجی در سال گذشته و ۴ ماهه ۱۴۰۴​​​​​​

به گزارش انرژی پرس، شب گذشته (چهارشنبه شب) محمدعلی دهقان‌دهنوی با حضور در یک برنامه تلویزیونی خبری، به بررسی عملکرد یک‌ساله تجارت خارجی کشور، نتایج چهار ماهه اخیر، تأثیر موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و چالش‌های پیش روی توسعه صادرات پرداخت.

رئیس سازمان توسعه تجارت ایران همچنین به مسائل سامانه جامع تجارت، راهبردهای تجارت خارجی در شرایط بحرانی و برنامه‌های تقویت صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا اشاره کرد.

عملکرد تجارت خارجی در سال گذشته و ۴ ماهه ۱۴۰۴​​​​​​

دهقان دهنوی در ابتدای سخنان خود به عملکرد تجارت خارجی در سال گذشته اشاره کرد و گفت: در سال گذشته، صادرات غیرنفتی کشور با رشد ۱۵.۸ درصدی به ۵۸ میلیارد دلار رسید که یک رکورد جدید محسوب می‌شود.»

وی افزود: «هرچند این رقم به هدف ۲۳ درصدی برنامه هفتم توسعه نرسید، اما نسبت به سال‌های گذشته رشد قابل‌توجهی داشته و امیدوارکننده است.

رئیس سازمان توسعه تجارت از کاهش ۵.۵ درصدی صادرات غیرنفتی و ۱۵ درصدی واردات در چهار ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد که منجر به افت ۱۰ درصدی تجارت خارجی کشور شده است.

وی این کاهش را به حوادثی نظیر انفجار در بندر شهید رجایی در اردیبهشت‌ماه و جنگ ۱۲ روزه نسبت داد که به فعالیت‌های اقتصادی و بنادر کلیدی کشور آسیب رساند. دهقان دهنوی ابراز امیدواری کرد با تلاش بخش خصوصی و فعالیت اقتصادی قوی‌تر، این عقب‌ماندگی جبران شود.

محدودیت انرژی و خام‌فروشی؛ موانع اصلی توسعه صادرات

این معاون وزیر صنعت معدن و تجارت ضمن اشاره به مشکلات زیرساختی، به‌ویژه محدودیت‌های انرژی، اظهار کرد: در حوزه فولاد، از نظر وزنی ۱۰ درصد رشد صادرات داشتیم، اما از نظر ارزشی ۱۰ درصد کاهش مشاهده شد. این نشان‌دهنده خام‌فروشی است؛ به‌جای شمش آهن، آهن اسفنجی یا کنسانتره و گندله صادر کردیم، چون کارخانه‌ها به دلیل قطعی برق نتوانستند تولید کنند. ظرفیت تولید فولاد کشور تا ۸۰ درصد بوده، اما اکنون به ۶۰ درصد کاهش یافته که ناشی از محدودیت انرژی است.

دهقان دهنوی از برنامه‌های دولت چهاردهم برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی خبر داد و گفت: این برنامه‌ها می‌تواند بخشی از محدودیت‌های انرژی را در سال جاری و آینده جبران کند تا از ظرفیت‌های تولید بهتر استفاده شود.

تسهیل تجارت؛ راهکار کوتاه‌مدت توسعه صادرات

رئیس سازمان توسعه تجارت ایران ضمن تأکید بر لزوم تسهیل تجارت به‌عنوان راهکار کوتاه‌مدت، تصریح کرد: محدودیت‌های بیرونی همچون تحریم‌ها و جنگ خارج از کنترل ماست، اما بروکراسی بالا، قوانین زائد و سیاست‌گذاری‌های نادرست، موانعی هستند که باید حذف شوند. فرایندهاع باید کوتاه و ساده شوند و سیاست‌ها در راستای ایجاد انگیزه برای صادرکنندگان قرار گیرند.

دهقان‌دهنوی در ادامه به اهمیت تولید صادرات‌محور در میان‌مدت و بلندمدت اشاره و خاطرنشان کرد: تولیدکنندگان باید هنگام سرمایه‌گذاری، بازارهای جهانی و استانداردهای بین‌المللی را در نظر بگیرند و به جای تمرکز بر بازار ۹۰ میلیونی ایران، به بازارهای چند صد میلیونی منطقه و جهان فکر کنند. این رویکرد می‌تواند صادرات را به چند صد میلیارد دلار برساند.

سامانه جامع تجارت، گره‌ای در مسیر تجارت

دهقان‌دهنوی در پاسخ به انتقادات وزارت اقتصاد در نامه ۱۸ مرداد درباره مشکلات سامانه جامع تجارت، توضیح داد: این سامانه متشکل از ۷۰ الی ۸۰ سرویس و تبادل اطلاعات بین دستگاه‌های مختلف است و تنها بخش کوچکی از آن در سازمان توسعه تجارت قرار دارد. مشکلات سامانه به عواملی نظیر عدم هماهنگی عرضه و تقاضای ارز، تغییر مکرر قواعد و مشکلات فنی ناشی از تعدد سامانه‌ها بازمی‌گردد.

