سرمایه‌گذاری ۸۰۰ میلیون دلاری برای خرید دکل‌های حفاری؛ آیا مافیا ورود می‌کند؟ +فیلم

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، صنعت حفاری در ایران همواره با چالش‌ها و مسائلی همراه بوده است، زیرا به گفته کارشناسان، کندن بی‌رویه چاه‌های نفتی تنها تامین کننده منافع گروه‌های خاص است برای همین دولت باید همزمان تمرکز خود را برازدیاد تولید و بهره‌وری بیشتر از چاه‌های قدیمی نیز بگذارد. طبق آمارهای رسمی، آمریکا و کشورهای اروپایی هم در سال‌های اخیر از تعداد دکل‌های خود کاسته و برای بهره‌وری بیشتر از چاه‌های نفتی خود در تلاشند. در ایران، اخیرا خبرهایی مبتنی بر سرمایه‌گذاری ۸۰۰میلیون دلاری شرکت ملی حفاری برای خرید ۱۵ دستگاه حفاری خشکی منتشر شده است. اینکه شرکت ملی حفاری که یک دستگاه دولتی است برای خرید دکل و نوسازی ناوگان‌های خود تلاش کند می‌تواند نقطه امیدی برای کوتاه کردن دست مافیای حفاری باشد. در رابطه با این خبر گفت‌وگویی اختصاصی با مهران مکوندی، مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران انجام شد و به شرح این پروژه پرداخته شد.

خروج از اصل ۴۴قانون اساسی: نقطه عطفی برای تحول در حفاری ایران

مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران درباره سرمایه‌گذاری ۸۰۰میلیون دلاری برای خرید دکل‌های حفاری از سوی این سازمان گفت: سال گذشته شرکت ملی حفاری از اصل ۴۴ قانون اساسی خارج شد. قبل از آن مجوز سرمایه‌گذاری از طریق شرکت ملی نفت یا استفاده از منابع داخلی را نداشتیم. پس از خروج از اصل ۴۴، مجوز سرمایه‌گذاری، بازسازی، نوسازی و ارتقای کیفیت دستگاه‌های حفاری و تجهیزات به شرکت ملی حفاری داده شد. بنابراین برنامه سرمایه‌گذاری این شرکت طبق مصوبه هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران سال گذشته آغاز شده است. این مصوبه شامل خرید، تعمیر قطعات یدکی و ارتقای کیفیت خدمات فنی می‌شود. به تبع این مصوبه ۸۰۰میلیون دلار برای خرید دکل‌های حفاری و نوسازی تجهیزات اختصاص داده شده است. قسمتی از این مبلغ از محل درآمدی خود شرکت ملی حفاری ایران است و خریداری و هزینه کردن این بودجه به شکل مناقصه‌ای انجام می‌شود.

او گفت: فرآیند خرید از طریق استعلام از شرکت‌های معتبر سازنده انجام می‌شود. ما با چندین شرکت در ارتباط هستیم و پس از تجزیه و تحلیل، گزارش را به ناظر شرکت ملی نفت ارائه می‌دهیم گرچه هنوز تصمیمات نهایی نشده است.

لزوم نوسازی ناوگان‌ها و تجهیزات

مکوندی بیان کرد: سال‌ها به دلیل محدودیت‌های سرمایه‌گذاری، تجهیزات ما فرسوده شده‌اند. اکنون نیاز به تحول وجود دارد. شرکت ما به عنوان یکی از بزرگترین ارائه‌دهندگان خدمات یکپارچه حفاری، این سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهد. بخشی از تجهیزات نو می‌شوند و بخش دیگر تعمیر و نوسازی می‌شوند. بخشی از این سرمایه‌گذاری یعنی کمتر از نصف بودجه‌ای که اختصاص داده شده شده، صرف خرید ۱۵ دستگاه حفاری جدید و به روز می‌شود، زیرا هرچند سال یکبار این امر نوسازی و خرید تجهیزات ضروری است. سیستم‌های قدیمی ما مکانیکال و AC BC بودند، اما سیستم‌های جدید AC AC هستند که راندمان بالاتری دارند. این دستگاه‌ها با توان یک هزار تا ‎سه هزار اسب بخار، خریداری می‌شوند. این دکل‌ها هم برای حفاری و هم برای تعمیر و تکمیل چاه‌ها استفاده می‌شوند.

بنابراین بخشی از بودجه نیز صرف بازسازی دکل‌های فرسوده میشود؛ از جمله دو دکل دریایی قدیمی شهید مدرس و رجایی که بیش از ۴۰ سال عمر دارند و هزینه تعمیرشان از خرید نمونه‌های نو بیشتر است. برنامه ما خارج کردن آنها از رده و خرید دو دستگاه حفاری جدید است. این کار از محل فروش دکل‌های قدیمی و با حمایت شرکت ملی نفت ایران انجام می‌شود.

