ضرر عربستان از کاهش تولید نفت

پیش‌بینی رشد اقتصادی سال ۲۰۲۳ عربستان سعودی در به‌روزرسانی گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی صندوق بین‌المللی پول (IMF) که هفته جاری منتشر شد، بیشترین کاهش را در میان اقتصادهای بزرگ داشت. صندوق بین‌المللی پول اعلام کرد که کاهش قابل توجه رشد تولید ناخالص داخلی عربستان بر رشد اقتصادی منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی در سال میلادی جاری، تاثیر خواهد گذاشت.

در حالی که چشم انداز رشد اقتصادی عربستان در سال ۲۰۲۳ به میزان ۱.۲ درصد نسبت به گزارش آوریل صندوق بین المللی پول کاهش یافت اما این وام دهنده، برآورد خود از رشد اقتصادی روسیه را بالاتر برد. پیش‌بینی رشد اقتصادی روسیه که از شرکای عربستان سعودی در گروه اوپک پلاس است، به میزان ۰.۸ درصد بالاتر برده شد و به ۱.۵ درصد بازبینی شد که منعکس کننده آمار مطلوبی است (خرده‌فروشی، ساخت‌وساز و تولید صنعتی) که به نیمه اول سال قوی اشاره دارد.

عربستان سعودی نه تنها بخش عمده ای از بار کاهش تولید نفت اوپک پلاس را بر عهده گرفته، بلکه کاهش تولید داوطلبانه به میزان یک میلیون بشکه در روز را به اجرا گذاشته است که با توجه به سهم بزرگ نفت در تولید ناخالص داخلی و درآمدهای صادراتی، بر چشم انداز رشد اقتصادی این کشور تاثیر می گذارد.

عربستان سعودی اوایل ژوئن اعلام کرد که به طور داوطلبانه، تولید خود را یک میلیون بشکه در روز در ژوئیه کاهش می‌دهد و به حدود ۹ میلیون بشکه در روز می رساند. سپس، این کاهش تولید اضافی را برای ماه اوت هم تمدید کرد.

صادرات کمتر و قیمت پایین‌تر نفت در حال حاضر باعث کاهش درآمدهای صادرات نفت عربستان سعودی شده است.

طبق داده های سازمان کل آمار، درآمدهای نفتی عربستان سعودی در ماه مه، به پایین‌ترین سطح از سپتامبر سال ۲۰۲۱ سقوط کرد، داده‌های رسمی که سه‌ شنبه هفته جاری منتشر شد، نشان داد در شرایطی که قیمت نفت به طور قابل توجهی کمتر از بهار سال گذشته بوده، این کشور صادرات نفت را کاهش داده است. درآمدهای نفتی در ماه مه سال ۲۰۲۳ نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۳۷.۷ درصد کاهش یافت و به ۱۹.۲ میلیارد دلار (۷۲ میلیارد ریال سعودی) رسید. درآمد نفتی این کشور در ماه مه سال ۲۰۲۲ که قیمت نفت برنت در پی حمله نظامی روسیه به اوکراین، به طور متوسط به ۱۱۳ دلار در هر بشکه بود، به ۳۰.۸ میلیارد دلار (۱۱۵.۵ میلیارد ریال) صعود کرده بود.

در ماه مه امسال، میانگین قیمت نفت برنت حدود ۷۵ دلار در هر بشکه بود که به همراه کاهش صادرات و کاهش تولید نفت عربستان تحت توافق اوپک پلاس، درآمد نفت عربستان را به پایین‌ترین حد در ۲۰ ماه اخیر رساند. سهم صادرات نفت از ارزش کل صادرات، در مقایسه با ۸۰.۸ درصد در ماه مه سال ۲۰۲۲، به ۷۴.۱ درصد در ماه مه سال ۲۰۲۳ کاهش پیدا کرد.

صادرات نفت عربستان سعودی در ماه مه، برای نخستین بار در چند ماه گذشته، به پایین هفت میلیون بشکه در روز کاهش یافت. صادرات نفت ممکن است کاهش بیشتری پیدا کند، زیرا عربستان سعودی یک میلیون بشکه در روز کاهش اضافی را در ماه‌های ژوئیه و اوت اعمال می کند.

بنابراین تعجب آور نیست که در گزارش هفته جاری صندوق بین المللی پول، پیش بینی رشد اقتصادی عربستان سعودی در سال میلادی جاری، بیشترین تنزل را در میان اقتصادهای بزرگ توسعه یافته و در حال توسعه  داشت. اکنون انتظار می رود اقتصاد عربستان سعودی در سال میلادی جاری، ۱.۹ درصد رشد کند که در مقایسه با برآورد آوریل صندوق بین المللی پول، ۱.۲ درصد کمتر است. رشد اقتصادی عربستان سعودی در سال میلادی آینده، ۲.۸ درصد پیش بینی می شود که ۰.۳ درصد نسبت به ارزیابی آوریل تنزل پیدا کرده است.

صندوق بین‌المللی پول اعلام کرد تنزل پیش بینی رشد اقتصادی عربستان سعودی برای سال ۲۰۲۳، منعکس کننده کاهش تولید اعلام شده در آوریل و ژوئن در راستای توافق اوپک پلاس است و در عین حال، سرمایه گذاری خصوصی، از جمله اجرای پروژه های بزرگ، به حمایت از رشد تولید ناخالص داخلی غیرنفتی قوی ادامه می‌دهد.

صندوق بین المللی پول در اوایل ماه مه اعلام کرده بود که عربستان سعودی برای متوازن کردن بودجه خود در سال میلادی جاری، به قیمت نفت ۸۰ دلار و ۹۰ سنت در هر بشکه نیاز دارد.

بر اساس گزارش اویل پرایس، تحلیلگران می‌گویند که تلاش‌های عربستان سعودی برای تقویت قیمت نفت از طریق کاهش چشمگیر تولید، ممکن است اقتصاد این کشور را امسال کوچکتر کرده و این کشور رکورددار یکی از بدترین عملکردهای اقتصادی در میان کشورهای گروه ۲۰ شود.