این مقام مسئول با اشاره به نارضایتی تجار از تغییرات ناگهانی مقررات، گفت: بر اساس ماده ۲۴ و ۳۰ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، دولت موظف است حداقل یک ماه قبل از اعمال مقررات جدید، بخش خصوصی را مطلع کند. اما این قانون به‌خوبی رعایت نمی‌شود.

رئیس سازمان توسعه تجارت از تشکیل کمیته‌ای به ریاست وزیر صمت برای حل این مشکلات خبر داد و تاکید کرد که این کمیته مصوباتی برای تسهیل تجارت، مانند رفع ممنوعیت ویرایش ثبت سفارش‌ها، داشته است.

معاون وزیر صمت در ادامه پیشنهاد بازطراحی سامانه جامع تجارت را مطرح کرد و افزود: اگرچه نظر شخصی من بازطراحی است، اما به‌سازی مستمر سامانه در حال انجام است تا مشکلات کاهش پیدا کند.

تأثیر موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا/اوراسیا، فرصتی برای توسعه بازارهای صادراتی

دهقان‌دهنوی ضمن اشاره به اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا از ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، اظهار کرد: این موافقت‌نامه تعرفه ۸۷ درصد کالاها را صفر کرده و مزیتی رقابتی برای صادرکنندگان ایرانی ایجاد کرده است. صادرات به کشورهای اوراسیا در سه‌ماهه اول سال ۲۲ درصد رشد داشته است؛، به‌ویژه ۳۳ درصد به روسیه و ۲۸ درصد به ارمنستان.

وی از برنامه‌های ترویجی سازمان توسعه تجارت برای آشناسازی بخش خصوصی با این بازار خبر داد و خاطرنشان کرد: تورهای استانی در ۱۹ استان برگزار شده و با همکاری اتاق‌های بازرگانی، فرصت‌های این موافقت‌نامه تشریح می‌شود. متاسفانه هنوز بخش خصوصی به‌طور کامل از این ظرفیت استفاده نکرده و نیاز به تلاش بیشتری برای نفوذ در این بازارها وجود دارد.

تکذیب شایعه واردات سگ و گربه

رئیس سازمان توسعه تجارت در بخشی دیگری از این گفت‌وگوی خبری، به شایعه اخیر پیرامون آزادسازی واردات سگ و گربه از طریق موافقت‌نامه اوراسیا واکنش نشان داد و تصریح کرد: این خبر کاملاً بی‌اساس است و برای جلب توجه در فضای مجازی منتشر شد. واردات ما از اوراسیا عمدتاً نهاده‌های دامی مانند ذرت و جو است و هیچ ارزی برای کالاهای غیرضروری تخصیص داده نشده. موافقت‌نامه تجارت آزاد به معنای صفر شدن تعرفه‌ها برای ۸۷ درصد کالاهاست، اما این به معنای تخصیص ارز برای واردات کالاهای غیرضروری نیست.

تاب‌آوری تجارت خارجی در شرایط بحرانی

این مقام مسئول ضمن اشاره به جنگ ۱۲ روزه اخیر، خاطرنشان شد: طی این مدت، تجارت خارجی کشور متوقف نشد؛، هرچند در مرزهای غربی کاهش دیده شد، اما پایانه‌های مرزی، حمل‌ونقل دریایی و مرزهای شرقی و جنوبی فعال بودند. ایران با دسترسی به آب‌های آزاد و همسایگان متعدد، راه‌های تنفس زیادی دارد و برنامه‌های مشخصی برای تأمین نیازهای اساسی در شرایط بحرانی طراحی شده است.

چالش صادرات محصولات دانش‌بنیان و خام‌فروشی

رئیس سازمان توسعه تجارت ایران با اذعان به پایین بودن ارزش کالاهای صادراتی (حدود ۳۵۰ تا ۳۸۰ دلار در مقابل ۲۰۰۰ دلار برای واردات)، تصریح کرد: خام‌فروشی همچنان چالش اصلی ماست. اما نباید از صادرات مواد خام جلوگیری کرد، بلکه باید درآمد آن در تولید کالاهای با ارزش افزوده بالاتر سرمایه‌گذاری شود.برای مثال، می‌توانیم با فروش سنگ آهن، کارخانه کنسانتره و سپس گندله بسازیم و در زنجیره تولید پیش برویم.

وی همچنین به پراکندگی مسئولیت‌های تجارت خارجی بین دستگاه‌های مختلف اشاره کرد و گفت: هرچند سازمان توسعه تجارت باید فرماندهی واحد داشته باشد، اما هماهنگی بیشتر بین دستگاه‌ها در حال انجام است.

توسعه رایزنان بازرگانی برای نفوذ در بازارهای جهانی

دهقان دهنوی در پایان ضمن تاکید بر کمبود رایزنان بازرگانی در برخی بازارهای کلیدی، اظهار کرد: در حال حاضر در عراق سه رایزن و در چین دو رایزن داریم، اما در برخی مناطق مانند ایلام کمبودهایی وجود دارد. برنامه داریم ۱۰ نمایندگی با ساختار بزرگ‌تر ایجاد کنیم و با همکاری بخش خصوصی، مراکز تجارت و شرکت‌های مدیریت صادرات را تقویت کنیم.

منبع: ایسنا