نقشه راه ۱۸ ماهه؛ کاهش زمان غیرمولد از ۱۵درصد به ۳درصد

او در پایان گفت: در سال ۱۴۰۳ میانگین Non-Productive Time ما ۱۵درصد بود که با استاندارد جهانی  که (۳درصد) است، فاصله دارد. هدف ما کاهش این فاصله ۱۲درصد است که معادل افزودن ۷ دستگاه حفاری به ناوگان است. برای کاهش زمان غیرمولد، تعمیرات اساسی انجام می‌دهیم، انتظارات نامتعارف را به انتظارات متعارف تبدیل و تجهیزات فرسوده را با تجهیزات نو و جدید جایگزین می‌کنیم که این کار باید به صورت مستمر انجام شود. بنابراین با محقق شدن این اهداف، در بازه زمانی ۱۲ماهه یا ۱۸ماهه به این استاندارد جهانی خواهیم رسید. سرمایه‌گذاری ما در این بخش‌های شرح داده شده باعث می‌شود که هم ناوگان‌های ما به تجهیزات روز دنیا مجهز وفرسودگی آن‌ها تعمیرات اساسی شود به‌طوریکه از این محل  راندمان تولید و حفاری ما افزایش یابد و به کاهش زمان‌های انتظار منجر شود.

حفاری به همراه توسعه: کلید موفقیت سرمایه‌گذاری ۸۰۰ میلیون دلاری

سعید ساویز، کارشناس ارشد انرژی نیز پیرامون این موضوع و در مصاحبه‌ای با “انرژی پرس”، درباره سرمایه‌گذاری ۸۰۰ میلیون دلاری شرکت ملی حفاری ایران برای خرید دکل‌های نفتی گفت: شرکت ملی حفاری پس از انقلاب تأسیس شده و به عنوان یک نهاد دولتی، از ظرفیت توسعه برخوردار است؛ چراکه عمده دکل‌ها در اختیار این شرکت است. این شرکت پیشتر نیز تلاش کرده تا در نقش یک توسعه‌دهنده وارد بازار حفاری ایران شود، اما اقداماتش در برخی حوزه‌ها با موفقیت کامل همراه نبوده است. اگر شرکت ملی حفاری بتواند در این پروژه همزمان با عملیات حفاری، نقش توسعه‌دهنده را نیز ایفا کند، گامی مثبت خواهد بود.

دولتی بودن؛ مزیت یا مانع؟

او گفت: بخش عمده‌ای از خدمات حفاری و مدیریت دکل‌ها در ایران از سوی شرکت ملی حفاری ارائه می‌شود، اما دولتی بودن این شرکت گاه موجب مشکلاتی مانند تأخیر در پرداخت مطالبات آن‌ها می‌شود. به بیان دیگر، این شرکت همواره تحت فشارهای مالی و ساختاری قابل توجهی قرار داشته است. بنابراین تجهیز و تقویت شرکت ملی حفاری به نفع صنعت نفت کشور است. این شرکت بار اصلی حفاری را بر دوش می‌کشد و بهبود وضعیت آن، حتی در حوزه رفاه کارکنان، می‌تواند به نتایج ملموسی بینجامد. تقویت این شرکت در واقع تقویت مستقیم صنعت نفت ایران است.

او همچنین درباره اینکه مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران درباره برنامه‌های شرکت ملی حفاری برای سال ۱۴۰۴ از تمرکز بر افزایش راندمان حفاری و نوسازی ناوگان خبر داده بود گفت که تمرکز بر نوسازی ناوگان فرسوده حفاری نیز اقدامی ضروری و منطقی محسوب می‌شود.

نوسازی و خرید دکل‌های حفاری امری ضروری اما حساس

نوسازی ناوگان حفاری نه تنها افزایش بهره‌وری عملیاتی را به همراه دارد، بلکه ایران را به سمت خودکفایی در فناوری‌های پیچیده حفاری سوق می‌دهد. این مسئله در شرایط تحریم، حیاتی است. با این حال، پرسش کلیدی این است که آیا این سرمایه‌گذاری با انتقال دانش فنی و تربیت نیروی انسانی همراه خواهد بود یا صرفاً به واردات تجهیزات محدود می‌شود؟ بدون اصلاح ساختار مدیریتی و مالی، خطر تبدیل شدن به پروژه‌ای صرفاً مصرف‌کننده منابع را دارد.

به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری در دکل‌های نفتی، اگرچه گامی ضروری برای جبران فرسودگی تجهیزات است، اما همانظور که مدیرعامل شرکت ملی حفاری گفت، نباید به عنوان راه‌حلی مقطعی تلقی شود. مسئله اصلی، گذار از شکل سنتی حفاری به شکل‌های نوین و جدید است اقدامی که کشورهای حوزه خلیج فارس در رقابت با ایران با استفاده از جدیدترین فناوری‌ها برای ازدیاد تولید نفت انجام می‌دهند. موفقیت این پروژه در گروی آن است که شرکت ملی حفاری نه تنها تجهیزات خود را نوسازی کند، بلکه با اصلاحات ساختاری، به نهادی پیشرو در فناوری تبدیل شود. این تغییر، تنها با عبور از رویکردهای سنتی و پذیرش نوآوری در سطوح مدیریتی و عملیاتی محقق خواهد شد.